Brexit: Η ψύρρα βγαίνει στο γιακά
Στην περίπτωση της Μεγάλης Βρετανίας απλώς εκδηλώθηκαν πράγματα που ισχύουν σε όλη την επικράτεια της ΕΕ.
γράφει:
Παλαιότερο των 360 ημερών
γράφει:
Παλαιότερο των 360 ημερών
Η Αγγλία την κάνει με ελαφρά πηδηματάκια και την ίδια ώρα οι ακροδεξιές φωνές ζητούν δημοψηφίσματα στην Αυστρία και την Ολλανδία, ενώ η Λεπέν το έχει ήδη ζητήσει επίσημα. «Κοίτα να δεις που θα μείνουμε εμείς και θα φύγουν όλοι οι άλλοι» έλεγε το πρωί στο ραδιόφωνο δημοσιογράφος χαριτολογώντας.
Σκεφτόμουν πως ξεκινούν τα μεγάλα γεγονότα και αν αυτές τις ώρες ξεκινά ένα τέτοιο. Τις πρώτες ώρες που δόθηκε το ελεύθερο στους ανατολικογερμανούς να περνούν στο δυτικό Βερολίνο, κανείς δεν συνειδητοποιούσε ότι αυτό ήταν η θρυαλλίδα που θα έφερνε την οριστική πτώση του υπαρκτού σοσιαλισμού. Τα γεγονότα, λόγω του σημειακού τους χαρακτήρα δίνουν πιο ανάγλυφα την εικόνα μιας εποχής. Αλλά τα γεγονότα δεν είναι η εποχή.
Η απόφαση της κοινής γνώμης στη Μ. Βρετανία να αποχωρήσει από την ΕΕ είναι μια απόφαση που φτιάχτηκε σταδιακά και στηρίχθηκε από συγκεκριμένες πληθυσμιακές ομάδες- όχι τυχαία.
Σε όλη την επικράτεια της ΕΕ οι πολίτες έχουν χάσει την επαφή τους με την ψυχή των κέντρων λήψης αποφάσεων- μια επαφή που για ορισμένες δημόσιες σφαίρες, οι οποίες έχουν μάθει να αγαπούν το κράτος τους και να περιμένουν από αυτό, είναι συστατικό αμοιβαίας εμπιστοσύνης.
Η αίσθηση ότι λαμβάνονται οι αποφάσεις από κάποιους τεχνοκράτες, κάπου μακριά, χωρίς την συμμετοχή των πολιτών ή τη δυνατότητά τους να επηρεάσουν αυτή τη διαδικασία λήψης απόφασης δημιούργησε απόσταση ανάμεσα σε αυτό που αποκαλείται ενωμένη Ευρώπη και στους λαούς. Επίσης, έχουμε μια Ευρώπη που γερνά και- πιθανότατα εξαιτίας αυτού- συντηρητικοποιείται. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι ή οι μεγαλύτεροι σε ηλικία ψηφοφόροι. Ας επιστρέψουμε όμως στην έννοια «συντηρητικό». Τι θα εντάξει κανείς εκεί ώστε να δικαιούται να θεωρεί το βρετανικό αποτέλεσμα αποδεικτικό συντηρητικοποίησης;
Κατά τη γνώμη μου, η επιστροφή σε «εθνικές λογικές» αντί για πολυπολικά συστήματα αποτελεί δρόμο προς τη συντήρηση και προς αναβίωση ταυτοτήτων που ευθύνονται για ορισμένες από τις μεγαλύτερες σφαγές στην ιστορία της ανθρωπότητας. Είναι, λοιπόν, η ειρήνη ταυτισμένη με την Ενωμένη Ευρώπη; Όχι αναγκαστικά, αλλά η κοινή πλατφόρμα συνεννόησης προφανώς λειτουργεί πυροσβεστικά σε αρκετές περιπτώσεις διακρατικών εντάσεων.
Ένα ακόμη χαρακτηριστικό των σύγχρονων ευρωπαϊκών κοινωνιών είναι η σταδιακή αύξηση των κοινωνικών ανισοτήτων και η αυξανόμενη δυσαρέσκεια- κάτι με το οποίο ταιριάζει το προφίλ του χαμηλού εισοδήματος και του χαμηλού πολιτισμικού επιπέδου που διαθέτει ο ψηφοφόρος του Brexit- κάτι που όμως συνέβαινε σε όλες τις περιπτώσεις ανάδυσης ακραίων πολιτικών μορφωμάτων στην ευρωπαϊκή ιστορία.
Δικαιούμαστε να εννοήσουμε ότι η σύμπνοια με την παραμονή εντός της ΕΕ είναι «προοδευτικότερη» από την απόφαση για έξοδο; Σχηματικά νομίζω πως ναι. Χωρίς να πάμε σε ιδιαίτερο βάθος ανάλυσης, η πεποίθηση αρκετών αναλυτών ότι αυτό που ώθησε τους περισσότερους στην πλευρά του Brexit ήταν η ξενοφοβία και η ανησυχία για τους μετανάστες μας επιτρέπει να υποθέσουμε ότι οι περισσότεροι πήραν την απόφασή τους σκεπτόμενοι συντηρητικά.
Όχι δεν πιστεύω πως η βρετανική έξοδος αποτελεί μια δυσάρεστη εξέλιξη που πρέπει να «επουλωθεί»- ούτως ή άλλως μου αρέσει η περισσότερο ιστορική ματιά των εξελίξεων και όχι η πολιτική. Έτσι θεωρώ ότι το Brexit είναι δηλωτικό μιας τάσης. Το κοντόφθαλμο είναι να θεωρηθεί ότι αυτή η «τάση» δείχνει πράγμα για τους ίδιους τους Βρετανούς και όχι γενικά για τους Ευρωπαίους.
Σκεφτόμουν πως ξεκινούν τα μεγάλα γεγονότα και αν αυτές τις ώρες ξεκινά ένα τέτοιο. Τις πρώτες ώρες που δόθηκε το ελεύθερο στους ανατολικογερμανούς να περνούν στο δυτικό Βερολίνο, κανείς δεν συνειδητοποιούσε ότι αυτό ήταν η θρυαλλίδα που θα έφερνε την οριστική πτώση του υπαρκτού σοσιαλισμού. Τα γεγονότα, λόγω του σημειακού τους χαρακτήρα δίνουν πιο ανάγλυφα την εικόνα μιας εποχής. Αλλά τα γεγονότα δεν είναι η εποχή.
Η απόφαση της κοινής γνώμης στη Μ. Βρετανία να αποχωρήσει από την ΕΕ είναι μια απόφαση που φτιάχτηκε σταδιακά και στηρίχθηκε από συγκεκριμένες πληθυσμιακές ομάδες- όχι τυχαία.
Σε όλη την επικράτεια της ΕΕ οι πολίτες έχουν χάσει την επαφή τους με την ψυχή των κέντρων λήψης αποφάσεων- μια επαφή που για ορισμένες δημόσιες σφαίρες, οι οποίες έχουν μάθει να αγαπούν το κράτος τους και να περιμένουν από αυτό, είναι συστατικό αμοιβαίας εμπιστοσύνης.
Η αίσθηση ότι λαμβάνονται οι αποφάσεις από κάποιους τεχνοκράτες, κάπου μακριά, χωρίς την συμμετοχή των πολιτών ή τη δυνατότητά τους να επηρεάσουν αυτή τη διαδικασία λήψης απόφασης δημιούργησε απόσταση ανάμεσα σε αυτό που αποκαλείται ενωμένη Ευρώπη και στους λαούς. Επίσης, έχουμε μια Ευρώπη που γερνά και- πιθανότατα εξαιτίας αυτού- συντηρητικοποιείται. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι ή οι μεγαλύτεροι σε ηλικία ψηφοφόροι. Ας επιστρέψουμε όμως στην έννοια «συντηρητικό». Τι θα εντάξει κανείς εκεί ώστε να δικαιούται να θεωρεί το βρετανικό αποτέλεσμα αποδεικτικό συντηρητικοποίησης;
Κατά τη γνώμη μου, η επιστροφή σε «εθνικές λογικές» αντί για πολυπολικά συστήματα αποτελεί δρόμο προς τη συντήρηση και προς αναβίωση ταυτοτήτων που ευθύνονται για ορισμένες από τις μεγαλύτερες σφαγές στην ιστορία της ανθρωπότητας. Είναι, λοιπόν, η ειρήνη ταυτισμένη με την Ενωμένη Ευρώπη; Όχι αναγκαστικά, αλλά η κοινή πλατφόρμα συνεννόησης προφανώς λειτουργεί πυροσβεστικά σε αρκετές περιπτώσεις διακρατικών εντάσεων.
Ένα ακόμη χαρακτηριστικό των σύγχρονων ευρωπαϊκών κοινωνιών είναι η σταδιακή αύξηση των κοινωνικών ανισοτήτων και η αυξανόμενη δυσαρέσκεια- κάτι με το οποίο ταιριάζει το προφίλ του χαμηλού εισοδήματος και του χαμηλού πολιτισμικού επιπέδου που διαθέτει ο ψηφοφόρος του Brexit- κάτι που όμως συνέβαινε σε όλες τις περιπτώσεις ανάδυσης ακραίων πολιτικών μορφωμάτων στην ευρωπαϊκή ιστορία.
Δικαιούμαστε να εννοήσουμε ότι η σύμπνοια με την παραμονή εντός της ΕΕ είναι «προοδευτικότερη» από την απόφαση για έξοδο; Σχηματικά νομίζω πως ναι. Χωρίς να πάμε σε ιδιαίτερο βάθος ανάλυσης, η πεποίθηση αρκετών αναλυτών ότι αυτό που ώθησε τους περισσότερους στην πλευρά του Brexit ήταν η ξενοφοβία και η ανησυχία για τους μετανάστες μας επιτρέπει να υποθέσουμε ότι οι περισσότεροι πήραν την απόφασή τους σκεπτόμενοι συντηρητικά.
Όχι δεν πιστεύω πως η βρετανική έξοδος αποτελεί μια δυσάρεστη εξέλιξη που πρέπει να «επουλωθεί»- ούτως ή άλλως μου αρέσει η περισσότερο ιστορική ματιά των εξελίξεων και όχι η πολιτική. Έτσι θεωρώ ότι το Brexit είναι δηλωτικό μιας τάσης. Το κοντόφθαλμο είναι να θεωρηθεί ότι αυτή η «τάση» δείχνει πράγμα για τους ίδιους τους Βρετανούς και όχι γενικά για τους Ευρωπαίους.
