Ο Κάστρο ως ιστορία
Περισσότερο χρήσιμο θα είναι να ιστορικοποιήσουμε τo τι ήταν ο Φιντέλ Κάστρο, παρά να οχυρωθούμε στο προσωπικό μας φαντασιακό.
γράφει:
Παλαιότερο των 360 ημερών
γράφει:
Παλαιότερο των 360 ημερών
Δεν περίμενα ότι ο θάνατος του Φιντέλ θα προκαλέσει τόσες και τόσο ενδιαφέρουσες συζητήσεις. Όχι γιατί δεν αξίζει να μελετάται η ιστορία της Κούβας και του πειράματος Κάστρο, όσο γιατί ο ίδιος ο Φιντέλ είχε αποσυρθεί πολιτικά και φαινόταν να επηρεάζει λίγο τις εξελίξεις. Επίσης, γιατί η διαφαινόμενη επαναπροσέγγιση με τις ΗΠΑ έμοιαζε να διαβρώνει σταδιακά την πολυετή και υπερήφανη αμφισβήτηση της ισχύος της υπερδύναμης από την κουβανική επανάσταση.
Ήταν αυτή η αμφισβήτηση και η επαναστατικότητα που έδωσε στην Κούβα την αναγνώριση των παλαιότερων απανταχού αριστερών που μαζί με τον Τσε είδαν στον Φιντέλ το σύμβολο της ανατροπής που οραματίζονταν ως νεολαίοι. Όσο αυτοί μεγάλωναν και διαπίστωναν πως η ανατροπή ήταν κάτι πέρα από τις δυνάμεις ή/και τη θέλησή τους, είχε περισσότερη σημασία το σύμβολο να μένει στη θέση του. Και ο Φιντέλ ήταν «πιστός» στο όραμα. Στο δικό τους όραμα, τουλάχιστον: Υπήρξε μια διεθνής σταθερά σε μια χρονοσειρά διαψεύσεων για όσους ανά τον κόσμο ζητούσαν μια στέγη ρεαλισμού για τα δίκαια όνειρά τους: Εισβολή στην Τσεχοσλοβακία, θάνατος Μάο και τέλος πολιτιστικής επανάστασης, κατάρρευση ΕΣΣΔ. Αλλά ο Φιντέλ, Φιντέλ.
Στον αντίποδα, για τους οπαδούς της παγκόσμιας νέας τάξης ο Κάστρο ήταν μια νησίδα ανωμαλίας. Ένας πεισματάρης γεροτύραννος που καταπίεζε τον λαό του, ευθύνονταν για την ραγδαία αύξηση της πορνείας, καταδίωκε τους ομοφυλόφιλους μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του ’80 και- κυρίως- έστρεφε την πλάτη στα οφέλη της ελεύθερης αγοράς εξακολουθώντας να προκρίνει την καθολική δημόσια εκπαίδευση, την παροχή υψηλού επιπέδου υγείας για όλους και την καλλιέργεια των μαζών.
Ο Φιντέλ Κάστρο έγινε μέρος της ιστορίας πολύ πριν πάψει να ζει. Και όπως συμβαίνει με τα γεγονότα και τις μορφές τις ιστορίας, η εκφορά αξιακών κρίσεων για πρόσωπα και καταστάσεις δεν είναι παρά ένα από τα αρχικά στάδια της ερμηνείας του ρόλου κα ιτης σημασίας τους. Έτσι τόσο αυτοί που εκτιμούσαν τον Φιντέλ, όσο και αυτοί που τον απεχθάνονταν θα πρέπει να θεωρηθούν ως μέρος της ιστορίας του κουβανού ηγέτη και όχι ως τιμητές του.
Περισσότερο χρήσιμο θα είναι να ιστορικοποιήσουμε τα συναισθήματα και τις σκέψεις που προκάλεσε η ζωή του Φιντέλ Κάστρο, παρά να οχυρωθούμε στο προσωπικό μας φαντασιακό πετώντας αφορισμούς στους απέναντι. Εκτός και αν προτιμάμε όχι να κατανοήσουμε τι άλλαξε και τι έφερε ο Κάστρο αλλά να δηλώσουμε την σημερινή πολιτική μας ταυτότητα- πράγμα απολύτως θεμιτό.
Άλλωστε, ποτέ η μνήμη δεν είναι ανεξάρτητη από την σημερινή μας ταυτότητα και βούληση.
Ήταν αυτή η αμφισβήτηση και η επαναστατικότητα που έδωσε στην Κούβα την αναγνώριση των παλαιότερων απανταχού αριστερών που μαζί με τον Τσε είδαν στον Φιντέλ το σύμβολο της ανατροπής που οραματίζονταν ως νεολαίοι. Όσο αυτοί μεγάλωναν και διαπίστωναν πως η ανατροπή ήταν κάτι πέρα από τις δυνάμεις ή/και τη θέλησή τους, είχε περισσότερη σημασία το σύμβολο να μένει στη θέση του. Και ο Φιντέλ ήταν «πιστός» στο όραμα. Στο δικό τους όραμα, τουλάχιστον: Υπήρξε μια διεθνής σταθερά σε μια χρονοσειρά διαψεύσεων για όσους ανά τον κόσμο ζητούσαν μια στέγη ρεαλισμού για τα δίκαια όνειρά τους: Εισβολή στην Τσεχοσλοβακία, θάνατος Μάο και τέλος πολιτιστικής επανάστασης, κατάρρευση ΕΣΣΔ. Αλλά ο Φιντέλ, Φιντέλ.
Στον αντίποδα, για τους οπαδούς της παγκόσμιας νέας τάξης ο Κάστρο ήταν μια νησίδα ανωμαλίας. Ένας πεισματάρης γεροτύραννος που καταπίεζε τον λαό του, ευθύνονταν για την ραγδαία αύξηση της πορνείας, καταδίωκε τους ομοφυλόφιλους μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του ’80 και- κυρίως- έστρεφε την πλάτη στα οφέλη της ελεύθερης αγοράς εξακολουθώντας να προκρίνει την καθολική δημόσια εκπαίδευση, την παροχή υψηλού επιπέδου υγείας για όλους και την καλλιέργεια των μαζών.
Ο Φιντέλ Κάστρο έγινε μέρος της ιστορίας πολύ πριν πάψει να ζει. Και όπως συμβαίνει με τα γεγονότα και τις μορφές τις ιστορίας, η εκφορά αξιακών κρίσεων για πρόσωπα και καταστάσεις δεν είναι παρά ένα από τα αρχικά στάδια της ερμηνείας του ρόλου κα ιτης σημασίας τους. Έτσι τόσο αυτοί που εκτιμούσαν τον Φιντέλ, όσο και αυτοί που τον απεχθάνονταν θα πρέπει να θεωρηθούν ως μέρος της ιστορίας του κουβανού ηγέτη και όχι ως τιμητές του.
Περισσότερο χρήσιμο θα είναι να ιστορικοποιήσουμε τα συναισθήματα και τις σκέψεις που προκάλεσε η ζωή του Φιντέλ Κάστρο, παρά να οχυρωθούμε στο προσωπικό μας φαντασιακό πετώντας αφορισμούς στους απέναντι. Εκτός και αν προτιμάμε όχι να κατανοήσουμε τι άλλαξε και τι έφερε ο Κάστρο αλλά να δηλώσουμε την σημερινή πολιτική μας ταυτότητα- πράγμα απολύτως θεμιτό.
Άλλωστε, ποτέ η μνήμη δεν είναι ανεξάρτητη από την σημερινή μας ταυτότητα και βούληση.
