Μονάδες φροντίδας ηλικιωμένων: Αξιοπρέπεια στα δύσκολα χρόνια

των Έλενας Μπούλια, Νικόλα Γεωργιακώδη, Ηρώς Κουνάδη

Η απληστία και η ματαιοδοξία των νιάτων συχνά δεν αφήνουν πολλά περιθώρια πλάνων για το μακροπρόθεσμο μέλλον, θα έλεγαν οι ρομαντικοί συγγραφείς άλλων εποχών. Οι περισσότεροι από εμάς, μέχρι να έρθει η στιγμή που θα αναγκαστούμε να πάρουμε κάποια απόφαση, αποφεύγουμε να σκεφτούμε τι πρέπει να κάνουμε όταν κάποιος δικός μας φτάσει σε μία ηλικία που δεν θα μπορεί πια να φροντίσει μόνος τον εαυτό του –πόσο μάλλον όταν φτάσουμε εμείς οι ίδιοι σε αυτήν την ηλικία. Κι όμως, στον δυτικό κόσμο, η προετοιμασία για τα γεράματα είναι συνήθως διαδικασία που ξεκινά από νωρίς, όταν ακόμα το άτομο είναι ενεργό ή έστω όταν βρεθεί στα πρώτα χρόνια της εργασιακής απόσυρσης.

Η "τρίτη ηλικία", ή λιγότερο πολιτικά ορθά "τα γηρατειά", είναι μία περίοδος που συνδέεται, στο μυαλό των πολλών, με την ανικανότητα, τις αρρώστιες και, τελικά, τον θάνατο. Είναι κατανοητή ανθρώπινη αδυναμία, λοιπόν, να απέχουμε -όσο μας «παίρνει»- από αυτές τις δυσάρεστες καταστάσεις. Αυτό, όμως, που δεν είναι ανθρώπινο είναι να απέχουμε από τον ίδιο τον άνθρωπό μας -είτε είναι γονιός είτε παππούς- όταν βρεθεί σε εκείνη την περίοδο της ζωής του.

Σκοπός του ρεπορτάζ για τις μονάδες φροντίδας ηλικιωμένων δεν είναι σε καμία περίπτωση να σας ταξιδέψουμε στο… ζοφερό μέλλον. Οι πρόσφατες επισκέψεις μας σε πέντε από τις καλύτερες ιδιωτικές μονάδες φροντίδας ηλικιωμένων της Αττικής αποδεικνύουν, μάλιστα, ακριβώς το αντίθετο: Μας άνοιξαν την πόρτα σε έναν κόσμο για τον οποίον φανταζόμαστε τα χειρότερα -και κατά γενικό κανόνα δεν κάνουμε λάθος- για να μας παρουσιάσουν την αισιόδοξη πλευρά του. Για να μας θυμίσουν ότι οι ηλικιωμένοι έχουν ανάγκη από φροντίδα και ενδιαφέρον, όπως τα μικρά παιδιά, και πως έτσι μπορούν να διανύσουν τα τελευταία βήματα της ζωής τους λίγο πιο χαρούμενοι. Όλοι μας θα θέλαμε κάτι τέτοιο τόσο για τους γονείς μας όσο και για εμάς τους ίδιους.

Στις συγκεκριμένες μονάδες, κάποιες εκ των οποίων θυμίζουν ξενοδοχείο περισσότερο παρά γηροκομείο, συναντήσαμε ανθρώπους μεγάλης ηλικίας, πολλοί εκ των οποίων πάσχουν από άνοια. Όλοι υποφέρουν από κάποια περισσότερο ή λιγότερο σημαντική ασθένεια και στους περισσότερους χρειάζεται να μιλήσεις πολύ δυνατά για να σε ακούσουν. Τα πρόσωπά τους, όμως, ήταν λιγότερο συννεφιασμένα από αυτά των μοναχικών, παρατημένων -και παραιτημένων- γερόντων που βρίσκονται συνέχεια κλεισμένοι μέσα στο σπίτι. Και αυτό οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι δεν είναι μόνοι τους. Γύρω τους υπάρχουν άλλοι άνθρωποι με τους οποίους έχουν γίνει φίλοι, ακόμα κι αν δεν επικοινωνούν απόλυτα μαζί τους, ενώ δέχονται όλες τις ώρες της ημέρας φροντίδα από εξειδικευμένο προσωπικό και ζουν σε ένα περιβάλλον καθαρό που δεν θυμίζει, όμως, νοσοκομείο.

Πριν μας κατηγορήσετε για μεροληψία και αδιαφορία προς τους ανθρώπους που δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να ζήσουν σε μία τόσο αξιοπρεπή μονάδα φροντίδας ηλικιωμένων, ρίξτε μια ματιά στις πέντε κατοικίες που θα δείτε στα υποθέματα του αφιερώματος έστω ως παραδείγματα προς μίμηση. Συγκρίνετέ τις με άλλες που ενδεχομένως γνωρίζετε και μάθετε πως οι συγκεκριμένες -σε αντίθεση με άλλες ιδιωτικές- έχουν άδεια λειτουργίας και έτσι ελέγχονται από το κράτος. Μάθετε τι επιπλέον παροχές διαθέτουν -στην "Αρήτη" για παραδείγμα υπάρχει δυνατότητα ολιγοήμερης διαμονής. Τέλος, υπολογίστε, όχι φυσικά πόσο αξίζει η ζωή του ανθρώπου σας, αλλά πόσο πραγματικά κοστίζει η φροντίδα που απαιτεί η κατάστασή του και αν χαίρει αντίστοιχης ποιότητας και αντιμετώπισης από τους ανθρώπους που τον περιβάλλουν.