Μπακού: Βόλτες στην καρδιά του Αζερμπαϊτζάν

Μπακού: Βόλτες στην καρδιά του Αζερμπαϊτζάν
Όλα έχουν αλλάξει τα τελευταία χρόνια. Η "γκρίζα πρωτεύουσα" (από την πετρελαϊκή ρύπανση) είναι πλέον μία πόλη προσανατολισμένη στη χαρά των κατοίκων της. Παράδειγμα, το σήμα κατατεθέν της πρωτεύουσας, η παραλιακή πεζοδρομημένη ακτή, μήκους 3,7 χιλιομέτρων. Στην έκτασή της φιλοξενεί μουσεία, θέατρα, αθλητικά κέντρα, μνημεία. Στους εμπορικούς δρόμους της πόλης, που ξεκινούν αμέσως μετά την παραλία, τα αλλοτινά μέγαρα των αστών έχουν προσαρμοσμένα στα υπέρθυρα αναγνωρίσιμα λογότυπα κορυφαίων brands από όλους ανεξαιρέτως τους εμπορικούς τομείς.

Μεγάλες πλατείες σαν ξέφωτα εμφανίζονται συχνά πυκνά στον περιπατητή πλημμυρισμένες από ζωή. Άλλωστε αυτή η εξωστρέφεια είναι και το νέο χαρακτηριστικό της χώρας. Τα παγκάκια και τα καφέ που βρίσκονται περιμετρικά μοιράζονται όλες οι ηλικιακές ομάδες. Οι γηραιότεροι με τη χαρακτηριστική τραγιάσκα και η νεολαία ντυμένη σύμφωνα με τα κελεύσματα της διεθνούς μόδας. Την ώρα που το οδόστρωμα μοιράζονται τα τελευταία μοντέλα της ευρωπαϊκής αυτοκινητοβιομηχανίας. Χωρίς όμως να έχουν εξαφανιστεί παντελώς τα σοβιετικά «Λάντα», «Βόλγα», «Ζαζ». Πολλά από αυτά «φτιαγμένα» οδηγούν νεαροί με ρετρό διάθεση.

Η κοινωνική ηθική θυμίζει Ελλάδα του 1960. Ο γάμος είναι μονόδρομος για τα νεαρά κορίτσια και αγόρια. Οι ελεύθερες σχέσεις μετρούν αρνητικά στο απαραίτητο «βιογραφικό» για έναν γάμο. Ακόμα και η έξοδος ενός ζευγαριού που δεν έχει λογοδοθεί είναι κατακριτέα. Τα ραντεβού ωστόσο, που ευτυχώς κανένας νόμος δεν μπορεί να περιορίσει, γίνονται με μυστικότητα κατά μήκος του παραλιακού δρόμου. Αυτοί οι περιορισμοί δεν σημαίνουν την υποτίμηση της γυναίκας στον εργασιακό χώρο που η επαγγελματική της ανέλιξη γίνεται με αξιοκρατικά κριτήρια.

Σε μία νεαρή γυναίκα αναφέρεται και το πιο διάσημο σύμβολο της χώρας, ο «Πύργος της Παρθένου». Το κτήριο που τα θεμέλια του θέλουν οι τελευταίες έρευνες να βρίσκονται στους προ Χριστού αιώνες κουβαλά τον μύθο μίας νεαρής πριγκηπέσας που προτίμησε να πηδήξει στο κενό παρά να ατιμαστεί. Με υποδομές ώστε να λειτουργεί ως αμυντικός πύργος, παρατηρητήριο, κάποτε το έγλυφαν τα νερά της Κασπίας ενώ σήμερα οι επιχωματώσεις που πραγματοποιήθηκαν για να αποκτήσει η πόλη περισσότερο ζωτικό χώρο προκειμένου να κτιστούν κατοικίες το έχουν απομακρύνει από την θάλασσα. Πλέον βρίσκεται σε μία συμφωνία με κτίσματα της Τσαρικής περιόδου.

Πόλη μέσα στην πόλη

Το χρονικό της ιστορίας του Μπακού βρίσκεται άλλωστε στην πάλαια πόλη. Στην κεντρική πύλη, που είναι κεντημένη με αραβουργήματα, οδηγούν φαρδείς δρόμοι. Περνώντας την ξανοίγεται μία πόλη μέσα στην πόλη. Στις αίθουσες από τα αλλοτινά παλάτια των Χαν (βασιλέων) βρίσκονται σήμερα ευρήματα από τις ανασκαφές αλλά και πολύτιμα αντικείμενα που διατήρησε ο χρόνος. Όπλα, ενδύματα, κοσμήματα και κεραμικά συνθέτουν την εικόνα του Μπακού από τον 12ο αιώνα έως και την πρώτη κατάκτησή του από τα τσαρικά στρατεύματα, το 1723.

Τα κτηριακά συγκροτήματα του παλατιού, διατηρητέα και ανακηρυγμένα μνημείο παγκόσμιας κληρονομίας από την Ουνέσκο, περιλαμβάνουν ακόμα ταφικά μνημεία και τεμένη που χρονολογούνται από τον 12ο αιώνα. Υπό ρωσική κατοχή άρχισε να ξεχειλίζει η πόλη έξω από τα τείχη. Εκεί χτίστηκαν τα κτήρια - εμβλήματα της νέας αριστοκρατίας, που εκμεταλλευόταν τα πετρελαϊκά κοιτάσματα. Παράλληλα στο εσωτερικό της παλαιάς πόλης η τοπική αρχιτεκτονική παίρνει τον χαρακτήρα ενός κράματος ευρωπαϊκών στοιχείων σε συνάρτηση με την αραβική παράδοση.

Η παλιά πόλη δεν είναι μουσείο, αλλά ένας ζωντανός ιστός. Εστιατόρια, ξενοδοχεία, χαμάμ, καταστήματα με χαλιά και αντίκες αλλά και κατοικίες συνθέτουν τον μικρόκοσμο της. Στα στενά φιδοειδή σοκάκια συναντά κανείς και τους τουρίστες μιας χώρας που μόλις πρόσφατα άρχισε να είναι ταξιδιωτικός προορισμός. Δύο εκατομμύρια είναι ο αριθμός όσων πέρασαν το 2010 τα σύνορά της. Η χώρα ακόμα διάγει την εποχή της τουριστικής «αθωότητας», παρόμοια σε πολλά επίπεδα με την ελληνική δεκαετία του 1960.

Ο ελληνικός ουρανίσκος δεν πρόκειται να απογοητευτεί από την αζέρικη γαστρονομία. Το μενού περιέχει πολλές γνωστές λέξεις όπως κεμπάπ και κεφτέ. Η κουζίνα συγγενεύει με την τούρκικη, το κρέας είναι άφθονο, κυρίως ψητό και με αρκετά καρυκεύματα, ενώ η ρώσικη επιρροή διακρίνεται στις σούπες από λαχανικά, όσπρια και κρέας που ανοίγουν την όρεξη ως πρώτο πιάτο στα παραδοσιακά γεύματα. Έναν Έλληνα μπορεί να τον εκπλήξει το γεγονός ότι τα λαχανικά, όπως αγγούρια, μαϊντανός, χλωρά κρεμμύδια, σερβίρονται άκοπα.

Το χοιρινό, όπως επιβάλει το ισλαμικό πρωτόκολλο, είναι ανύπαρκτο. Κάτι που δεν συμβαίνει με το αλκοόλ που πωλείται και σερβίρεται αλλά και παράγεται στο Αζερμπαϊτζάν. Στα καταστήματα με αλκοολούχα αλλά και τα Σούπερ Μάρκετ οι βιτρίνες με τις ποικιλίες της Βότκας είναι μεγαλύτερες από ό,τι στα υπόλοιπα ποτά. Η Βότκα δεν εισάγεται μόνο σε απίθανες περιοχές αλλά παράγεται με υψηλής ποιότητας προδιαγραφές.

Γρίφος η Αλβανία του Καυκάσου

Ένα κτήριο με επιρροές από την αρχιτεκτονική της Ιταλικής Αναγέννησης στεγάζει το εθνικό αρχαιολογικό μουσείο της χώρας. Το έκτισε στις αρχές του 20ου αιώνα ως κατοικία ο Αζέριος επιχειρηματίας από τον χώρο του πετρελαίου Ζεναντλαντιφ Ταντίγιεφ που σήμερα τιμάται ως ευεργέτης επειδή ένα μέρος από την αμύθητη περιουσία του διέθεσε σε κοινωφελή έργα και αγαθοεργίες. Για τη διακόσμηση του παλατιού του προσκάλεσε τεχνίτες από την Ευρώπη. Βιτρό από την Βενετία κι έπιπλα αρ νουβό από τη Γαλλία βρίσκονται κάτω από περίτεχνες οροφές με αραβουργήματα.

Εικόνες που σχηματίζουν την εικόνα ενός μεγαλείου που δεν έμελε ο ιδιοκτήτης του να χαρεί μέχρι την δύση της ζωής του. Οι κουμουνιστές κατέσχεσαν την περιουσία του και ο μαικήνας πέθανε γέρος και πάμπτωχος στην επαρχία της χώρας. Το σπίτι του άλλαξε πολλές χρήσεις, μία από αυτές ήταν και το ορφανοτροφείο, έως ότου μετατραπεί σε θησαυροφυλάκιο της ιστορίας. Η συλλογή παρουσιάζεται με χρονολογική σειρά με κριτήριο πάντα τους πολιτισμούς που άκμασαν στην χώρα.

Στην ιστορία βέβαια γίνονται διαφορετικές εστιάσεις. Έτσι μπροστά από ένα νόμισμα του Δαρείου η αρχαιολόγος που μας έκανε την ξενάγηση είπε πως ο Μέγας Αλέξανδρος έκαψε εσκεμμένα την Περσέπολη για να εξαφανίσει τα ιερά βιβλία που περιείχαν τα μυστικά του Ζωροαστρισμού θέλοντας να εξαφανίσει αυτή την αρχέγονη θρησκεία. Ελληνικού ενδιαφέροντος είναι οι απομιμήσεις τετράδραχμων του Μεγάλου Αλεξάνδρου – το ισχυρό νόμισμα της εποχής- που κόπηκαν στην Αλβανία του Καυκάσου. Αυτή η περιοχή που αναφέρεται με το ίδιο όνομα με την γειτονική μας χώρα από τους αρχαίους Έλληνες συγγραφείς περιλαμβάνει το σημερινό Αζερμπαϊτζάν. Αποτελεί γρίφο για τους ιστορικούς.

Κατά καιρούς η ύπαρξη της έγινε αντικείμενο προπαγάνδας ως προς το ότι οι Αλβανοί βρέθηκαν στην Βαλκανική από τον Καύκασο σε μία άγνωστη σήμερα στιγμή. Αποτέλεσε και θέμα συζήτησης ανάμεσα στον Στάλιν και τον Χότζα στην επίσκεψη του τελευταίου στη Μόσχα. Οι Αλβανοί του Καυκάσου, μιλούσαν Λέζγκικ και θεωρούνται από τους σύγχρονους Αζέρους ως πρόγονοι τους. Ήταν Ζωροάστρες που ασπάστηκαν τον χριστιανισμό ο οποίος ήταν επίσημη θρησκεία του Αζερμπαϊτζάν μέχρι τον 9ο αιώνα την εποχή που οι Άραβες κατέλαβαν και εξισλάμισαν τον πληθυσμό. Οι προθήκες του μουσείου έχουν ελάχιστα αντικείμενα από την χριστιανική περίοδο, φορητούς σταυρούς, λατρευτικά αντικείμενα, ανάγλυφα. Η χριστιανική κληρονομία καταστράφηκε σύμφωνα με τα ήθη της εποχής.

Μπείτε στη συζήτηση

σχόλια

v