Οι Ειδομένες φτιάχνουν τις Βρυξέλλες
Η Ειδομένη και οι Βρυξέλλες είναι οι διαφορετικοί χώροι όπου παίζεται το ίδιο έργο: Αυτό της αντιπαλότητας και του "οριενταλισμού".
Για μία ακόμη φορά η φρίκη χτύπησε την ευρωπαϊκή μας πόρτα. Στο δράμα των προσφύγων προστέθηκε η τραγωδία των Βρυξελλών για να αφυπνίσει την ανησυχία και όχι τη συνείδηση ημών των δυτικών.
Υπάρχει κάτι ευρύτερο από τη διαχείριση τρομοκρατικών επιθέσεων και προσφυγικών τραγωδιών. Είναι η λογική του «αυτοί» και «εμείς». Κατά τον μέσο κάτοικο της Δύσης τρεις κατηγορίες πραγμάτων μας χωρίζουν από “εκείνους”: το επίπεδο ζωής, τα γεωγραφικά σύνορα και η θρησκεία. Αυτή η απόσταση στηρίζεται κυρίως σε μια «οριενταλιστική» προσέγγιση που υπάρχει σχεδόν σε όλους από εμάς.
Είτε θεωρούμε τους μουσουλμάνους «τέρατα» και «φανατικούς», είτε «συμπαθείς κατατρεγμένους» και «βασανισμένους από τη δύση», δεν σταματάμε να τους εξωτικοποιούμε, πρακτικά κοιτάζοντάς τους αφ’ υψηλού, ακόμη και στην καλύτερη περίπτωση. Μπορεί να γίνει κάτι διαφορετικό; Νομίζω πως ναι και είναι θέμα νοοτροπίας.
Ο ένας τρόπος να χειριστούμε ακραίες καταστάσεις σαν αυτές που ζούμε, είναι η μεγαλύτερη καταστολή, με φρουρούς στα σύνορα, στα αεροδρόμια, στο μετρό, στα λεωφορεία, παντού. Η καταστολή έχει τα θετικά της: Δίνει αίσθημα ασφάλειας στους αδαείς, κινεί μια ολόκληρη αγορά που βασίζεται στον οπλισμό-εξοπλισμό και βοηθά στην κατασκευή «εχθρών»- η αρχαιότερη μέθοδος για να μην γκρινιάζουν οι πολίτες για την κατάστασή τους.
Υπάρχει και ένας άλλος τρόπος: Να προσπαθήσουμε να καταλάβουμε γιατί γίνονται όλα αυτά. Αναρωτιέμαι αν υπάρχει κάποιος που αμφιβάλει ακόμη ότι η κατάσταση στην Συρία και στις χώρες της ανατολής είναι δυτικό δημιούργημα. Και δεν λέω μόνο για τα κλειστά σύνορα και την λογική του «μακριά από τη πόρτα μας τα σκουπίδια», αλλά και για τις συρράξεις που πυροδοτούνται από τις ανισορροπίες που δημιούργησαν οι επενδυτικές πολιτικές αυτών που τώρα κλείνουν τα μάτια και τις πόρτες. Μαζί με την υπνωτιστική ικανοποίηση για την επίδειξη αλληλεγγύης που επιδείξαμε, υπάρχει κάτι σημαντικότερο να γίνει. Να σκεφτούμε και ποιες είναι οι ευθύνες της δύσης (μας).
«Πόσοι τρομοκράτες θα βγουν άραγε από την προσφυγική τραγωδία σαν και αυτή που καταγράφεται στην Ειδομένη και τα ελληνικά νησιά;» μονολογούσε τις προάλλες μια φίλη κοιτάζοντας ειδήσεις. Νομίζω ότι η αναρώτηση είναι εύστοχη. Ακόμη και αν το πώς ακριβώς θα συμβεί κάτι τέτοιο δεν είναι προφανές, θεωρώ ότι βλέπουμε εικόνες από το μέλλον.
Σπάνια τα πραγματικά αίτια των μεγάλης κλίμακας γεγονότων θα βρεθούν στο αμέσως προηγούμενο διάστημα από την εκδήλωσή τους. Τώρα είναι η ώρα να επηρεάσουμε αυτό που θα γίνει μετά. Αλλιώς, σε λίγο καιρό η καταστολή θα φαίνεται και πάλι σαν «η μόνη λύση», ενώ στην πραγματικότητα θα τροφοδοτεί τον κύκλο της βίας που από καιρό σε καιρό θα εκδηλώνεται.
Δημήτρης Γλύστρας
