Ο Εθνικός Κήπος... ξανανιώνει
Ο Εθνικός Κήπος φρεσκάρεται, αποκτά νέα εικόνα και φιλοξενεί εκθέσεις σύγχρονης τέχνης. Δείτε σε μακέτες την επικείμενη μεταμόρφωσή του.
του Γιάννη Ασδραχά
Τον «θρόνο» της Αμαλίας λίγοι τον γνωρίζουν, αν και έχουν περάσει από δίπλα του αρκετές φορές στη ζωή τους. Βρίσκεται στο πλάτωμα που σχηματίζει ένας φυσικός βράχος του Εθνικού Κήπου. Πρόκειται για ένα οκταγωνικό μεταλλικό στασίδι, αποσαθρωμένο από τον χρόνο και τους βάνδαλους, που κάποτε η πρώτη ελληνίδα εστεμμένη ρέμβαζε ατενίζοντας τον βράχο της ακρόπολης. Σε αυτό το σημείο, που σήμερα η θέα προς τον βράχο - σήμα κατατεθέν της ελληνικής πρωτεύουσας δεν είναι προσιτή, κρύβεται πίσω από τα φυλλώματα των δέντρων που αναπτύχθηκαν ή φυτεύτηκαν τις δεκαετίες που μεσολάβησαν από την έξωση του Οθωνα.
Κάτω από αυτον βράχο ήταν η πρώτη στάση που έκανε σήμερα ο διάσημος γάλλος αρχιτέκτονας κήπων, Louis Benech στην ξενάγηση που πραγματοποιήθηκε με αφορμή την παρουσίαση του προγράμματος ανάπλαση του ιστορικού πράσινου πνεύμονα της Αθήνας.
Στο πρόγραμμα που θα αλλάξει την εμφάνιση των 285 στρεμμάτων στο κέντρο της πόλης τα δέντρα που κρύβουν από τον βράχο το οπτικό πεδίο προς τα κορυφαία μνημεία της κλασσικής εποχής θα κλαδευτούν έτσι ώστε ο βράχος να προσφέρει στον επισκέπτη το ίδιο οπτικό πεδίο με αυτό στα μέσα του 19ου αιώνα.
Αυτή η φαινομενικά επουσιώδης λεπτομέρεια είναι δηλωτική για το ύφος των εργασιών. Ο κήπος εκτός από την πρωταρχική του λειτουργία ως σημείο ανάτασης, ψυχαγωγίας, διασκέδασης ανάπαυλας, για τους πολίτες αντιμετωπίζεται και ως κομμάτι της ιστορίας της πόλης. Αναδεικνύοντας στη συγκεκριμένη περίπτωση την λεπτομέρεια: γιατί επέλεξε αυτό το σημείο η Αμαλία. Τονώνοντας όπως είπε ο Γάλλος αρχιτέκτονας την «ιστορικότητα του χώρου».
Η μελέτη της φυτοτεχνικής ανάπλασης του Εθνικού Κήπου αλλά και το σχέδιο της μετατροπής του σε ένα υπαίθριο μουσείο έργων τέχνης ανακοινώθηκε χθες παρουσία του δημάρχου Αθηναίων Γιώργου Καμίνη, του Louis Benech και του Δημήτρη Δασκαλόπουλο ο οποίος έχει αναλάβει τη χρηματοδότηση του χώρου μέσου του οργανισμού προώθησης σύγχρονου πολιτισμού, που έχει ιδρύσει, τον «ΝEON».
«Ανακαλύπτοντας τον Εθνικό Κήπο» είναι ο τίτλος του προγράμματος - πρότασης του ΝΕΟΝ που εγκρίθηκε από το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου της Αθήνας στα τέλη του περασμένου Σεπτεμβρίου, ύστερα από θετική εισήγηση της Διαπαραταξιακής Επιτροπής για τον Εθνικό Κήπο. Σκοπός του είναι να φέρει τον πολίτη και τον επισκέπτη της Αθήνας σε επαφή με τη σύγχρονη τέχνη και να καταστήσει τον Εθνικό Κήπο σημείο συνάντησης και αναψυχής για περισσότερους κατοίκους της Αθήνας.
Η κηποτεχνική ανάπλαση εστιάζει σε οκτώ σημεία, ενώ το πρόγραμμα εκθέσεων σύγχρονης τέχνης αφορά εκθέσεις που θα πραγματοποιούνται ανά δύο μήνες για μία διετία. Συνολικά θα πραγματοποιηθούν 15 εκθέσεις σύγχρονης τέχνης. Την επιμέλεια του προγράμματος Σύγχρονης Τέχνης κατέχει η διευθύντρια του Whitechapel Gallery του Λονδίνου, Iwona Blazwich.
Να επιστρέψει ο κόσμος και κυρίως τα παιδιά και οι νέοι στον κήπο ελπίζει ο Γιώργος Καμίνης, ενώ ευελπιστεί με την ολοκλήρωση των εργασιών να «ανοίξει μία νέα σελίδα, που θα καταστήσει τον Κήπο επίκεντρο πολιτιστικής δημιουργίας και έκφρασης και πόλο έλξης για τους επισκέπτες από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Αυτή η αναβάθμιση να μπει στο διεθνή καλλιτεχνικό χάρτη». Ακόμα πρόσθεσε ότι αυτή η ανακαίνιση με χαρακτηριστικά τον σεβασμό στην ταυτότητα και την ιστορία του χώρου θα κάνει την καρδιά της Αθήνας να χτυπήσει πιο δυνατά και πιο μακριά.
«Ο ΝΕΟΝ φιλοδοξεί να φέρει το σύγχρονο πολιτισμό κοντά στο σύγχρονο πολίτη, αναδεικνύοντας τη δυνατότητα της καλλιτεχνικής δημιουργίας να αφυπνίσει, να συγκινήσει, να παρακινήσει. Συγχρόνως, επιδιώκει να συμβάλει στην ευρύτερη προσπάθεια αναβάθμισης της πόλης και της καθημερινότητας του πολίτη. Να συμβάλει στην αποκατάσταση της σχέσης του πολίτη με τη λειτουργία και τα δρώμενα της πόλης του» είπε ο Δημήτρης Δασκαλόπουλος. Απάντησε επίσης σε όσους ισχυρίζονται ότι «ο κήπος παραδίδεται στο κεφάλαιο» λέγοντας «ο κήπος ανήκει στην Αθήνα. Η κοινωνική ευαισθησία δεν αποτελεί ταξικό μονοπώλιο. Υπάρχει καλό και κακό κεφάλαιο όπως υπάρχουν καλοί και κακοί εργαζόμενοι». Σκοπός της ανάπλαση είναι όπως συνέχισε «να επανασυνδέσουμε τον πολίτη με την πόλη. Να συναντηθούν οι επισκέπτες οι οικογένειες με τη σύγχρονη τέχνη». Όσο για το ποιοι θα είναι οι τελικοί κριτές «θα είναι οι κάτοικοι της πόλης, αυτοί θα επιβεβαιώσουν το όραμα μας».
Ξεχωριστό και μοναδικό χαρακτήρισε τον Εθνικό κήπο ο γάλλος Louis Benech, ένα «πολυσύνθετο και εύρωστο μέρος με ένα από τα ιδιαίτερα συστατικά του ότι στα μονοπάτια του μέσω της ποικιλίας των φυτών συντελείται μία συνάντηση ανατολής και δύσης». Ο αρχιτέκτονας κήπων έχει τεράστια πείρα έχοντας εργαστεί σε πάνω από 300 κήπους στη Γαλλία και σε χώρες του εξωτερικού. Ανάμεσα τους οι Παρισινοί κήποι των Ηλυσίων Πεδίων και της Quai d' Orsay. Στο Pavlovsk της Αγίας Πετρούπολης κ. α. Η μελέτη του Εθνικού Κήπου πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία του Γάλλου αρχιτέκτονα τοπίων με το ελληνικό γραφείο «doxiadis+».
Μέσω ενός βίντεο έδωσε το δικό της παρόν στη συνέντευξη η Iwona Blazwich η οποία και είπε πως η πρόταση ΝΕΟΝ «προσφέρει την ευκαιρία στα πιο δημιουργικά πνεύματα της Ελλάδας. Ένα βήμα για ανοικτό δημόσιο διάλογο σε ένα πρόγραμμα που η λέξη κλειδί στο είναι η συμμετοχή». Θεωρεί όλο το πρόγραμμα ως δώρο στους κατοίκους της Αθήνας που «προσφέρεται δωρεάν και είναι μία θαυμάσια ευκαιρία να συμμετέχουν όλοι σε αυτό». Πρόσθεσε ακόμα πως ο κήπος θα προσδώσει στη σύγχρονη τέχνη ένα ιδιαίτερο περιβάλλον επειδή «για παράδειγμα οι φωτοσκιάσεις στους χώρους των κήπων δίνουν την ευκαιρία στους καλλιτέχνες να αναδείξουν το έργο τους προσφέροντας τους μία νέα προοπτική και διάσταση». Τόνισε ακόμα ότι ο κήπος έχει προοπτικές στο να γίνει ένας συνειρμικός παράδεισος ενώ ευχήθηκε να «ζωντανέψει ο κήπος με ποίηση και ιδέες».
Η πρώτη έκθεση έργων σύγχρονης τέχνης θα πραγματοποιηθεί το δίμηνο Μαΐου-Ιουνίου 2014. Θα παρουσιαστούν 15 με 20 έργα. Ένας στους τρείς καλλιτέχνες που θα συμμετέχουν θα είναι έλληνας. Όπως ειπώθηκε σχετικά με την έκθεση «θα υπάρχουν διαδρομές τέχνης έτσι ώστε να αξιοποιηθεί η λαβύρινθοειδής μορφή του κήπου. Δηλαδή σε κάποια σημεία ο επισκέπτης θα συναντιέται με τη τέχνη χωρίς να το περιμένει».
Πέρα από το ποσό που θα δαπανηθεί για την ανάπλαση ο οργανισμός ΝΕΟΝ (1, 5 εκατομμύρια ευρώ) θα προσφέρει για μία τριετία το πόσο των 40 χιλιάδων ευρώ για έξοδα διαχείρισης. Ακόμα σύμφωνα με τον δήμαρχο Αθηναίων έχει αντληθεί από πρόγραμμα ΕΣΠΑ το ποσό των 2, 5 εκατομμύρια ευρώ για την ανάπλαση του εθνικού κήπου.
Για τις προοπτικές της συνεργασίας του ΝΕΟΝ με το δήμο γλαφυρά είπα ο Γιώργος Καμίνης πως «κάνουμε έναν αρραβώνα και θα δούμε στη πορεία αν θα γίνει ο γάμος».
Ειδικότερα το πρόγραμμα «Ανακαλύπτοντας τον Εθνικό Κήπο» αναπτύσσεται σε δύο σκέλη. Το πρώτο αφορά στην κηποτεχνική διαμόρφωση οκτώ σημείων του Κήπου, με σεβασμό στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και την ιστορικότητά του. Θα πραγματοποιηθούν ήπιες φυτοτεχνικές και αισθητικές εξωραϊστικές παρεμβάσεις, συμβατές με το χαρακτήρα και τη δομή του βοτανικού κήπου, όπως η φύτευση 24 δέντρων και 7. 068 φυτών. Για παράδειγμα θα αναδειχθούν σημεία του κήπου όπως το μικρό σιντριβάνι που κάποτε ήταν σημείο συνάντησης και ανάπαυλας των επισκεπτών. Η φύτευση σε δύο σειρές δέκα φοινίκων της συνομοταξίας Ουασιγκτόνια στην είσοδο του κήπου από την Λεωφόρο Βασιλίσσης Σοφίας δίνοντας τον χαρακτήρα μίας δεύτερης κεντρικής εισόδου κ. α. Ενώ δεν θα κοπεί ή ξεριζωθεί ούτε ένα δέντρο όπως διαβεβαίωσε ο Louis Benech.
Το δεύτερο σκέλος αξιοποιεί το φυσικό περιβάλλον του Εθνικού Κήπου για την παρουσίαση έργων σύγχρονης τέχνης στους κατοίκους και επισκέπτες της Αθήνας, ακολουθώντας την πρακτική δεκάδων μεγάλων πόλεων του κόσμου όπου οι δημόσιοι χώροι είναι ανοιχτοί στην τέχνη, συμβάλλοντας στην αισθητική, την ψυχαγωγία και την εκπαίδευση του κοινού. Όλες οι πληροφορίες, τα χαρακτηριστικά και τα δεδομένα του προγράμματος «Ανακαλύπτοντας τον Εθνικό Κήπο» βρίσκονται στην ειδικά διαμορφωμένη ιστοσελίδα neonpaths.gr.
Τον «θρόνο» της Αμαλίας λίγοι τον γνωρίζουν, αν και έχουν περάσει από δίπλα του αρκετές φορές στη ζωή τους. Βρίσκεται στο πλάτωμα που σχηματίζει ένας φυσικός βράχος του Εθνικού Κήπου. Πρόκειται για ένα οκταγωνικό μεταλλικό στασίδι, αποσαθρωμένο από τον χρόνο και τους βάνδαλους, που κάποτε η πρώτη ελληνίδα εστεμμένη ρέμβαζε ατενίζοντας τον βράχο της ακρόπολης. Σε αυτό το σημείο, που σήμερα η θέα προς τον βράχο - σήμα κατατεθέν της ελληνικής πρωτεύουσας δεν είναι προσιτή, κρύβεται πίσω από τα φυλλώματα των δέντρων που αναπτύχθηκαν ή φυτεύτηκαν τις δεκαετίες που μεσολάβησαν από την έξωση του Οθωνα.
Κάτω από αυτον βράχο ήταν η πρώτη στάση που έκανε σήμερα ο διάσημος γάλλος αρχιτέκτονας κήπων, Louis Benech στην ξενάγηση που πραγματοποιήθηκε με αφορμή την παρουσίαση του προγράμματος ανάπλαση του ιστορικού πράσινου πνεύμονα της Αθήνας.
Στο πρόγραμμα που θα αλλάξει την εμφάνιση των 285 στρεμμάτων στο κέντρο της πόλης τα δέντρα που κρύβουν από τον βράχο το οπτικό πεδίο προς τα κορυφαία μνημεία της κλασσικής εποχής θα κλαδευτούν έτσι ώστε ο βράχος να προσφέρει στον επισκέπτη το ίδιο οπτικό πεδίο με αυτό στα μέσα του 19ου αιώνα.
Αυτή η φαινομενικά επουσιώδης λεπτομέρεια είναι δηλωτική για το ύφος των εργασιών. Ο κήπος εκτός από την πρωταρχική του λειτουργία ως σημείο ανάτασης, ψυχαγωγίας, διασκέδασης ανάπαυλας, για τους πολίτες αντιμετωπίζεται και ως κομμάτι της ιστορίας της πόλης. Αναδεικνύοντας στη συγκεκριμένη περίπτωση την λεπτομέρεια: γιατί επέλεξε αυτό το σημείο η Αμαλία. Τονώνοντας όπως είπε ο Γάλλος αρχιτέκτονας την «ιστορικότητα του χώρου».
Η μελέτη της φυτοτεχνικής ανάπλασης του Εθνικού Κήπου αλλά και το σχέδιο της μετατροπής του σε ένα υπαίθριο μουσείο έργων τέχνης ανακοινώθηκε χθες παρουσία του δημάρχου Αθηναίων Γιώργου Καμίνη, του Louis Benech και του Δημήτρη Δασκαλόπουλο ο οποίος έχει αναλάβει τη χρηματοδότηση του χώρου μέσου του οργανισμού προώθησης σύγχρονου πολιτισμού, που έχει ιδρύσει, τον «ΝEON».
«Ανακαλύπτοντας τον Εθνικό Κήπο» είναι ο τίτλος του προγράμματος - πρότασης του ΝΕΟΝ που εγκρίθηκε από το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου της Αθήνας στα τέλη του περασμένου Σεπτεμβρίου, ύστερα από θετική εισήγηση της Διαπαραταξιακής Επιτροπής για τον Εθνικό Κήπο. Σκοπός του είναι να φέρει τον πολίτη και τον επισκέπτη της Αθήνας σε επαφή με τη σύγχρονη τέχνη και να καταστήσει τον Εθνικό Κήπο σημείο συνάντησης και αναψυχής για περισσότερους κατοίκους της Αθήνας.
Η κηποτεχνική ανάπλαση εστιάζει σε οκτώ σημεία, ενώ το πρόγραμμα εκθέσεων σύγχρονης τέχνης αφορά εκθέσεις που θα πραγματοποιούνται ανά δύο μήνες για μία διετία. Συνολικά θα πραγματοποιηθούν 15 εκθέσεις σύγχρονης τέχνης. Την επιμέλεια του προγράμματος Σύγχρονης Τέχνης κατέχει η διευθύντρια του Whitechapel Gallery του Λονδίνου, Iwona Blazwich.
Να επιστρέψει ο κόσμος και κυρίως τα παιδιά και οι νέοι στον κήπο ελπίζει ο Γιώργος Καμίνης, ενώ ευελπιστεί με την ολοκλήρωση των εργασιών να «ανοίξει μία νέα σελίδα, που θα καταστήσει τον Κήπο επίκεντρο πολιτιστικής δημιουργίας και έκφρασης και πόλο έλξης για τους επισκέπτες από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Αυτή η αναβάθμιση να μπει στο διεθνή καλλιτεχνικό χάρτη». Ακόμα πρόσθεσε ότι αυτή η ανακαίνιση με χαρακτηριστικά τον σεβασμό στην ταυτότητα και την ιστορία του χώρου θα κάνει την καρδιά της Αθήνας να χτυπήσει πιο δυνατά και πιο μακριά.
«Ο ΝΕΟΝ φιλοδοξεί να φέρει το σύγχρονο πολιτισμό κοντά στο σύγχρονο πολίτη, αναδεικνύοντας τη δυνατότητα της καλλιτεχνικής δημιουργίας να αφυπνίσει, να συγκινήσει, να παρακινήσει. Συγχρόνως, επιδιώκει να συμβάλει στην ευρύτερη προσπάθεια αναβάθμισης της πόλης και της καθημερινότητας του πολίτη. Να συμβάλει στην αποκατάσταση της σχέσης του πολίτη με τη λειτουργία και τα δρώμενα της πόλης του» είπε ο Δημήτρης Δασκαλόπουλος. Απάντησε επίσης σε όσους ισχυρίζονται ότι «ο κήπος παραδίδεται στο κεφάλαιο» λέγοντας «ο κήπος ανήκει στην Αθήνα. Η κοινωνική ευαισθησία δεν αποτελεί ταξικό μονοπώλιο. Υπάρχει καλό και κακό κεφάλαιο όπως υπάρχουν καλοί και κακοί εργαζόμενοι». Σκοπός της ανάπλαση είναι όπως συνέχισε «να επανασυνδέσουμε τον πολίτη με την πόλη. Να συναντηθούν οι επισκέπτες οι οικογένειες με τη σύγχρονη τέχνη». Όσο για το ποιοι θα είναι οι τελικοί κριτές «θα είναι οι κάτοικοι της πόλης, αυτοί θα επιβεβαιώσουν το όραμα μας».
Ξεχωριστό και μοναδικό χαρακτήρισε τον Εθνικό κήπο ο γάλλος Louis Benech, ένα «πολυσύνθετο και εύρωστο μέρος με ένα από τα ιδιαίτερα συστατικά του ότι στα μονοπάτια του μέσω της ποικιλίας των φυτών συντελείται μία συνάντηση ανατολής και δύσης». Ο αρχιτέκτονας κήπων έχει τεράστια πείρα έχοντας εργαστεί σε πάνω από 300 κήπους στη Γαλλία και σε χώρες του εξωτερικού. Ανάμεσα τους οι Παρισινοί κήποι των Ηλυσίων Πεδίων και της Quai d' Orsay. Στο Pavlovsk της Αγίας Πετρούπολης κ. α. Η μελέτη του Εθνικού Κήπου πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία του Γάλλου αρχιτέκτονα τοπίων με το ελληνικό γραφείο «doxiadis+».
Μέσω ενός βίντεο έδωσε το δικό της παρόν στη συνέντευξη η Iwona Blazwich η οποία και είπε πως η πρόταση ΝΕΟΝ «προσφέρει την ευκαιρία στα πιο δημιουργικά πνεύματα της Ελλάδας. Ένα βήμα για ανοικτό δημόσιο διάλογο σε ένα πρόγραμμα που η λέξη κλειδί στο είναι η συμμετοχή». Θεωρεί όλο το πρόγραμμα ως δώρο στους κατοίκους της Αθήνας που «προσφέρεται δωρεάν και είναι μία θαυμάσια ευκαιρία να συμμετέχουν όλοι σε αυτό». Πρόσθεσε ακόμα πως ο κήπος θα προσδώσει στη σύγχρονη τέχνη ένα ιδιαίτερο περιβάλλον επειδή «για παράδειγμα οι φωτοσκιάσεις στους χώρους των κήπων δίνουν την ευκαιρία στους καλλιτέχνες να αναδείξουν το έργο τους προσφέροντας τους μία νέα προοπτική και διάσταση». Τόνισε ακόμα ότι ο κήπος έχει προοπτικές στο να γίνει ένας συνειρμικός παράδεισος ενώ ευχήθηκε να «ζωντανέψει ο κήπος με ποίηση και ιδέες».
Η πρώτη έκθεση έργων σύγχρονης τέχνης θα πραγματοποιηθεί το δίμηνο Μαΐου-Ιουνίου 2014. Θα παρουσιαστούν 15 με 20 έργα. Ένας στους τρείς καλλιτέχνες που θα συμμετέχουν θα είναι έλληνας. Όπως ειπώθηκε σχετικά με την έκθεση «θα υπάρχουν διαδρομές τέχνης έτσι ώστε να αξιοποιηθεί η λαβύρινθοειδής μορφή του κήπου. Δηλαδή σε κάποια σημεία ο επισκέπτης θα συναντιέται με τη τέχνη χωρίς να το περιμένει».
Πέρα από το ποσό που θα δαπανηθεί για την ανάπλαση ο οργανισμός ΝΕΟΝ (1, 5 εκατομμύρια ευρώ) θα προσφέρει για μία τριετία το πόσο των 40 χιλιάδων ευρώ για έξοδα διαχείρισης. Ακόμα σύμφωνα με τον δήμαρχο Αθηναίων έχει αντληθεί από πρόγραμμα ΕΣΠΑ το ποσό των 2, 5 εκατομμύρια ευρώ για την ανάπλαση του εθνικού κήπου.
Για τις προοπτικές της συνεργασίας του ΝΕΟΝ με το δήμο γλαφυρά είπα ο Γιώργος Καμίνης πως «κάνουμε έναν αρραβώνα και θα δούμε στη πορεία αν θα γίνει ο γάμος».
Ειδικότερα το πρόγραμμα «Ανακαλύπτοντας τον Εθνικό Κήπο» αναπτύσσεται σε δύο σκέλη. Το πρώτο αφορά στην κηποτεχνική διαμόρφωση οκτώ σημείων του Κήπου, με σεβασμό στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και την ιστορικότητά του. Θα πραγματοποιηθούν ήπιες φυτοτεχνικές και αισθητικές εξωραϊστικές παρεμβάσεις, συμβατές με το χαρακτήρα και τη δομή του βοτανικού κήπου, όπως η φύτευση 24 δέντρων και 7. 068 φυτών. Για παράδειγμα θα αναδειχθούν σημεία του κήπου όπως το μικρό σιντριβάνι που κάποτε ήταν σημείο συνάντησης και ανάπαυλας των επισκεπτών. Η φύτευση σε δύο σειρές δέκα φοινίκων της συνομοταξίας Ουασιγκτόνια στην είσοδο του κήπου από την Λεωφόρο Βασιλίσσης Σοφίας δίνοντας τον χαρακτήρα μίας δεύτερης κεντρικής εισόδου κ. α. Ενώ δεν θα κοπεί ή ξεριζωθεί ούτε ένα δέντρο όπως διαβεβαίωσε ο Louis Benech.
Το δεύτερο σκέλος αξιοποιεί το φυσικό περιβάλλον του Εθνικού Κήπου για την παρουσίαση έργων σύγχρονης τέχνης στους κατοίκους και επισκέπτες της Αθήνας, ακολουθώντας την πρακτική δεκάδων μεγάλων πόλεων του κόσμου όπου οι δημόσιοι χώροι είναι ανοιχτοί στην τέχνη, συμβάλλοντας στην αισθητική, την ψυχαγωγία και την εκπαίδευση του κοινού. Όλες οι πληροφορίες, τα χαρακτηριστικά και τα δεδομένα του προγράμματος «Ανακαλύπτοντας τον Εθνικό Κήπο» βρίσκονται στην ειδικά διαμορφωμένη ιστοσελίδα neonpaths.gr.
