Γιάννης Καλαβριανός: «Η αισιοδοξία χρειάζεται μόχθο»
Ο ταλαντούχος σκηνοθέτης Γιάννης Καλαβριανός μιλά στο In2life για τις συγκλονιστικές ιστορίες του «Γιοι και Κόρες», την απόδοση Δικαιοσύνης και την αισιοδοξία.
της Ιωάννας Κλεφτόγιαννη
Ο Γιάννης Καλαβριανός, ο ταλαντούχος δημιουργός της ομάδας Sforaris έχοντας παρουσιάσει το σατιρικό « David's Formidable Speech'» στο Deutsches Theater , στο πλαίσιο του ετήσιου Φεστιβάλ σύγχρονης δραματουργίας Autorenteatertage Berlin 2013, επανέρχεται στην Αθήνα με διπλό θεατρικό κτύπημα. Επαναλαμβάνει, στο Θέατρο του Νέου Κόσμου τη θρυλική φεστιβαλική επιτυχία «Γιοι και Κόρες», με συνταρακτικές συνεντεύξεις Ελλήνων υπερηλίκων. Θα μπορούσε να είναι οι παππούδες μας, οι γιαγιάδες, οι θείες, οι θείοι μας. Άνθρωποι δικοί μας. Στο δε Θησείον μεταφέρει από το Εθνικό θέατρο το «Άουστρας ή η Αγριάδα» της Λένας Κιτσοπούλου, μια αντιρατσιστική γροθιά στην καρδιά της εν υπνώσει κοινωνίας μας που γεννάει τέρατα.
Δυο παραστάσεις κοινωνικά γεγονότα.
-Ποια από τις ιστορίες που συλλέξατε ήταν η πιο συγκλονιστική;
«Η ιστορία του Εμφυλίου από ένα χωριό της Χαλκιδικής, όταν ο τελευταίος ζωντανός αδερφός της οικογένειας, μαζεύει τους δολοφόνους των 3 αδερφών του, τους πηγαίνει στην πλατεία του χωριού και αρχίζει μεθυσμένος να πυροβολεί πάνω από τα κεφάλια τους ουρλιάζοντας: ‘ου γαρ οίδασι τι ποιούσι’».
-Ποια είναι η πιο αστεία;
«Μία από τις τραγικότερες. Της κυρίας Μορφούλας που ενώ είχε περάσει μια πολύ δύσκολη συζυγική ζωή δεν έβρισκε τη δύναμη να χωρίσει. Αλλά την περιέγραφε γνωρίζοντας το γελοίο της αδυναμίας της».
-Γιατί ασχολήθηκες με υπερήλικες;
«Για να κάνω το δώρο που δεν πρόλαβα στον παππού και τη γιαγιά μου».
-Η παράσταση είναι ντοκουμέντο;
«Είναι μια καταγραφή της ‘άλλης’ ιστορίας, της ‘αόρατης’. Αυτής που ζούμε όλοι μας, κάτω από τη σκιά της ‘επίσημης’. Αν θέλουμε να μιλήσουμε με όρους θεατρολογικούς, δεν θα την κατέτασσα στο παρακλάδι εκείνο που συνηθίζουμε να ονομάζουμε ως θέατρο-ντοκουμέντο. Ο πυρήνας και το κείμενό της βασίζονται σε αληθινές ιστορίες, ο τρόπος όμως χειρισμού του υλικού, η δραματουργική επεξεργασία, η προσέγγιση και η γλώσσα της είναι εντελώς διαφορετικά από αντίστοιχες παραστάσεις του είδους».
-Πού τέμνεται με το παρόν της δικής μας κρίσης;
«Οι προβολές της εμπειρίας του παρελθόντος στο σημερινό δύσκολο παρόν είναι συνεχώς παρούσες, μιας και τα συστατικά των καταστάσεων παραμένουν παρόμοια. Η διαμάχη του ισχυρού με τον αδύναμο, η νομή της εξουσίας, η φτώχεια και ο πλούτος, τα όρια της προσωπικής ελευθερίας, ο σεβασμός στη διαφορετικότητα, η λειτουργία των θεσμών, η δύναμη της ιδεολογίας, η πίστη ή όχι σε ιδανικά και η ικανότητα προσαρμογής του ανθρώπου, είναι ζητήματα που τίθενται συνεχώς, με εναλλασσόμενους πρωταγωνιστές».
-Το «Αουστρας ή η Αγριάδα» της Λένας Κιτσοπούλου προέβλεπε τη βία που είδαμε πρόσφατα να φτάνει ακόμα και στο φόνο;
«Η βία είχε φτάσει σε πολλούς ανώνυμους φόνους πολύ πριν το Άουστρας. Το να γίνεις ακροδεξιός δεν προϋποθέτει να σκοτώσεις πρώτα τον άνθρωπο μέσα σου;».
-Οι ήρωες του δεν είναι οι τυπικοί χρυσαυγίτες. Επομένως, κρύβουμε όλοι ένα χρυσυγίτη εν υπνώσει εντός μας;
«Οι ήρωες είναι άνθρωποι που έχουν υποστεί τη βία ενός αδιέξοδου μοντέλου ζωής, μάλλον κακώς εκπαιδευμένοι, σίγουρα ακαλλιέργητοι και χωρίς φανερές προοπτικές. Έχουν δηλαδή όλα τα συστατικά, που μπορούν να τους μετατρέψουν σε βόμβες έτοιμες να εκραγούν προς την κατεύθυνση που θα τους υποδείξει ο πρώτος πονηρός ηγετίσκος, ελάχιστα εξυπνότερος των ιδίων. Οι γενικεύσεις από την άλλη, είναι πάντα επικίνδυνες, μιας και μιλάμε για ανθρώπους, άρα ελπίζουμε συνεχώς στην ανά πάσα στιγμή πιθανή ανατροπή μιας πορείας, ποντάροντας στο βαθύτερο ‘καλό’ της ανθρώπινης φύσης. Ο δρόμος για τη Χρυσή Αυγή προϋποθέτει πολλά χρόνια γαϊδουρινής συμπεριφοράς».
-Αποφυλακίζονται ανθρώποι που κατηγορούνται για σύσταση εγκληματικής συμμορίας. Η Δημοκρατία, η Δικαιοσύνη; Είναι διάτρητες;
«Οι εξουσίες ενός συντεταγμένου Κράτους πρέπει να είναι οι πυλώνες και εγγυητές της ομαλής λειτουργίας του, άρα οι κινήσεις τους θα πρέπει να γίνονται σεβαστές από όλους. Κινήσεις εντυπωσιασμού όπως οι άρον άρον προφυλακίσεις και οι αστραπιαίες αποφυλακίσεις, λειτουργούν ως ψυχρολουσία στο μυαλό όλων μας. Ποια από τις δύο φάσεις δεν λειτούργησε σωστά; Οι συλλήψεις έγιναν πρόχειρα και χωρίς επαρκή στοιχεία ή οι αποφυλακίσεις ήταν αποτέλεσμα μιας Δικαιοσύνης που μάλλον δεν είναι και τόσο τυφλή, αν κρίνουμε από την αντιστρόφως ανάλογη αυστηρότητα σε υποθέσεις προφυλακίσεων των 27 οροθετικών ιεροδούλων ή των κατοίκων στις Σκουριές. Δεν έχω τις νομικές γνώσεις των λόγων που δεν στάθηκαν επαρκείς και ικανοί για να στοιχειοθετήσουν μιας προφυλάκισης, που έδειξε να υποδέχεται με ανακούφιση η συντριπτική πλειοψηφία της χώρας. Η απογοήτευσή μου όμως ήταν μεγάλη».
-Τι σου δίνει αισιοδοξία; Να υποθέσω η τέχνη σου;
«Ο καθένας, σε κανονικές συνθήκες, παίρνει δυνάμεις και αντλεί αισιοδοξία από την παρακαταθήκη των αξιών, του πλαισίου που ζει, της ηθικής του, των ανθρώπων που έχει γύρω του, των ασχολιών που χαίρεται να εκτελεί με αγάπη και του τρόπου που έχε μάθει να λειτουργεί. Η αισιοδοξία δεν έρχεται ένα πρωί από μόνη της. Χρειάζεται συνεχή μόχθο. Εκτός και αν είσαι ερωτευμένος, οπότε έρχεται αυτόματα!».
*Στο «Γιοι και Κόρες» παίζουν οι Γιώργος Γλάστρας, Άννα Ελεφάντη, Αλεξία Μπεζίκη, Γιώργος Παπαπαύλου, σε διπλή διανομή η Μαρία Κοσκινά και η Στέφη Πουλοπούλου.
*Στο «Αουστρας ή Αγριάδα» παίζουν οι Γρηγόρης Γαλάτης, Βασίλης Καραμπούλας, Λένα Παπαληγούρα, Γιωργής Τσουρής.
Ο Γιάννης Καλαβριανός, ο ταλαντούχος δημιουργός της ομάδας Sforaris έχοντας παρουσιάσει το σατιρικό « David's Formidable Speech'» στο Deutsches Theater , στο πλαίσιο του ετήσιου Φεστιβάλ σύγχρονης δραματουργίας Autorenteatertage Berlin 2013, επανέρχεται στην Αθήνα με διπλό θεατρικό κτύπημα. Επαναλαμβάνει, στο Θέατρο του Νέου Κόσμου τη θρυλική φεστιβαλική επιτυχία «Γιοι και Κόρες», με συνταρακτικές συνεντεύξεις Ελλήνων υπερηλίκων. Θα μπορούσε να είναι οι παππούδες μας, οι γιαγιάδες, οι θείες, οι θείοι μας. Άνθρωποι δικοί μας. Στο δε Θησείον μεταφέρει από το Εθνικό θέατρο το «Άουστρας ή η Αγριάδα» της Λένας Κιτσοπούλου, μια αντιρατσιστική γροθιά στην καρδιά της εν υπνώσει κοινωνίας μας που γεννάει τέρατα.
Δυο παραστάσεις κοινωνικά γεγονότα.
-Ποια από τις ιστορίες που συλλέξατε ήταν η πιο συγκλονιστική;
«Η ιστορία του Εμφυλίου από ένα χωριό της Χαλκιδικής, όταν ο τελευταίος ζωντανός αδερφός της οικογένειας, μαζεύει τους δολοφόνους των 3 αδερφών του, τους πηγαίνει στην πλατεία του χωριού και αρχίζει μεθυσμένος να πυροβολεί πάνω από τα κεφάλια τους ουρλιάζοντας: ‘ου γαρ οίδασι τι ποιούσι’».
-Ποια είναι η πιο αστεία;
«Μία από τις τραγικότερες. Της κυρίας Μορφούλας που ενώ είχε περάσει μια πολύ δύσκολη συζυγική ζωή δεν έβρισκε τη δύναμη να χωρίσει. Αλλά την περιέγραφε γνωρίζοντας το γελοίο της αδυναμίας της».
-Γιατί ασχολήθηκες με υπερήλικες;
«Για να κάνω το δώρο που δεν πρόλαβα στον παππού και τη γιαγιά μου».
-Η παράσταση είναι ντοκουμέντο;
«Είναι μια καταγραφή της ‘άλλης’ ιστορίας, της ‘αόρατης’. Αυτής που ζούμε όλοι μας, κάτω από τη σκιά της ‘επίσημης’. Αν θέλουμε να μιλήσουμε με όρους θεατρολογικούς, δεν θα την κατέτασσα στο παρακλάδι εκείνο που συνηθίζουμε να ονομάζουμε ως θέατρο-ντοκουμέντο. Ο πυρήνας και το κείμενό της βασίζονται σε αληθινές ιστορίες, ο τρόπος όμως χειρισμού του υλικού, η δραματουργική επεξεργασία, η προσέγγιση και η γλώσσα της είναι εντελώς διαφορετικά από αντίστοιχες παραστάσεις του είδους».
-Πού τέμνεται με το παρόν της δικής μας κρίσης;
«Οι προβολές της εμπειρίας του παρελθόντος στο σημερινό δύσκολο παρόν είναι συνεχώς παρούσες, μιας και τα συστατικά των καταστάσεων παραμένουν παρόμοια. Η διαμάχη του ισχυρού με τον αδύναμο, η νομή της εξουσίας, η φτώχεια και ο πλούτος, τα όρια της προσωπικής ελευθερίας, ο σεβασμός στη διαφορετικότητα, η λειτουργία των θεσμών, η δύναμη της ιδεολογίας, η πίστη ή όχι σε ιδανικά και η ικανότητα προσαρμογής του ανθρώπου, είναι ζητήματα που τίθενται συνεχώς, με εναλλασσόμενους πρωταγωνιστές».
-Το «Αουστρας ή η Αγριάδα» της Λένας Κιτσοπούλου προέβλεπε τη βία που είδαμε πρόσφατα να φτάνει ακόμα και στο φόνο;
«Η βία είχε φτάσει σε πολλούς ανώνυμους φόνους πολύ πριν το Άουστρας. Το να γίνεις ακροδεξιός δεν προϋποθέτει να σκοτώσεις πρώτα τον άνθρωπο μέσα σου;».
-Οι ήρωες του δεν είναι οι τυπικοί χρυσαυγίτες. Επομένως, κρύβουμε όλοι ένα χρυσυγίτη εν υπνώσει εντός μας;
«Οι ήρωες είναι άνθρωποι που έχουν υποστεί τη βία ενός αδιέξοδου μοντέλου ζωής, μάλλον κακώς εκπαιδευμένοι, σίγουρα ακαλλιέργητοι και χωρίς φανερές προοπτικές. Έχουν δηλαδή όλα τα συστατικά, που μπορούν να τους μετατρέψουν σε βόμβες έτοιμες να εκραγούν προς την κατεύθυνση που θα τους υποδείξει ο πρώτος πονηρός ηγετίσκος, ελάχιστα εξυπνότερος των ιδίων. Οι γενικεύσεις από την άλλη, είναι πάντα επικίνδυνες, μιας και μιλάμε για ανθρώπους, άρα ελπίζουμε συνεχώς στην ανά πάσα στιγμή πιθανή ανατροπή μιας πορείας, ποντάροντας στο βαθύτερο ‘καλό’ της ανθρώπινης φύσης. Ο δρόμος για τη Χρυσή Αυγή προϋποθέτει πολλά χρόνια γαϊδουρινής συμπεριφοράς».
-Αποφυλακίζονται ανθρώποι που κατηγορούνται για σύσταση εγκληματικής συμμορίας. Η Δημοκρατία, η Δικαιοσύνη; Είναι διάτρητες;
«Οι εξουσίες ενός συντεταγμένου Κράτους πρέπει να είναι οι πυλώνες και εγγυητές της ομαλής λειτουργίας του, άρα οι κινήσεις τους θα πρέπει να γίνονται σεβαστές από όλους. Κινήσεις εντυπωσιασμού όπως οι άρον άρον προφυλακίσεις και οι αστραπιαίες αποφυλακίσεις, λειτουργούν ως ψυχρολουσία στο μυαλό όλων μας. Ποια από τις δύο φάσεις δεν λειτούργησε σωστά; Οι συλλήψεις έγιναν πρόχειρα και χωρίς επαρκή στοιχεία ή οι αποφυλακίσεις ήταν αποτέλεσμα μιας Δικαιοσύνης που μάλλον δεν είναι και τόσο τυφλή, αν κρίνουμε από την αντιστρόφως ανάλογη αυστηρότητα σε υποθέσεις προφυλακίσεων των 27 οροθετικών ιεροδούλων ή των κατοίκων στις Σκουριές. Δεν έχω τις νομικές γνώσεις των λόγων που δεν στάθηκαν επαρκείς και ικανοί για να στοιχειοθετήσουν μιας προφυλάκισης, που έδειξε να υποδέχεται με ανακούφιση η συντριπτική πλειοψηφία της χώρας. Η απογοήτευσή μου όμως ήταν μεγάλη».
-Τι σου δίνει αισιοδοξία; Να υποθέσω η τέχνη σου;
«Ο καθένας, σε κανονικές συνθήκες, παίρνει δυνάμεις και αντλεί αισιοδοξία από την παρακαταθήκη των αξιών, του πλαισίου που ζει, της ηθικής του, των ανθρώπων που έχει γύρω του, των ασχολιών που χαίρεται να εκτελεί με αγάπη και του τρόπου που έχε μάθει να λειτουργεί. Η αισιοδοξία δεν έρχεται ένα πρωί από μόνη της. Χρειάζεται συνεχή μόχθο. Εκτός και αν είσαι ερωτευμένος, οπότε έρχεται αυτόματα!».
*Στο «Γιοι και Κόρες» παίζουν οι Γιώργος Γλάστρας, Άννα Ελεφάντη, Αλεξία Μπεζίκη, Γιώργος Παπαπαύλου, σε διπλή διανομή η Μαρία Κοσκινά και η Στέφη Πουλοπούλου.
*Στο «Αουστρας ή Αγριάδα» παίζουν οι Γρηγόρης Γαλάτης, Βασίλης Καραμπούλας, Λένα Παπαληγούρα, Γιωργής Τσουρής.
