Τα δάση κινδυνεύουν. Εμείς τι κάνουμε;

των Ηρώς Κουνάδη, Έλενας Μπούλια

«Όλα τα σημαντικά πράγματα σε αυτόν τον κόσμο επιτεύχθηκαν χάρη σε εκείνους που συνέχισαν να προσπαθούν όταν δε φαινόταν να υπάρχει καμία απολύτως ελπίδα» έγραφε, πριν από μισό περίπου αιώνα, ο αμερικανός συγγραφέας Dale Carnegie.

Την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές –που δε θα θέλαμε ποτέ να φανταστούμε πως θα γράφονταν– η πυροσβεστική ανακοινώνει 19 πυρκαγιές σε εξέλιξη, 2 υπό μερικό έλεγχο και 5 νέες ενάρξεις σε διάστημα τριών ωρών από την τελευταία ανακοίνωσή της. Η χώρα βρίσκεται σε κατάσταση συναγερμού και εθνικού πένθους ταυτόχρονα, η βοήθεια που έρχεται δε μοιάζει αρκετή και κάθε συζήτηση τα τρία τελευταία εικοσιτετράωρα εμποτίζεται από την ίδια μελαγχολία και την ίδια απογοήτευση –χωρίς διαβαθμίσεις, χωρίς αλλαγές, χωρίς την παραμικρή ένδειξη ελπίδας.

Σε κάτι τέτοιες περιπτώσεις, κάπου στα μισά της νιοστής ανάλογης συζήτησης, κάποιος αναφέρει το αυτονόητο, που όμως κανείς δεν έχει μέχρι τότε σκεφτεί. Το ζήτημα είναι τι κάνουμε τώρα. Τώρα που έχουμε –κακώς– εγκαταλείψει κάθε ελπίδα, που έχουμε απογοητευτεί πλήρως από χειρισμούς, υπηρεσίες, βοήθεια και κρατικό μηχανισμό, που έχουμε αφεθεί να παρακολουθούμε μια εθνική τραγωδία σα να μη συμμετέχουμε σε αυτήν, σαν απλοί θεατές. Τώρα που έχουμε πιστέψει ότι δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα. Τώρα είναι η στιγμή που πρέπει να κάνουμε κάτι.

Αυτό το «κάτι» μπορεί να μοιάζει ασήμαντο. Μπορεί να είναι απλά να προστατεύσουμε ό,τι έχει απομείνει –όσο αστείο κι αν ακούγεται αυτό, όσο «λίγο» κι αν φαίνεται ό,τι απέμεινε–, να μάθουμε πώς θα αποφύγουμε και πώς θα χειριστούμε, αποτελεσματικότερα και ψυχραιμότερα, την πυρκαγιά αν ξανασυμβεί, ή να βοηθήσουμε –έστω και στο ελάχιστο– τους πληγέντες.

Μπορεί να μην αλλάξει τίποτα –μπορεί ακόμα και να είμαστε σίγουροι πως δε θα αλλάξει τίποτα. Μπορεί, όμως, από κάθε προσπάθεια να βγαίνει κάτι σημαντικό. Έστω κι αν αυτό είναι να αλλάξουμε τον τρόπο που βλέπουμε τα πράγματα, εγκαταλείποντας τη μοιρολατρική μας στάση και παίρνοντας την κατάσταση στα χέρια μας. Όταν δε φαίνεται να υπάρχει καμία ελπίδα, αυτό είναι σημαντικό.

Αποφεύγοντας τα χειρότερα

Επειδή το σημαντικότερο βήμα είναι η πρόληψη, ακολουθούν οδηγίες της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας ως προς το τι πρέπει να προσέχει ο καθένας μας για να αποτραπεί η εκδήλωση πυρκαγιάς:

* Δεν καίμε σκουπίδια ή ξερά χόρτα και κλαδιά κατά τη διάρκεια των θερινών μηνών και ειδικότερα τις ημέρες με δυνατούς ανέμους.
* Δεν ανάβουμε τους θερινούς μήνες υπαίθριες ψησταριές στα δάση ή σε χώρους που υπάρχουν ξερά χόρτα.
* Αποφεύγουμε τις υπαίθριες εργασίες που ενδέχεται να προκαλέσουν πυρκαγιά (π.χ. οξυγονοκολλήσεις, χρήση τροχού ή άλλου εργαλείου που δημιουργεί σπινθήρες).
* Δεν πετάμε ποτέ αναμμένα τσιγάρα όταν βρισκόμαστε σε υπαίθριους χώρους.
* Δεν αφήνουμε ποτέ σκουπίδια στο δάσος γιατί αυξάνουν τον κίνδυνο ανάφλεξης.
* Σεβόμαστε τα απαγορευτικά πρόσβασης σε περιόδους υψηλού κινδύνου.

Όσοι από εμάς έχουμε σπίτι που βρίσκεται μέσα ή κοντά σε δάσος ή δασική έκταση οφείλουμε να λάβουμε επιπλέον προληπτικά μέτρα:

* Δημιουργούμε μία αντιπυρική ζώνη γύρω από το σπίτι μας καθαρίζοντας και απομακρύνοντας σε ακτίνα τουλάχιστον 10 μέτρων τα ξερά χόρτα, τις πευκοβελόνες, τα ξερά φύλλα, τα κλαδιά κλπ.
* Κλαδεύουμε τα δέντρα μέχρι το ύψος των 3 μέτρων, ανάλογα με την ηλικία τους και την κατάσταση των κλαδιών τους.
* Απομακρύνουμε όλα τα ξερά κλαδιά από τα δέντρα και τους θάμνους.
* Δεν αφήνουμε τα κλαδιά των δέντρων να ακουμπούν στους τοίχους, τη στέγη και τα μπαλκόνια. Τα κλαδεύουμε έτσι ώστε να υπάρχει απόσταση τουλάχιστον 5 μέτρων από το σπίτι μας.
* Αραιώνουμε γύρω από το κτίσμα τη δενδρώδη βλάστηση έτσι ώστε τα κλαδιά του ενός δένδρου να απέχουν τουλάχιστον 3 μέτρα από τα κλαδιά του άλλου.
* Δεν τοποθετούμε πλαστικές υδρορροές ή πλαστικούς οχετούς νερού στους τοίχους του κτίσματος.
* Προφυλάσσουμε, εξωτερικά, τα παράθυρα και τις γυάλινες πόρτες τοποθετώντας παντζούρια από μη εύφλεκτα υλικά.
* Καλύπτουμε τις καμινάδες και τους αγωγούς εξαερισμού του κτίσματος με ειδικό, μη εύφλεκτο, συρμάτινο σύρμα έτσι ώστε οι σπίθες να μη μπορούν να διεισδύσουν στο εσωτερικό του κτιρίου.
* Δεν αποθηκεύουμε εύφλεκτα αντικείμενα κοντά στο σπίτι.
* Αποφεύγουμε την κατασκευή ακάλυπτων δεξαμενών καυσίμου κοντά στο σπίτι.
* Τοποθετούμε τα καυσόξυλα σε κλειστούς και προφυλαγμένους χώρους.
* Προμηθευόμαστε τους κατάλληλους πυροσβεστήρες και μεριμνούμε για τη συντήρησή τους.
* Εξοπλιζόμαστε με σωλήνα ποτίσματος με μήκος ανάλογο της περιοχής που θέλουμε να προστατεύσουμε σε περίπτωση πυρκαγιάς.
* Μία δεξαμενή νερού, μία απλή αντλία που λειτουργεί χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα και ένας σωλήνας νερού, μπορούν να μας προστατεύσουν από την πυρκαγιά.

Αντιμετωπίζοντας ψύχραιμα τον κίνδυνο

Αν αντιληφθούμε πως η πυρκαγιά πλησιάζει οι κινήσεις μας πρέπει να είναι μετρημένες:

* Τηλεφωνούμε ΑΜΕΣΩΣ στο Κέντρο της Πυροσβεστικής (στον αριθμό κλήσης 199) και δίνουμε σαφείς πληροφορίες για την τοποθεσία και το ακριβές σημείο που βρισκόμαστε, καθώς και πληροφορίες για την τοποθεσία και το ακριβές σημείο που βλέπουμε την πυρκαγιά αλλά και την κατεύθυνση που βλέπουμε να παίρνει.
* Περιγράφουμε το είδος της βλάστησης που καίγεται.
* Δεν κλείνουμε το τηλέφωνο προτού δώσουμε όλες τις απαραίτητες πληροφορίες.

Στην περίπτωση που η πυρκαγιά πλησιάζει ακόμα κοντύτερα, με ψυχραιμία και ταχύτητα λαμβάνουμε περαιτέρω μέτρα έξω από το σπίτι μας:

* Απομακρύνουμε αμέσως όλα τα εύφλεκτα υλικά από τον περίγυρο του κτίσματος και τα μεταφέρουμε σε κλειστούς και προφυλαγμένους χώρους. Η ανάφλεξή τους μπορεί να συμβάλει στη μετάδοση της πυρκαγιάς στο κτίριο.
* Κλείνουμε όλες τις διόδους (καμινάδες, παράθυρα, πόρτες, κλπ.) έτσι ώστε να εμποδίσουμε τις καύτρες να διεισδύσουν στο εσωτερικό του κτιρίου.
* Κλείνουμε όλες τις παροχές στις συσκευές φυσικού αερίου και υγρών καυσίμων μέσα και έξω από το κτίσμα.
* Μαζεύουμε άμεσα όλες τις τέντες που έχουμε ανοίξει στα μπαλκόνια και τα παράθυρα του κτίσματος.
* Τοποθετούμε σκάλα στην εξωτερική πλευρά του κτιρίου έτσι ώστε να ανέβει κάποιος άμεσα στη στέγη του. Η σκάλα θα πρέπει να τοποθετηθεί στην πλευρά του κτιρίου που βρίσκεται αντίθετα από την κατεύθυνση που έρχεται η πυρκαγιά.
* Συνδέουμε τους σωλήνες ποτίσματος με τις βρύσες που έχουμε στο εξωτερικό του κτίσματος και απλώνουμε τους σωλήνες έτσι ώστε να καλύπτεται όλη η περίμετρός του.
* Εάν η ορατότητα είναι μειωμένη ανάβουμε τόσο τα εσωτερικά όσο και τα εξωτερικά φώτα του κτιρίου για να γίνει περισσότερο ορατό μέσα από τους καπνούς.

Στην περίπτωση που η πυρκαγιά έχει πλέον φτάσει στο κατώφλι μας η σημασία του να διατηρήσουμε την ψυχραιμία μας είναι πιο επιτακτική από ποτέ. Δεν πρέπει να υπερεκτιμάμε τις δυνατότητές μας γιατί αυτό που προέχει είναι η σωματική μας ακεραιότητα, η ανθρώπινη ζωή, και όχι η περιουσία μας.

Οι οδηγίες του Πυροσβεστικού Σώματος είναι σαφείς:

* Εμπιστευόμαστε τις τοπικές Πυροσβεστικές και Αστυνομικές Αρχές που λειτουργούν υπό τον συντονισμό των οικείων Οργανισμών Τοπικής και Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης.
* Ακολουθούμε τις υπεύθυνες από τις αρμόδιες Αρχές αναγγελίες εκκένωσης. Συνεργαζόμαστε με τις Αστυνομικές και Πυροσβεστικές δυνάμεις, τις οποίες ενημερώνουμε για τυχόν εγκλωβισμένα άτομα, άτομα με ακουστικά προβλήματα, υπερήλικες, παιδιά και ασθενείς.
* Οι Πυροσβεστικές και Αστυνομικές Αρχές υποδεικνύουν κατάλληλο και ασφαλή χώρο συγκέντρωσης πολιτών, όπως κεντρικές πλατείες, γήπεδα, παραλίες, μακριά από φωτιά, καπνούς και επικίνδυνα υλικά-εγκαταστάσεις (όπως πρατήρια βενζίνης).
* Πρέπει να ελέγχεται συνεχώς η κατεύθυνση του ανέμου, γιατί μπορεί να αλλάξει εντελώς αιφνιδιαστικά και τότε πρέπει να κινηθούμε αντίθετα. Γι’αυτό καλό θα είναι να διατηρούμε τουλάχιστον δύο κεντρικές οδούς διαφυγής ανοικτές από το σημείο που βρισκόμαστε.
* Φροντίζουμε, κατά τη διαδικασία της εκκένωσης και απομάκρυνσης από τις κατοικίες μας, να έχουμε μαζί μας βασικά είδη πρώτης ανάγκης, όπως: Βρεγμένη πετσέτα, κινητό τηλέφωνο, ραδιόφωνα, πόσιμο νερό, φακό, σφυρίχτρα, ρουχισμό πρώτης ανάγκης, ταυτότητα, δίπλωμα. Να φροντίσουμε επίσης να αποφεύγουμε τα μεγάλα βάρη, να είμαστε ντυμένοι ελαφρά (όχι ημίγυμνοι, όχι σορτς, όχι ξυπόλυτοι, όχι σαγιονάρες).
* Απομακρυνόμαστε από τη ζώνη ρίψεων αεροσκαφών και ελικοπτέρων πυρόσβεσης. Στην περίπτωση που κάποιος βρεθεί εντός της ζώνης, πρέπει να πέσει κάτω με το κεφάλι προς τη ρίψη, προσπαθώντας να καλυφθεί πίσω από κάποιο σταθερό αντικείμενο.

Μετά την καταστροφή τι;

Αν ανήκουμε στους «τυχερούς» που δεν χρειάστηκε να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους κατά τη διάρκεια της πυρκαγιάς, καλό είναι, αφού φροντίσουμε να σβήσουμε αμέσως τις μικροεστίες που τυχόν παραμείνουν, να ελέγχουμε για τουλάχιστον 48 ώρες και ανά τακτά χρονικά διαστήματα, την περίμετρο και όλους τους εξωτερικούς χώρους του κτίσματος για πιθανές μικροεστίες και αναζωπυρώσεις.

Αν ανήκουμε στους άμεσα πληγέντες, είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι η Πολιτεία, μέσα από την ανταπόκριση των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, υποχρεούται να μας εξασφαλίσει στέγη, τροφή και τυχόν πρώτες βοήθειες, καθώς και λύσεις στις πρώτες ανάγκες.

Ταυτόχρονα, σύμφωνα με απόφαση του Γενικού Συμβουλίου της, η Τράπεζα της Ελλάδας άνοιξε λογαριασμό αρωγής των πυροπαθών με αριθμό: 2341103053, στον οποίο μπορούν να καταθέτουν μέσω των εμπορικών τραπεζών για τον ίδιο σκοπό ιδιώτες ή επιχειρηματίες.

Στις ιδιωτικές πρωτοβουλίες, ο τηλεοπτικός σταθμός Alpha διοργανώνει την εβδομάδα υποστήριξης, αλληλεγγύης και συμπαράστασης για τη συγκέντρωση χρημάτων με σκοπό την ανακούφιση των πληγέντων από τη μεγάλη καταστροφή, η οποία θα κορυφωθεί την Παρασκευή 31 Αυγούστου με ένα μεγάλο τηλεμαραθώνιο. Για περισσότερες πληροφορίες καλέστε τα 210 8299598 και 210 8299605.

Παράλληλα, ο Δήμος Ελευσίνας ανακοίνωσε τη διάθεση όλων των εσόδων της πρεμιέρας των Αισχυλείων 2007 –που αναβλήθηκε την περασμένη Κυριακή και θα πραγματοποιηθεί στο παλαιό Ελαιουργείο Ελευσίνας την Τετάρτη 29 Αυγούστου, με τη συναυλία της Ορχήστρας του Δρόμου με τους Ευανθία Ρεμπούτσικα, Παναγιώτη Καλατζόπουλο, στην οποία τραγουδούν οι Έλλη Πασπαλά, Γιώτα Νέγκα, Ντίλεκ Κότς και συμμετέχει ο Κωστής Μαραβέγιας– στους πληγέντες από τις πυρκαγιές των τελευταίων ημερών.

Τέλος, στα τελευταία μέτρα που ανακοίνωσε το Υπουργείο Οικονομίας, σχετικά με όλους τους πυρόπληκτους του 2007, περιλαμβάνονται η αναστολή για έξι μήνες της υποβολής των φορολογικών τους δηλώσεων και των άλλων παρακρατούμενων φόρων, καθώς και της καταβολής δόσεων του φόρου εισοδήματος και των ληξιπρόθεσμων χρεών τους.