του Γιώργου Φλώκα
Είναι γνωστό ως τάβολα στην Ιταλία, τάβλα στην Τουρκία, τρικ τράκ στην Γαλλία, πουφ στη Γερμανία και backgammon στην Αγγλία. Όμως συνδυάζεται αρμονικά με το ελληνικό περιβάλλον, ”φραπεδιά” ή ουζάκι και τρίτο άτομο -σχολιαστή.
Οι ρίζες του ταβλιού συναντώνται στη Μεσοποταμία και στην αυτοκρατορία των Περσών και θεωρείται το παλαιότερο καταγεγραμμένο παιχνίδι στην Ιστορία.
Το παιχνίδι αρχικά παιζόταν σε επιφάνειες όπως το ξύλο, με πέτρες ως πούλια και ζάρια φτιαγμένα από κόκαλα και πέτρες. Παραλλαγές του παιχνιδιού εντοπίζονται χιλιάδες χρόνια προ Χριστού να παίζονται από Αιγυπτίους, Σουμέριους και Πέρσες.
Η ιστορία του ταβλιού έχει συνδεθεί με τους ηγέτες και την αριστοκρατία αυτών των αρχαίων πολιτισμών, όπως φαίνεται σε κείμενα και αναπαραστάσεις από την Περσία, την Ελλάδα, τη Ρώμη και την Άπω Ανατολή.
Στην Αίγυπτο, ήταν γνωστό ως το παιχνίδι των 30 τετραγώνων ή σενάτ και υπάρχουν αποδείξεις ότι παιζόταν από το 3.000 έως το 1800 π.Χ. ενώ οι κανόνες και η χρήση των ζαριών στο παιχνίδι παραμένουν άγνωστοι.
Ξύλινα ταμπλώ του παιχνιδιού βρέθηκαν και στον βασιλικό τάφο Ουρ των Χαλδαίων από το 2.600 π.Χ., μαζί με τετραεδρικά ζάρια, και είναι γνωστά ως Τα Βασιλικά Παιχνίδια του Ουρ.
Οι Ρωμαίοι άφησαν αποδείξεις για ένα παιχνίδι με ονομασία Ludus Duodecim Scriptorum, το οποίο παιζόταν σε δερμάτινο ταμπλώ με 30 πούλια, 15 από έβενο και 15 από ελεφαντόδοντο, το οποίο θεωρείται ότι έχει τις ρίζες του στο αιγυπτιακό σενάτ. Ήταν δε το αγαπημένο παιχνίδι του Αυτοκράτορα Κλαύδιου.
Κατά το μεσαίωνα, το τάβλι ήταν ιδιαίτερα διαδεδομένο στην Ευρώπη, προτού ξεπεραστεί από το σκάκι περί τον 15ο αιώνα και αφού απαγορεύτηκε και κυνηγήθηκε από τη Βασίλισσα Ελισσάβετ την Α’ λόγω της τυχερής του φύσης.
Το τάβλι εμφανίστηκε ξανά στον 20ο αιώνα, με τους επίσημους κανόνες του να θεσπίζονται στις ΗΠΑ το 1931. Ωστόσο, η δημοτικότητά του εκτινάχθηκε μετά το 1950, κάτι που οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στις προσπάθειες του ρώσου πρίγκιπα Alexis Obelensky, ο οποίος οργάνωσε και προώθησε το πρώτο ”επίσημο” παγκόσμιο πρωτάθλημα στις Μπαχάμες. Το 1970 το τάβλι γνώρισε έντονη άνθηση, με διεθνή τουρνουά μεγάλων βραβείων (άνω του 1 εκατ. δολαρίων), στήλες σε εφημερίδες, βιβλία και περιοδικά.
Πριν το 1979, δεν υπήρχε μια διοργάνωση με το status του παγκόσμιου πρωταθλήματος στο τάβλι, παρά μόνο διάφορα τουρνουά επίσημου χαρακτήρα στο Λας Βέγκας και στις Μπαχάμες. Από το 1979, το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Τάβλι στο Μόντε Κάρλο θεωρείται ευρέως ως το κορυφαίο διεθνές γεγονός.
Το e-τάβλι
Όπως και το σκάκι, το τάβλι έχει μελετηθεί εξονυχιστικά στη σύγχρονη εποχή από προγραμματιστές. Η ανάλυση του παιχνιδιού έχει οδηγήσει σε λογισμικό που μπορεί να κερδίσει άνετα παίκτες παγκόσμιας κλάσης.
Η ανατροπή των δεδομένων στις μάχες μηχανής-ανθρώπου συνεχίστηκε, καθώς ο Τζέραλντ Τεζάουρο της IBM έγραψε λογισμικό που μπορεί να μαθαίνει από τα λάθη του στο τάβλι.
Το τάβλι έχε γνωρίσει τεράστια απήχηση στον κόσμο του διαδικτύου, όπου εκτός από τους παραδοσιακούς παίκτες, όπως Έλληνες Τούρκοι και Ινδοί, διαπιστώνει κανείς ότι προσελκύει παίκτες όλων των ηλικιών και όλων των εθνικοτήτων, με τη μεγαλύτερη ”εθνική ομάδα” να είναι αυτή των Ηνωμένων Πολιτειών, κάτι όμως που οφείλεται κυρίως στην ιδιαίτερα προχωρημένη σχέση των αμερικανών με το Internet.
Οι άσσοι
Στο εξωτερικό παίζουν μόνο τις πόρτες, ενώ στην Ελλάδα παίζεται επίσης το πλακωτό και το ”φεύγα”, ενώ σχετικά διαδεδομένοι είναι και οι ”άσσοι” ή ”γκιούλ”, ένα παιχνίδι όμως το οποίο δεν ακουμπάνε οι μυημένοι, καθώς μοιάζει με το ”φεύγα”, αλλά εμπεριέχει πολύ μεγαλύτερη δόση τύχης.
Οι ”άσσοι” παίζονται όπως ακριβώς το φεύγα στο σκοπό του παιχνιδιού και στις μεθόδους ”κλεισίματος” του αντιπάλου, με μια βασική παραλλαγή που αλλάζει ολόκληρο το ύφος του παιχνιδιού. Όταν ένας παίκτης φέρει μια οποιαδήποτε διπλή, παίζει και όλες τις υπόλοιπες έως τις εξάρες. Παράδειγμα, εάν φέρει τριάρες, παίζει ακόμη ντόρτια, πεντάρες και εξάρες ενώ αν φέρει εξάρες, παίζει μόνο τις εξάρες. Εάν υπολογίσετε τι πλεονέκτημα αποκτά κανείς φέρνοντας άσσους, αντιλαμβάνεστε γιατί ονομάστηκε έτσι το παιγνίδι…
Ο κανόνας αυτός ισχύει μετά την τρίτη ζαριά από το ξεκίνημα του παιχνιδιού (ως μέτρο ασφαλείας για να προλάβει μια βασική ανάπτυξη και ο αντίπαλος). Επίσης, εάν ο παίκτης κλειστεί και δεν έχει να παίξει διπλές για παράδειγμα, παίζει ο αντίπαλος, παίζοντας και τα υπόλοιπα, δηλαδή τριάρες, ντόρτια, πεντάρες και εξάρες.
