Παίζοντας και μαθαίνοντας στην προσχολική ηλικία

Παιχνίδια, δραστηριότητες, δημιουργικά εργαστήρια και προϊόντα ειδικά φτιαγμένα για την διανοητική και συναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού σας.
Παίζοντας και μαθαίνοντας στην προσχολική ηλικία
Εκείνη την, δύσκολη ομολογουμένως, στιγμή που το παιδί φεύγει από την αγκαλιά σας και κάθεται για πρώτη φορά στο καρεκλάκι του, στα θρανία του σχολείου, αρχίζει τυπικά η περίοδος της ζωής του στην οποία η μάθηση και οι εκπαιδευτικές διαδικασίες αναλαμβάνουν να «πλάσουν» την προσωπικότητα και την αντίληψή του. Στην πραγματικότητα, όμως, η αφετηρία της ανάπτυξη και των μαθησιακών προοπτικών ενός παιδιού εντοπίζεται πολύ νωρίτερα, από την βρεφική ακόμη ηλικία.

Είναι τότε που οι γονείς πρέπει να αξιοποιήσουν δραστηριότητες, παιχνίδια και προϊόντα ειδικά φτιαγμένα για τις κατάλληλες ηλικίες, ώστε να διεγείρουν την όρεξη του παιδιού για μάθηση και να εμφυσήσουν μέσα του τις βασικές αρχές για να μάθουν να σκέφτονται και να συμπεριφέρονται με συστηματικό τρόπο. Παρακάτω, συγκεντρώσαμε τέτοιες δραστηριότητες και παιχνίδια, για παιδιά ηλικίας έως 6 ετών, και για γονείς που θέλουν ο χρόνος τους με το νέο μέλος της οικογένειας να είναι πάντα και μόνο δημιουργικός.

*Τα «SOS» του παιχνιδιού με τους γονείς 
Όπως αναφέρει η ψυχολόγος, κ. Λαμπρινή Καλαντζή, στο Mama365.gr, «το παιχνίδι ανάμεσα στους γονείς και τα βρέφη δημιουργεί κατ’ αρχήν αίσθημα θέρμης και ασφάλειας στα δεύτερα, οδηγώντας τα στο να ξετυλίξουν σιγά-σιγά τη φαντασία τους και να αφεθούν στη μαγεία της δημιουργίας».

Αυτό που έχει σημασία είναι αφενός το περιβάλλον της εκάστοτε δραστηριότητας (πρέπει να είναι φυσικά ασφαλές αλλά και να εξάπτει το ενδιαφέρον του παιδιού, με χρώματα και ποικιλία αντικειμένων) και αφετέρου οι ρόλοι που αναλαμβάνουν οι γονείς (από την μία να προσέχουν και να καθοδηγούν και από την άλλη να τους συντροφεύουν στο παιχνίδι).

Εξαιρετικά σημαντικό είναι να συμμετέχουν στο δημιουργικό παιχνίδι και οι δύο γονείς, ώστε να μαθαίνουν καλύτερα και οι δύο το παιδί και την εξέλιξή του, και να συζητούν μαζί γι’ αυτήν. Οι γονείς πρέπει να θυμούνται επίσης, πως από την στιγμή που γεννιέται, όλα αποτελούν για το παιδί μια καινούρια εμπειρία, τα πάντα γι’ αυτό είναι παιχνίδι, επομένως είναι εύκολο να «στήσουν» ένα δημιουργικό παιχνίδι από το τίποτα, με απλά καθημερινά αντικείμενα – μερικά απλά παραδείγματα ακολουθούν.

*Τα παιδία παίζει δημιουργικά στο σπίτι

«To παιχνίδι είναι ένας από τους τρόπους που τα παιδιά µαθαίνουν τον εαυτό τους και τους ανθρώπους γύρω τους και εξερευνούν το περιβάλλον τους», γράφει εκπρόσωπος της Αστικής μη Κερδοσκοπικής Εταιρίας «Παίζοντας» στο Mama365.gr. Μάλιστα, ο ΟΗΕ έχει αναγνωρίσει το παιχνίδι ως δικαίωμα όλων των παιδιών, καθώς συμβάλλει στην υγιή ανάπτυξη, τη σωματική και ψυχική υγεία, την μάθηση και εκπαίδευση, την αλληλεπίδραση, την κοινωνικοποίηση και την συναισθηματική αυτοπεποίθησή του. Αντίθετα, η μείωση του παιχνιδιού σύμφωνα με τα στοιχεία του «Παίζοντας», μπορεί να οδηγήσει σε φτωχότερες κινητικές δεξιότητες και φυσική δραστηριότητα, μειωμένη ικανότητα διαχείρισης άγχους και ρίσκου και φτωχότερες κοινωνικές δεξιότητες.

Κάντε την αρχή, για να εισάγετε το παιδί σας στον μαγικό κόσμο του δημιουργικού παιχνιδιού, με κάποια από τις παρακάτω δραστηριότητες:

-Από τον έκτο-έβδομο μήνα, τα οπτικά και ακουστικά ερεθίσματα προσελκύουν το βρέφος, και η κατασκευή σχημάτων από έντονα χρώματα ή η γνωριμία με καθημερινά αντικείμενα αποτελούν μια καλή αρχή: Αφήστε τα, υπό το βλέμμα σας πάντα, να περιεργαστούν τις ξύλινες κουτάλες της κουζίνας, τους μεγάλους κρίκους της κουρτίνας, κυλινδρικά αντικείμενα σε ένα καλάθι, και ό,τι άλλο μπορεί να υποπέσει στο βλέμμα του και να του εξάψει το ενδιαφέρον.
-Σταδιακά, μέσα στους επόμενους μήνες, το παιδί θα μπορεί να «φτιάξει» το δικό του παιχνίδι από αυτά τα απλά αντικείμενα, όπως για παράδειγμα το να χρησιμοποιήσει κουζινικά σκεύη σαν μουσικό όργανο.
-Μόλις το παιδί περάσει την ηλικία των δύο ετών, οι κινητικές του ικανότητες αυξάνονται και οι δραστηριότητες ισορροπίας και χειρισμού μπορούν να του προσφέρουν την πολυπόθητη κινητικότητα που προσπαθεί να αναπτύξει. Η ψυχολόγος, κ. Καλαντζή, προτείνει σε αυτή την περίοδο παιχνίδια όπως αυτά που περιλαμβάνουν μπάλες και παιχνίδια ρόλων, που απαιτούν την κίνηση του παιδιού αλλά και την συνδιαλλαγή του με τους άλλους. Προτείνει επίσης στους γονείς να δοκιμάζουν όμοια παιχνίδια ανά διαφορετικές ηλικιακές περιόδους, για να διαπιστώσουν τους διαφορετικούς τρόπους χρήσης τους από τα παιδιά και αντίστοιχα την ανάπτυξή τους.
-Από την ηλικία των τριών και εξής, το παιδί είναι σε θέση να αναπαριστά πράγματα και γεγονότα, και επομένως να χρησιμοποιήσει το στοιχείο του «συμβόλου» στο παιχνίδι του. Σε αυτή την περίοδο της ζωής του ταιριάζουν τα παιχνίδια ρόλων, με τους γονείς ή συνομηλίκους του σε φανταστικές καταστάσεις. Τα παιχνίδια κοινωνικοποίησης και επικοινωνίας κατέχουν εξίσου σημαντική θέση στην καθημερινότητα αυτών των ηλικιών, καθώς το παιδί πλέον επιθυμεί να μαθαίνει όλο και περισσότερα, να συνδιαλέγεται και να μεταφέρει τις εμπειρίες που αποκτά.

*Τα δώρα… έχουν νόημα
Κάποια παιχνίδια και παιδικά προϊόντα μπορεί να είναι πολυδιαφημισμένα, πολύχρωμα και ελκυστικά, αλλά συχνά δεν αποτελούν τα ιδανικά δωράκια για το παιδί. Υπάρχουν, αντ’ αυτών, σε παιδικά καταστήματα, ιδιαίτερα «έξυπνα» παιχνίδια, με εκπαιδευτικό και δημιουργικό χαρακτήρα που μπορούν να προσφέρουν πολλά στην νοητική, την κινητική και την συναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού. Παρακάτω, έχουμε συγκεντρώσει μερικές ενδιαφέρουσες προτάσεις ανά ηλικία, από την ελληνική αγορά.

*0-3 ετών
-Εκπαιδευτικά τύμπανα Fisher Price: Διασκέδαση και μάθηση, ακόμη και κατά την ώρα του μπάνιου, αφού είναι κατάλληλα και για παιχνίδι στο νερό. Το παιδί χτυπάει τα τύμπανα και οι προσπάθειες του επιβραβεύονται με πάνω από 25 εκπαιδευτικά τραγούδια, μελωδίες και φράσεις. Μαθαίνει: Γράμματα, αριθμούς, αντίθετα, χαιρετισμούς, πρώτες λεξούλες. Τιμή: 16,99€ - το εντοπίσαμε στο WeLoveToyes.gr
-Ξύλινο παζλ με ήχους: Πρόκειται για ένα ταμπλό-παζλ με ζώα, των οποίων οι ήχοι ακούγονται κάθε φορά που το σωστό ζώο τοποθετείται στην θέση του. Το παιχνίδι ευνοεί την ψυχοκινητική ανάπτυξη και την ακουστική μνήμη του παιδιού, το οποίο νιώθει ικανοποίηση όταν κάνουν τα ζώα να ηχούν, ενώ ταυτόχρονα μαθαίνει τον λογικό μηχανισμό αιτίας-αιτιατού. Τιμή: 19,95€ - το εντοπίσαμε στο Imaginarium
-Μαλακό βιβλιαράκι Playgro: Εισάγει το βρέφος στον μαγικό κόσμο του βιβλίου, καθώς μαζί του μαθαίνει να γυρίζει σελίδες, να παρατηρεί εικόνες, ενώ ταυτόχρονα διαθέτει και μέρη ειδικά φτιαγμένα για να εκτονώνονται οι ορέξεις των… ούλων του, ανακουφίζοντας την δυσφορία όταν βγαίνουν τα πρώτα δοντάκια του. Τιμή: 11€. 

*3-6 ετών
-Εξυπνούλης, Σχήματα και Χρώματα
: Κλασικό παιχνίδι από την σειρά εκπαίδευσης και μάθησης της AS, που ενισχύει την γνώση και την μνήμη του παιδιού, βοηθώντας το να κατανοήσει τα βασικά γεωμετρικά σχήματα και χρώματα. Τιμή: 4,99€ - το εντοπίσαμε στο WeLoveToys.gr
-Colorflash Jr: Ηλεκτρονικό παιχνίδι μνήμες με χρώματα και ήχους, που δοκιμάζει τις ικανότητες και τα αντανακλαστικά, συνδυάζοντας τέσσερα παιχνίδια σε ένα: Ακολούθηση αλληλουχίας (πατώντας τα κουμπιά που ανάβουν), ταυτόχρονη πίεση των αναμμένων κουμπιών, συσχέτιση ήχου και εικόνας, συνδυασμός πιέσεων πλήκτρων. Έτσι, εξασκείται η ταχύτητα, η αυτοσυγκέντρωση και η προσπάθεια νίκης, μέσω των συνδυασμών των 12 φωτεινών κουμπιών. Λειτουργεί με μπαταρία και στοιχίζει 29,95€ - το εντοπίσαμε στα καταστήματα Imaginarium
-Οικοδομικά τουβλάκια Plan Toys: Πρόκειται για οικολογικά ξύλινα τουβλάκια στο χρώμα του ξύλου αλλά και σε διάφορα άλλα χρώματα, ώστε να ενισχυθεί η δημιουργικότητα, η λογική και η φαντασία των παιδιών. Τιμή: 19,80€ - το εντοπίσαμε στο e-shop ToSpitiTisXaras.gr

*Δημιουργικές δραστηριότητες εκτός σπιτιού

Πολλοί φορείς και κέντρα δημιουργικής απαχόλησης δραστηριοποιούνται στον τομέα της προσχολικής ηλικίας με ψυχαγωγικά, εκπαιδευτικά και κινησιολογικά προγράμματα για τους μικρούς σας μπόμπιρες. Ακολουθούν μερικές από αυτές τις δραστηριότητες:
-Κολύμβηση: Μάθετε για το άκρως ενδιαφέρον πρόγραμμα εκμάθησης και ανάπτυξης βασικών κολυμβητικών ικανοτήτων με την μορφή παιχνιδιού που αποκαλείται baby swimming, εδώ
-Χορός: Από την ηλικία των 3-4 ετών και εξής, το παιδί μπορεί να απολαμβάνει τον χορό αλλά και τα πλεονεκτήματά του, όπως η ενστάλαξη των αξιών της τάξης, της συνεργασίας, της ευθυγράμμισης, των οδηγιών και των καλλιτεχνικών του πλευρών. Μπορείτε να δοκιμάσετε μαθήματα μπαλέτου ή και τζαζ χορού. Στα QuickStep για παράδειγμα έχουν δημιουργηθεί τμήματα για παιδιά από 3,5 ετών, καθώς και μαθήματα χιπ-χοπ χορού.
-Δημιουργικά εργαστήρια: Θεατρικό παιχνίδι, μουσική προπαίδεια, ζωγραφική, εργαστήρια έκφρασης, εξοικείωσης παιδιών με κοινωνικά ζητήματα όπως η αναπηρία, και άλλα πολλά κι ενδιαφέροντα οργανώνει κατά διαστήματα το πολιτιστικό κέντρο Ακαδήμεια – ενημερωθείτε για τα εκπαιδευτικά του προγράμματα εδώ
-Παιχνίδια όπως το κυνηγητό, το σχοινάκι, το φρίσμπι, το ποδήλατο, το μίνι-ποδόσφαιρο είναι επίσης πολύ καλές επιλογές για τις ηλικίες 3-6 ετών. Αντίθετα, καλό θα ήταν σε αυτό το στάδιο να αποφεύγονται δραστηριότητες όπως οι πολεμικές τέχνες, όσο τα παιδιά δεν είναι σε θέση να ξεχωρίσουν τις έννοιες άμυνα και επίθεση.

Δείτε περισσότερες ιδέες για δημιουργικές δραστηριότητες για γονείς και παιδιά εδώ και 10 ενδιαφέροντα παιχνίδια και applications για το παιδί εδώ

Επιμέλεια: Γιώργος Κόκουβας
Μπείτε στη συζήτηση

σχόλια

v