Σπερχειάδα: Μακριά από τα αδιάκριτα βλέμματα

της Ηρώς Κουνάδη

Αν σκέφτεστε ότι δεν έχετε ξανακούσει ποτέ αυτό το μέρος… σκεφτείτε καλύτερα. Σπερχειός ποταμός; Γραμμένη Οξιά; Το νοτιότερο δάσος οξιάς της Ευρώπης; Εθνικός Δρυμός Οίτης; Φθιώτιδα; Φρεσκάραμε τη μνήμη; Ωραία, τώρα μπορούμε να ετοιμάσουμε και βαλίτσες.

Σε στρατηγική θέση επάνω στην πανέμορφη κοιλάδα του Σπερχειού, ανάμεσα σε δύο βουνά, τον σχετικά άγνωστο Γουλινά και τη φημισμένη Οξιά, και σε μια παράκαμψη της διαδρομής από τη Λαμία στο Καρπενήσι, η Σπερχειάδα έχει καταφέρει ως εκ θαύματος να γλιτώσει από την υπέρμετρη προβολή και την τουριστική «ανάπτυξη», για να διατηρήσει ανέπαφες τις φυσικές ομορφιές της, την αυθεντική γοητεία της, την αίσθηση φύσης και παράδοσης που δε χρειάζεται κανένα resort «σε στυλ παραδοσιακό» για να αναδειχθεί.

Ο ομώνυμος δήμος, από τους μεγαλύτερους της χώρας, περιλαμβάνει περισσότερα από είκοσι χωριά, κτισμένα επάνω ή περιμετρικά στις πλαγιές του Γουλινά, ενώ μπροστά στην ομώνυμη πόλη, η κοιλάδα του Σπερχειού, απ’ όπου πήρε και το όνομά της, απλώνεται εύφορη και καταπράσινη. Μικρή –πλην σημαντική– ιστορική παρένθεση: από εδώ, και συγκεκριμένα από την Καλύβα Στεφανή, ξεκίνησε το Μάιο του 1942 ο Άρης Βελουχιώτης με λιγοστούς συντρόφους το αντάρτικο. Η πόλη καταστράφηκε σχεδόν ολοσχερώς σε μία από τις επιδρομές των γερμανικών στρατευμάτων, για να ξαναχτιστεί και να αναπτυχθεί από την αρχή μετά τον Εμφύλιο.

Μέσα σε μια μοναδικής φυσικής ομορφιάς περιοχή, που ξεκινάει από τις πηγές του Σπερχειού, περιβάλλει το Ρουστιανίτη και περιβάλλεται από τη δυτική όχθη της Βίστριζας και που τελειώνει στη νότια όχθη του Σπερχειού με τους πανέμορφους λόγγους και το πλατανόδασος της Μεσοποταμίας, το τοπίο εναλλάσσεται, καθώς τα χωριά του βουνού δίνουν τη θέση τους στην καταπράσινη κοιλάδα, και ο Σπερχειός με τους παραπόταμούς του εμφανίζονται αναπάντεχα πίσω από μια στροφή του δρόμου, κάνοντας την εικόνα ακόμη πιο μαγευτική. Σημαντικής και γνωστής αισθητικής αξίας είναι η διαδρομή –πιο σωστά, οι διαδρομές, δύο εντελώς διαφορετικές απόψεις του ίδιου πανέμορφου τοπίου– της δυτικής πλευράς του αρχαίου Ινάχου, από το Δίλοφο ως το Περιβόλι.

Όπως μας ενημερώνουν οι… πράκτορες του in2ife στην περιοχή, η πρώτη διαδρομή είναι προς τις βόρειες χαμηλοπλαγιές των Βαρδουσίων, προς τα Μάρμαρα, όπου στεγάζεται ένα αξιόλογο λαογραφικό μουσείο. Από εδώ συνεχίζουμε για το χωριό Ανατολή, κάνουμε μια στάση για να επισκεφθούμε το δικό του μουσείο, και συνεχίζουμε προς Δάφνη και Φωκίδα. Δυτικά των Μαρμάρων συναντάμε το χωριό με την πανοραμική θέα και την κερκιδωτή πλατεία, την Κολοκυθιά, και λίγο πιο πέρα τα γραφικά Αργύρια.

Η άλλη επιλογή μας είναι η διαδρομή για Νικολίτσι, Κυριακοχώρι και Πλάτανο, απ’ όπου μπορούμε να κατευθυνθούμε σε μια αυθεντική, απαλλαγμένη από ανθρώπινες δραστηριότητες ομορφιά προς το διάσελο της Οξυάς, το μοναδικό πέρασμα προς την ορεινή Ναυπακτία. Από τον Πλάτανο, ή Στάγια, η διαδρομή συνεχίζεται προς το Γαρδίκι Ομιλαίων, χωρίς να ξεχνάμε τη δυνατότητά μας για μια ορειβατική πεζοπορία που θα μας αποζημιώσει με την απαράμιλλη θέα της σε όλα τα βουνά της Ρούμελης ως τη Θεσσαλία, αλλά και χωρίς να αφήσουμε ανεξερεύνητο τον παραπόταμο Ίναχο, του οποίου μέρος, με βάση το Περιβόλι, μπορούμε να διαβούμε με καγιάκ.

Αμέτρητα απομεινάρια αρχαίων οικισμών, αλλά και ολοζώντανη παράδοση, χαρακτηρίζουν ολόκληρη αυτή τη διαδρομή. Μετά από το Γαρδίκι σε μια ευχάριστη διαδρομή μέσα σε έλατα και καστανόλογγους συναντάμε το Παλαιοχώρι, όπου σώζεται το βυζαντινό μοναστήρι του Προφήτη Ηλία και παραπέρα τα Πουγκάκια, με τους πολλούς μαχαλάδες του. Από το Γαρδίκι κατεβαίνοντας προς τον κάμπο, κατά μήκος του Ρουστιανίτη, παραποτάμου του Σπερχειού, διαβαίνουμε τα Κανάλια με τα πολλά περιβόλια, και φθάνουμε στο κεφαλοχώρι Λευκάδα. Απέναντι, κουρνιασμένο σε μια καταπράσινη ελατοπλαγιά, το Πίτσι και λίγο πιο κάτω η Παναγία η Ρούστιανη, παλαιό βυζαντινό μοναστήρι.

Από τη Λευκάδα συνεχίζουμε την πορεία μας στις νότιες παρυφές του Γουλινά, συναντώντας την Κουτσούφλιανη, τα Καμπιά, τη Φτέρη και την Παλαιοβράχα με τα γλυκόπιοτα κρασιά τους και το γραφικό Κλωνί. Από το Κλωνί ως την Καλλιθέα και τον Άγιο Σώστη ανοίγεται η πανοραμική κερκίδα της κοιλάδας του Σπερχειού. Ψηλότερα, σαν σε μπαλκόνια, με μαγευτική θέα που φτάνει ως το Μαλιακό, αντικρίζεις το Δίλοφο, την Άνω Καλλιθέα, την Άνω Φτέρη και τα Άνω Καμπιά. Η διαδρομή τελειώνει στο καμποχώρι Μεσοποταμία με το πανέμορφο πλατανόδασος και στον υδροβιότοπο του Σπερχειού.

Διαδρομές, δραστηριότητες –αναρρίχηση, καγιάκ, πεζοπορία, mountain bike–, αυθεντική φιλοξενία, παραδοσιακές γεύσεις, άρωμα βουνού, αίσθηση ανέγγιχτης φυσικής ομορφιάς. Η περιοχή προ(σ)καλεί να την εξερευνήσετε, την ώρα που πολύ κοντά άλλοι ταξιδιώτες του Σαββατοκύριακου θα συνωστίζονται σε trendy ταβερνάκια και πολυτελή resort με… «στυλ παραδοσιακό» –ενώ εσείς θα απολαμβάνετε την αυθεντική παράδοση, όχι το «στυλ» της.

Αξίζει να δείτε:
* Όσα περισσότερα από τα 23 γραφικά χωριουδάκια προλαβαίνετε.
* Το Λαογραφικό Μουσείο Αθανασίου και Μαίρης Ακρίδα
* Την Καλύβα Στεφανή, 2 χιλιόμετρα έξω από την Σπερχειάδα
* Το μοναδικής φυσικής ομορφιάς τοπίο στη Μεσοποταμία, με τα πλατάνια στο σημείο όπου ενώνεται ο Σπερχειός με τον Βίστριζα, έναν από τους παραπόταμούς του
* Τις ιαματικές πηγές της ευρύτερης περιοχής
* Την Ιερά Μονή Αγάθωνος, κτίσμα 14ου αιώνα με πλούσια συλλογή κειμηλίων
* Το δάσος της Οξιάς, το νοτιότερο της Ευρώπης
* Τον Εθνικό Δρυμό Οίτης με τη μεγαλύτερη βιοποικιλότητα στην Ελλάδα.
* Τους αρχαίους οικισμούς Ελληνικά- Καστρόραχη.
* Το χιονοδρομικό Καρπενησίου, που βρίσκεται σε απόσταση μίας μόνο ώρας

Διαμονή
Δύο από τις καλύτερες επιλογές για τη διαμονή σας, είναι ο ξενώνας Γόργιανη (τηλ.: 22360 44800) στη Σπερχειάδα, με οκτώ φροντισμένα δωμάτια σε παραδοσιακό στυλ, όλα πλήρως εξοπλισμένα με δορυφορική τηλεόραση, internet, τηλέφωνο, υπηρεσία fax και υπηρεσία αφύπνισης, και με την τιμή του δίκλινου στα 50 ευρώ με πρωινό, και το καταφύγιο της Γραμμένης Οξιάς, 16 χιλιόμετρα χωματόδρομου από το Γαρδίκι, με παραδοσιακές γεύσεις και σπιτικά γλυκά να προσφέρονται δίπλα στο τζάκι, και με τη διανυκτέρευση να κοστίζει μόλις 12 ευρώ το άτομο.

Φαγητό
Όπως τα περισσότερα «μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας» μέρη, η Σπερχειάδα έχει να προσφέρει παραδοσιακές σπεσιαλιτέ, παρασκευασμένες με αγνά υλικά, και την αυθεντική σφραγίδα του τόπου. Αυτό, με λίγα λόγια, σημαίνει ξεχάστε τις προτηγανισμένες πατάτες και τις ντομάτες με γεύση νερού. Η περιοχή, επίσης, φημίζεται για τα κρεατικά της, οπότε αρχίστε να σημειώνετε: για ψητά και κοκορέτσι που τιμά το «χαϊδευτικό» κοκορετσάδες που αποδίδεται στους Ρουμελιώτες, στον Παρασκευώτη στη Σπερχειάδα, για παϊδάκια στο Θεό στο Γαρδίκι και στον Βάρσο στη Λευκάδα.