Είδαμε τη «Δίκη του Κ.» στο θέατρο Πόρτα

της Ιωάννας Μπλάτσου

«Δεν γνωρίζουμε αν έχετε κατηγορηθεί για κάποιο αδίκημα, έχετε, όμως, συλληφθεί. Απλώς αυτό. Τίποτε άλλο. Μπορείτε να συνεχίσετε τη ζωή σας κανονικά». Αυτή η παράλογη διαπίστωση ανακοινώνεται στον Γιόζεφ Κ., ανώτερο υπάλληλο τραπέζης και νομοταγή πολίτη, από έναν απρόσωπο (κυριολεκτικά, καθώς φορά μάσκα) εκπρόσωπο του γραφειοκρατικού μηχανισμού. Η συνέχεια της πλοκής βρίσκει τον Γιόζεφ Κ. μπλεγμένο σε έναν γκροτέσκο εφιάλτη στον οποίο βυθίζεται σταδιακά όλο και πιο βαθιά προσπαθώντας αφενός να καταλάβει τη λειτουργία του συστήματος που τον διώκει μέσα από παρανοϊκούς γραφειοκρατικούς μηχανισμούς και αφετέρου να βρει, μέσα στους δαιδάλους του νου του, τη ρίζα της αόριστου αδικήματος που του προσάπτουν.

Ο Θωμάς Μοσχόπουλος έχει επιλέξει να διασκευάσει θεατρικά τη «Δίκη» του Φραντς Κάφκα («Η Δίκη του Κ.») για φέτος στο θέατρο Πόρτα παρουσιάζοντας μια άρτια συνολική πρόταση υψηλής αισθητικής σε επίπεδο σκηνικών, κοστουμιών, μουσικής και φωτισμών. Το ασπρόμαυρο κονστρουκτιβιστικό-Μπαουχάους σκηνικό της Ευαγγελίας Θεριανού υιοθετεί αυστηρές, «λοξές» γεωμετρικές φόρμες που καταργούν την καθεστηκυία αντίληψη πρόσληψης καθημερινών αντικειμένων (κρεββάτι, πόρτα, παράθυρο, κομοδίνο) αποδίδοντας ευφυώς τη δομικά λιτή -μες στην πολυπλοκότητά της, σαρδόνια αλλά και «λοξή», σουρεαλιστική γραφή του Φραντς Κάφκα. Πάνω σε αυτόν τον εξαιρετικής σύλληψης εικαστικό καμβά, τα επίσης ασπρόμαυρα κομψά, «στιλπνά» κοστούμια της Κλαιρ Μπρέισγουελ παραπέμπουν σε ταινία του Όρσον Ουέλς και του Μπάστερ Κίτον, φωτισμένα αριστοτεχνικά από τη Σοφία Αλεξιάδου. Στην κατακτημένη καφκική ατμόσφαιρα της παράστασης καταλυτικό ρόλο έχουν παίξει οι μουσικές συνθέσεις του Κορνήλιου Σελαμσή.

Παρά, όμως, την υψηλή –επαναλαμβάνω- αισθητική πρόταση που φέρει η παράσταση, υπάρχουν προβλήματα στη δραματουργική επεξεργασία του μυθιστορήματος του Κάφκα κατά τη μετατροπή του σε θεατρικό κείμενο. Μπορεί η ιδιότυπη ατμόσφαιρα του μυθιστορήματος να είναι θεατρική, μπορεί ο ίδιος ο συγγραφέας αισθητικά να είχε επηρεαστεί από το λαϊκό εβραϊκό Γίντις θέατρο, όμως πολύ δύσκολα μεταφέρεται επιτυχώς πάνω στη σκηνή η «Δίκη», όπως αποδεικνύεται από αρκετές αποτυχημένες θεατρικές μεταφορές της. Στην παράσταση του Θωμά Μοσχόπουλου, ενώ μεταφέρεται αριστοτεχνικά ο πυρήνας του μυθιστορήματος του Τσεχοεβραίου συγγραφέα, ενώ αναδεικνύεται χωρίς σκηνοθετικές φοβίες το υφέρπον κυνικό και κοινωνικά-πολιτικά σχολιαστικό χιούμορ του συγγραφέα, υπάρχουν σημεία που η δομή γίνεται πλαδαρή. Ενδεχομένως, μία χρονική σύμπτυξη της παράστασης θα βοηθούσε προς την κατεύθυνση μιας πιο σφιχτοδεμένης σε ρυθμό αναπαράστασης της «Δίκης».

Οι ερμηνευτές, νεαροί ηθοποιοί στο σύνολό τους (Μιχάλης Συριόπουλος, Κίττυ Παϊταζόγλου, Θάνος Λέκκας, Μάνος Γαλανής, Ειρήνη Μπούνταλη, Παντελής Βασιλόπουλος, Μιχάλης Μιχαλακίδης, Ελένη Βλάχου, Φοίβος Συμεωνίδης) πλην του Σωκράτη Πατσίκα –από την παλιά εξαιρετική ομάδα του Αμόρε, παρότι εμφανώς πολύ καλά καθοδηγημένοι σκηνοθετικά και ενώ δίνουν το είναι τους πάνω στη σκηνή, μοιάζουν μάλλον άωροι για τη συγκεκριμένη απαιτητική ανάθεση.