X Apartments – Athens: Θέατρο ή αληθινή ζωή;

της Ιωάννας Μπλάτσου

«Οι ζωές των άλλων» θα μπορούσε να είναι ο υπότιτλος αυτής της site specific performance που διοργανώνει από σήμερα έως την Κυριακή η Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, βασισμένη σε μια παλιότερη ιδέα (από το 2002) του Γερμανού επιμελητή και νυν καλλιτεχνικού διευθυντή του Kammerspiele του Μονάχου Ματίας Λίλιενταλ.

Η αστοχία του περσινού Fast Forward Festival

Προτού φτάσω στο χθεσινό ραντεβού στις 18.50, απέναντι από το σταθμό του μετρό Αττική, στην οδό Λιοσίων, στο καφέ Pronto, για να ακολουθήσω με άλλον έναν συνοδοιπόρο τη διαδρομή 2 του X Apartments – Athens, ήμουν αρκετά προβληματισμένη, καθώς πέρυσι, στο πλαίσιο του ίδιου project που διοργανώνει η Στέγη, το Fast Forward Festival, είχα παρακολουθήσει το εντελώς προσχηματικό "No Man’s Land" του Dries Verhoeven.

Η συγκεκριμένη performance υποσχόταν, σύμφωνα με το δελτίο τύπου, «μια περιπατητική παράσταση/ πολιτική πράξη», όπου «είκοσι θεατές συναντιούνται με είκοσι οικονομικούς μετανάστες και πολιτικούς πρόσφυγες. Κάθε θεατής, έχοντας ένα iPod που του δίνει ηχητικές πληροφορίες, ακούει τη βιογραφία ενός μετανάστη». Στο τέλος της διαδρομής και διασταυρώνοντας εντυπώσεις με άλλους θεατές, διαπίστωσα ότι όλοι μας είχαμε ακούσει από διαφορετικούς μετανάστες την ίδια φρικιαστική ιστορία, δηλαδή μας σέρβιραν ένα προκατασκευασμένο βιογραφικό με σκληρές λεπτομέρειες, αντί της πραγματικής ιστορίας του κάθε μετανάστη, με στόχο να διεγερθεί εύκολα αλλά με πλάγια μέσα το συναίσθημά μας. Αυτό, στο δικό μου θεατρικό βιβλίο, δεν ονομάζεται «πολιτική πράξη», αλλά ανέντιμο θέατρο.

Η επιτυχία του φετινού «X Apartments – Athens»

Φέτος, στην παρούσα performance, οι δυσάρεστες διαπιστώσεις ήταν σχεδόν ανύπαρκτες –εξαίρεση η πέμπτη στάση της διαδρομής 2 στο ξενοδοχείο «Exis», στην πλατεία Αμερικής, η οποία είναι τόσο δήθεν και τόσο αταίριαστη με όσα προηγούνται και όσα ακολουθούν, που εύχεσαι να την είχες παραλείψει. Ειλικρινά, πόσο αληθινή εικόνα της σύγχρονης Αθήνας –όπως είναι το όλο concept– μπορεί να είναι εφτά νέοι καλλιτέχνες σε μια σουίτα ξενοδοχείου βραχείας διαμονής να κάνουν καραόκε («Don’t speak», «Killing me softly», «Enjoy the silence»), συνοδεία της νοηματικής γλώσσας, με φόντο την μπανιέρα-τζακούζι στο μπάνιο;! Α, και με κάποιους από αυτούς να φορούν κατάσαρκες φόρμες που απεικονίζουν τις μυϊκές ομάδες του ανθρώπινου σώματος;! Πολύ ντεμέκ αρτιστίκ, λυπάμαι.

Εξαιρώντας την προαναφερθείσα ατυχή στιγμή, το «X Apartments – Athens», χωρίς να κομίζει γλαύκας εις Αθήνας, σε επίπεδο σύλληψης και εφαρμογής της βασικής ιδέας, η οποία έχει εφαρμοστεί και δοκιμαστεί εδώ και μια δεκαπενταετία σε σκηνές της βορειοκεντρικής Ευρώπης, εντούτοις, μέσα από τη διαπολιτισμική επαφή και επικοινωνία «θεατών» - «performers» και την ενδιάμεση περιπατητική εμπειρία ανακάλυψης εκ νέου της πόλης στην οποία γεννηθήκαμε και ζούμε, υπάρχει μια επ' αμφοτέρων δημιουργική σκέψη ως προς τα όρια τέχνης και πραγματικότητας, καλλιτεχνικής επινόησης και τέχνης της ζωής, ιδιωτικού και δημόσιου χώρου. Σε ένα δεύτερο, πολιτικό-κοινωνικό επίπεδο, προκύπτει αυταπόδεικτη η διαπίστωση ότι η πολυπολιτισμικότητα είναι εχέγγυο της υγείας μιας κοινωνίας, ότι ο διπλανός μας –οποιασδήποτε φυλετικής και πολιτισμικής καταγωγής– είναι αναπόφευκτα ο καθρέφτης μας.

Κάθε στάση, μία νέα εμπειρία 

Περιπλανώμενη για περίπου τρεις ώρες στον παλαιό αριστοκρατικό αστικό ιστό των Πατησίων και της Κυψέλης, με τα χαρακτηριστικά διώροφα νεοκλασικά, αρκετά από τα οποία σαπίζουν εγκαταλελειμμένα, ως φαντάσματα μιας άλλης, υπέροχης εποχής των Αθηνών, θα κρατήσω: Από την πρώτη στάση, τη συγκινητική αφήγηση της κυρίας Καλλιόπης για το παρηκμασμένο παλαιό αρχοντικό της και τις μαρτυρίες των περιοίκων για αυτό, συν το κέρασμα με λουκούμι και λικέρ μαστίχα.

Από τη δεύτερη στάση, τις εξαίσιες μουσικές στο πιάνο από τις αδερφές Μπόλλα μέσα σε μια έρημη μισοτελειωμένη νέα πολυκατοικία να πλημμυρίζουν όλη την οδό Λήθης και την προσκείμενη Αγ. Μελετίου. Στην τρίτη στάση, την οδύσσεια του 25χρονου Αμαντουσάντι από τη Γουινέα, ο οποίος ταξιδεύει ασταμάτητα από τα 11 του, για να βρει μια νέα, αξιοπρεπή ζωή.

Στην τέταρτη στάση, το γλυκό άγγιγμα της Σύριας οικοδέσποινάς μας που μας τρατάρισε παραδοσιακά χειροποίητα γλυκά από την πατρίδα της και την αυθόρμητη, γενναιόδωρη αγκαλιά της μικρής κόρης της λίγο πριν φύγουμε. Στην έκτη στάση, την ελληνικότητα του λαλίστατου Κασίμ. Στην έβδομη στάση, την ευχαριστιακή στάση ζωής της κυρίας Άννας από τη Μολδαβία. Στην όγδοη στάση, το θαύμα της ιδιωτικής πρωτοβουλίας είκοσι γυναικών, πίσω στο 1893, όπως αυτό εκφράζεται στο Άσυλο Ανιάτων μέχρι σήμερα.

Φορέστε άνετα ρούχα και παπούτσια, πάρτε μαζί και την περιπετειώδη διάθεσή σας και αφεθείτε σε ένα παιδαγωγικό ταξίδι στην άγνωστη πλευρά της αγαπημένης μας πόλης.