Κτήμα Μανουσάκη: Τα κρασιά του Ροδανού μετακόμισαν στην Κρήτη

του Θόδωρου Λέλεκα

Κρήτη και κρασί
Όποιος έχει πάει πρόσφατα στην Κρήτη, θα έχει σίγουρα διαπιστώσει την ραγδαία οινο-γαστρονομική ανάπτυξη που γνωρίζει το νησί τα τελευταία χρόνια. Βοηθούμενη από τα πλούτη της ευλογημένης γης της, καθώς και από τη δημοφιλή τάση της Μεσογειακής διατροφής σε παγκόσμιο επίπεδο, η οινο-γαστρονομία της Κρήτης βρίσκεται αυτή τη στιγμή στο απόγειο της διεθνούς δημοτικότητάς της.

Παραδοσιακά το Κρητικό κρασί οινοποιούνταν απλά και καταναλώνονταν χύμα στα σπίτια, στις ταβέρνες και στα γλέντια. Όταν όμως κάποιοι πρωτοπόροι διαπίστωσαν τις δυνατότητες του Κρητικού terroir, αποφάσισαν να επενδύσουν σοβαρά στην δημιουργία ποιοτικού Κρητικού κρασιού. Βλέπετε η Κρήτη, εκτός από κατάλληλο έδαφος και ήπιο κλίμα όλο το χρόνο, ποτίζεται φυσικά από τα χιόνια των Λευκών Ορέων που τη διασχίζουν, παράγοντας πλειάδα τοπικών προϊόντων με χαρακτηριστικές, αυθεντικές γεύσεις.

Επιστροφή στις ρίζες
Ένας από τους οραματιστές του σύγχρονου Κρητικού αμπελώνα είναι ο Θόδωρος (Ted) Μανουσάκης. Γέννημα-θρέμα Κρητικός, μετανάστευσε σε μικρή ηλικία στις ΗΠΑ με την οικογένειά του, κυνηγώντας το Αμερικάνικο όνειρο. Δεν σταμάτησε όμως ποτέ να αγαπά την πατρογονική γη και να ονειρεύεται να ξαναγυρίσει κοντά της και να την αξιοποιήσει όπως της αξίζει. Αρκετά χρόνια αργότερα, στο ζενίθ μίας επιτυχημένης επιχειρηματικής καριέρας στην Αμερική, επέστρεψε στο χωριό του με στόχο να δημιουργήσει ένα από τα αξιολογότερα οινοποιεία της Κρήτης, αλλά και της Ελλάδας. Η αγάπη και η νοσταλγία του για την πατρίδα, καθώς και η σημασία της (επιχειρηματικής) επιστροφής του σε αυτήν φάνηκε, μεταξύ άλλων, από το όνομα που έδωσε στην βασική ετικέτα των κρασιών του Κτήματος: ΝΟΣΤΟΣ.

Ακολουθώντας το Αμερικάνικο επιχειρηματικό μοντέλο, αποφάσισε να μην κάνει τα πάντα ο ίδιος, αλλά να επενδύσει στην πρόσληψη κορυφαίων συμβούλων στο χώρο του αμπελιού και του κρασιού, προκειμένου να «χτίσει» πάνω στις γνώσεις και την εμπειρία τους. Έτσι, μία ομάδα ειδημόνων από όλο τον κόσμο (από τη Βουργουνδία, το Ροδανό, τη Virginia των ΗΠΑ, κ.α.) «προσγειώθηκε» στο Βατόλακο, λίγο έξω από τα Χανιά, εξέτασε το έδαφος, πειραματίστηκε με διάφορες ποικιλίες σταφυλιού και κατέληξε στο μοντέλο του οινοποιείου. Η ίδια ομάδα παραμένει στην υπηρεσία του Κτήματος μέχρι σήμερα, υπό την επίβλεψη του ίδιου του Μανουσάκη, καθώς και του καταξιωμένου οινολόγου του Κτήματος, Κωστή Γαλάνη. Πρόσφατα στο team προστέθηκε και η Αλεξάνδρα, μία από τις κόρες Μανουσάκη, η οποία, μόλις ολοκλήρωσε τις σπουδές της στις ΗΠΑ, εγκαταστάθηκε μόνιμα στα Χανιά και ανέλαβε δράση στο οινοποιείο.

Φτιάχνοντας κρασί
Οι ειδικοί αποφάνθηκαν ότι οι ποικιλίες στις οποίες πρέπει να επικεντρωθεί το οινοποιείο είναι αυτές που «κατάγονται» από την Κοιλάδα του Ροδανού στη Γαλλία: Syrah, Grenache, Mourvedre, Roussanne. Έτσι και έγινε, ενώ σήμερα καλλιεργείται επιπλέον Chardonnay και Αγιωργίτικο, καθώς και η πατροπαράδοτη ποικιλία της Κρήτης, το Λιάτικο, για την οποία ο Θόδωρος Μανουσάκης έχει πολύ φιλόδοξα σχέδια.

Τα πρώτα σχέδια «έπεσαν στο τραπέζι» το 1993, ενώ το Κτήμα έκανε τον πρώτο του τρύγο το 1997. Το οινοποιείο συνορεύει με το πατρικό σπίτι της οικογένειας Μανουσάκη, το οποίο ανακαινίστηκε πρόσφατα και αποτελεί το στολίδι του χωριού Βατόλακος. Η παραγωγή του Κτήματος αυτή τη στιγμή είναι 35.000 φιάλες ετησίως, με απώτερο στόχο να φτάσει τις 150.000, αλλά να μην τις ξεπεράσει, έτσι ώστε να παραμείνει ένα οινοποιείο-boutique. Το σταφύλι έρχεται από τα 130 στρέμματα των ιδιόκτητων αμπελώνων του Κτήματος στην ευρύτερη περιοχή, σε υψόμετρο που κυμαίνεται από 350 ως 600 μέτρα. Τα αμπέλια καλλιεργούνται με βάση αυστηρά πρότυπα βιολογικής καλλιέργειας και είναι πιστοποιημένα από τον αρμόδιο οργανισμό πιστοποίησης ΔΗΩ.

Με μία γρήγορη περιήγηση στον χώρο του οινοποιείου, ο επισκέπτης καταλαβαίνει ότι οι εγκαταστάσεις είναι αρκετά λιτές. Χωρίς να του λείπει κάτι βασικό, το οινοποιείο λειτουργεί με τα απολύτως απαραίτητα, χωρίς καμία πολυτέλεια. Αυτό όμως πρόκειται να αλλάξει πολύ σύντομα. Σύμφωνα με τα αρχιτεκτονικά σχέδια (που είχα την αποκλειστική χαρά να εξετάσω ο ίδιος) το νέο οινοποιείο του Κτήματος Μανουσάκη θα είναι ότι πιο σύγχρονο σε αρχιτεκτονική και design, θα περιλαμβάνει μεγάλους χώρους για την στέγαση της μονάδας οινοποίησης αλλά και για την φύλαξη/παλαίωση των κρασιών, ενώ θα χτιστεί με γνώμονα την οινο-τουριστική επισκεψιμότητα, με ειδικές αίθουσες γευσιγνωσίας, σεμιναρίων, κλπ. Αν όλα πάνε με βάση το σχέδιο του Θόδωρου Μανουσάκη, το νέο αυτό οινοποιείο θα εγκαινιαστεί κάπου μέσα στο 2009.

Εννοείται ότι το νέο οινοποιείο θα βρίσκεται πολύ κοντά με το παλιό. Μάλιστα, σήμα κατατεθέν του θα εξακολουθήσει να αποτελεί η (ίσως και χιλίων ετών) ελιά που έχει τόσο μεγάλη συναισθηματική αξία για την οικογένεια Μανουσάκη, ώστε να αποτελεί βασικό στοιχείο κάθε ετικέτας των κρασιών του Κτήματος.

Τα κρασιά του Κτήματος
Όλα τα κρασιά του Κτήματος Μανουσάκη μοιράζονται κάποια κοινά βασικά χαρακτηριστικά. Συγκεκριμένα, είναι όλα τους γεμάτα και πλούσια, αποτυπώνοντας τα βασικά χαρακτηριστικά των ποικιλιών τους, περασμένα όμως μέσα από το μοναδικό πρίσμα της Κρητικής γης. Οι ετικέτες που το Κτήμα διαθέτει αυτή τη στιγμή στην αγορά είναι οι εξής:

- Roussanne 2006: Το Roussanne είναι μία σπάνια γενικά ποικιλία, ενώ η συγκεκριμένη ετικέτα αποτελεί την μοναδική της έκφραση από Έλληνα παραγωγό. Πρόκειται για ένα πολύ ιδιαίτερο λευκό κρασί με όμορφα, φίνα λουλουδάτα αρώματα. Ζυμώνεται και παλαιώνει σε βαρέλια Γαλλικής δρυός για 7 μήνες, και αυτό του χαρίζει πικάντικα δευτερογενή αρώματα και αυξημένη δυναμική παλαίωσης. Η μικρή παραγωγή του το καθιστά τόσο σπάνιο, που σε πολλά εστιατόρια δεν αναφέρεται στον κατάλογο, αλλά κρατείται ξεχωριστά για καλούς πελάτες. Συνοδεύει τέλεια ψάρι στα κάρβουνα ή κοτόπουλο ψητό.

- Nostos 2004: Ένα χαρμάνι από όλες τις ερυθρές ποικιλίες του κτήματος (Syrah, Grenache, Mourvedre) συν μία μικρή ποσότητα Roussanne. Παλαιώνει για τουλάχιστον 10 μήνες σε δρύινα βαρέλια. Έχει χαρακτηριστεί στο παρελθόν ως κορυφαίο Ελληνικό ερυθρό κρασί. Έχει χαρακτηριστικά καθαρή μύτη με όμορφα, πολύπλοκα αρώματα φρούτων, μπαχαρικών και καραμέλας. Παρουσιάζει εξαιρετική ισορροπία οξύτητας και τανινών και πολύ καλή διάρκεια. Συνοδεύει μαγειρευτό κρέας και παλαιωμένα τυριά.

- Alexandra’s 2006: Βασίζεται στο ίδιο χαρμάνι με το Nostos, απλά χωρίς το λευκό Roussanne. Προέρχεται από νεότερα σε ηλικία κλήματα, υφίσταται όμως επίσης 10μηνη παραμονή σε δρύινα βαρέλια για παλαίωση. Τα αρώματα φρούτων στη μύτη και το στόμα είναι πολύ φρέσκα και γεμάτα, όπως είναι και η αίσθηση του σώματος στη γλώσσα. Έχει φρέσκιες και όμορφες τανίνες και καλή οξύτητα. Πίνεται άμεσα, συνοδεύοντας κρέας στη σχάρα και φρέσκα κίτρινα τυριά.

- Grenache 2005: Ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα μονοποικιλιακή οινοποίηση της ανερχόμενης αυτής ποικιλίας του Ροδανού από Έλληνα παραγωγό. Περιορισμένη παραγωγή που εμφιαλώνεται μετά από παλαίωση 10 μηνών σε δρύινα Γαλλικά βαρέλια. Χαρακτηρίζεται από τα αρώματα σκούρων φρούτων και δυνατών μπαχαρικών σε μύτη και στόμα, δυνατές τανίνες και όμορφη διάρκεια. Συνοδεύει κρέας κατσαρόλας με πλούσια κόκκινη σάλτσα, κόκορα μαγειρευτό, μακαρόνια με κιμά.

- Syrah 2005: Αναμφίβολα ένα από τα κορυφαία ελληνικά Syrah. Έχει έντονη, πλούσια μύτη με αρωματική πολυπλοκότητα που περιλαμβάνει πιπεράτα αρώματα, καπνό, ώριμα σκουρόσαρκα φρούτα, ακόμα και νότες πικάντικου κρέατος. Στο στόμα είναι πληθωρικό με τραγανές τανίνες, πλούσια οξύτητα και μακρά, ευχάριστη επίγευση. Προτείνεται ανεπιφύλακτα στους φίλους της δυνατής Γαλλικής ποικιλίας. Συνοδεύει κατσικάκι στο φούρνο, φιλέτο πιπεράτο, αγριογούρουνο.

Υπολογίζεται ότι το 50% της παραγωγής του Κτήματος Μανουσάκη παραμένει και καταναλώνεται (φανατικά) στην Κρήτη, ενώ ένα ποσοστό περίπου 25% διατίθεται στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη. Το υπόλοιπο της παραγωγής εξάγεται σε 35 Πολιτείες των ΗΠΑ, στην Αυστρία και στην Κύπρο.

Info
Το Κτήμα Μανουσάκη βρίσκεται στο χωριό Βατόλακος, περίπου 15 χιλιόμετρα έξω από τα Χανιά. Είναι επισκέψιμο κατόπιν συνεννοήσεως και το τηλέφωνο επικοινωνίας είναι το 28210-78787. Τα κρασιά του Κτήματος διατίθενται (συχνά κατόπιν παραγγελίας) από επιλεγμένες κάβες και εστιατόρια.

Εις υγείαν!