Θεατρική σαιζόν 2012-13: Ο Οδυσσέας και οι Ζωές των Άλλων

της Ιωάννας Κλεφτόγιαννη

Η κρίση δεν έδειξε ακόμη τα δόντια της στο θέατρο, αν κρίνει κανείς από τον δαιδαλώδη, σχεδόν χαωτικό χάρτη που διαμορφώνει η θεατρική τέχνη τη σεζόν που μόλις ξεκινά. Ήδη η μια πρεμιέρα διαδέχεται την άλλη με φρενιασμένο ρυθμό, ενώ προστίθενται και νέες σκηνές στο ήδη κορεσμένο «σκηνικό».

Μπορεί να είναι δεκάδες οι επαναλήψεις (και είναι καλοδεχούμενες, σε περιπτώσεις όπως η εκπληκτική Φόνισσα του Στάθη Λιβαθινού, με μια συγκλονιστική Μπέτυ Αρβανίτη, ο βιωματικά «βεβαρημένος», ξανά επίκαιρος μονόλογος «Συναξάρι του Ανδρεά Κορδοπάτη» από το ομώνυμο βιβλίο του Θανάση Βαλτινού καθώς και το καίριο πολιτικοκοινωνικό κολάζ «Μεσοπόλεμος» της ομάδας Κανιγκούντα), αλλά τα πλάνα των νέων παραγωγών φέτος είναι, αν μη τι άλλο, σε εποχές σκληρής λιτότητας και hard core Μνημονίων, μαξιμαλιστικά.
 
Η κρίση ωθεί προφανώς στις κλασικές αξίες: Ποιος θα περίμενε ότι σε ταραγμένες εποχές θα είχε ο Όμηρος την τιμητική του ακριβώς δίπλα στον Μπρέχτ; Η Οδύσσεια κατά Μπομπ Γουίλσον θα κονταροχτυπηθεί με την Ιλιάδα του Στάθη Λιβαθινού, ενώ η σπάνια παρουσιαζόμενη Ιωάννα των Σφαγείων, κείμενο αιχμής σήμερα, θα συνυπάρξει με τον επίσης άκρως πολιτικό Καλό Ανθρωπο του Σετσουάν.

Δεν λείπουν τα νέα κείμενα, τα εντελώς κλασικά, τα σύγχρονα και τα devised, ούτε και οι υπερφιλόδοξες αναμετρήσεις με μερικές από τις σημαντικότερες ή ευτυχέστερες στιγμές του διεθνούς σινεμά: και οι κινηματογραφικές Ζωές των Άλλων, ταινία που εξελίχθηκε σε εγχώριο κοινωνικό γεγονός, με τις ουρές των στωικών θεατών να σχηματίζονται μήνες έξω από το Άστυ, και το εξίσου οσκαρικό μιούζικαλ "Σικάγο" θα βρουν το δρόμο για την αθηναϊκή σκηνή.

Η μεγάλη είδηση είναι ότι για πρώτη φορά επισκέπτεται την Ελλάδα ο σκηνοθέτης και δραματουργός Ζοέλ Πομερά, ο διάδοχος του Πίτερ Χολ σε ένα θέατρο ουμανιστικό, που όμως δεν είναι διδακτικό. Δεν είναι οι μοναδικοί λόγοι για τους οποίους αξίζει τον κόπο κανείς να διαθέσει χρήμα και χρόνο για τη θεατρική πράξη.



* Η «Οδύσσεια» του Γουίλσον, μια συμπαραγωγή του Εθνικού Θεάτρου με το Piccolo Teatro του Μιλάνου, μεταγράφει μινιμαλιστικά το ομηρικό έπος σε μια αρραγή εικονοκλαστική αφήγηση, με πρωταγωνιστές τη Λυδία Κονιόρδου, τον Νικήτα Τσακίρογλου, τη Μαρία Ναυπλιώτου, τον Σταύρο Ζαλμά (Οδυσσέας) κ.ά. Μια ακαταμάχητη, άριστης αισθητικής πρόταση-πρόκληση για όλη την οικογένεια. Στην Κεντρική Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου, από 26 Οκτωβρίου.

* Μέσα στο καζάνι της συλλογικής εργασίας ξαναβυθίστηκε ο Στάθης Λιβαθινός με τη θαυματουργή ομάδα του (Δημήτρη Ημελλο, Νίκο Καρδώνη, Μαρία Σαββίδου, Βασίλη Ανδρέου κ.ά.), για τη χάρη του έτερου ομηρικού έπους, της Ιλιάδας. Η δουλειά θα εγκαινιάσει αρχές του 2013 βιομηχανικό χώρο στον Ταύρο, ιδιοκτησίας τους Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού. Από τις πολυαναμενόμενες προτάσεις της χρονιάς.



* «Οι ζωές των άλλων», το θεατρικό έργο του Άλμπερτ Οστερμάγερ που έγινε θρυλικά γνωστό χάρη στο φιλμ του Φον Ντόνερσμαρκ, γίνεται θέατρο από την Αλίκη Δανέζη-Κνούτσεν, η οποία έχει ήδη μια περγαμηνή για τη μεταφορά στη σκηνή μιας κορυφαίας ταινίας, του «Festen» (Οικογενειακή Γιορτή ) του Τόμας Βίντεμπεργκ. Η παράσταση, ανατομία ενός απολυταρχικού καθεστώτος παρακολούθησης και λογοκρισίας στο Ανατολικό Βερολίνο, εύκολα αντιπαραβάλλεται με οικεία ανελεύθερα καθεστώτα. Θα ανεβεί στο Θησείον με την Αννα Μάσχα, το Μανώλη Μαυρομματάκη και το Φάνη Μουρατίδη, από τις 30 Νοεμβρίου.



* Σαράντα κοντά ετών, αλλά αγέραστο, κρίνοντας από την απήχησή του, το μιούζικαλ του Μπομπ Φόσι «Σικάγο», που κέρδισε και Όσκαρ το 2002 στην κινηματογραφική μεταφορά του Ρομπ Μάρσαλ με τη Ρενέ Ζελβέγκερ, την Κάθριν-Ζίτα Τζόουνς και τον Ρίτσαρντ Γκιρ. Στην ελληνική βερσιόν αυτής της ανελέητης σάτιρας των μέσων μαζικής ενημέρωσης και του διάτρητου συστήματος δικαιοσύνης αναζητήθηκαν ανάλογα, στην εγχώρια μικροκλίμακα, ονόματα με τα ηχηρά κινηματογραφικά. Το αποτέλεσμα είναι σχεδόν ικανοποιητικό: Σμαράγδα Καρύδη, Τάνια Τρύπη και Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης. Η τραγουδίστρια Μαρινέλλα θα υποδυθεί το χαρακτήρα ενός δεσμοφύλακα. Η σκηνοθεσία είναι του Σταμάτη Φασουλή. Στο Παλλάς, από 27 Οκτωβρίου.

* Εκσυγχρονισμένη εκδοχή της ιστορίας της Ζαν Ντ' Αρκ φερμένη στο Σικάγο του 1929, ή πώς ένας άνθρωπος σε περιβάλλον οικονομικής κρίσης (Κραχ) «σφαγιάζεται», είναι η «Αγία Ιωάννα των Σφαγείων» του Μπρεχτ που σκηνοθετεί ο καλός Νίκος Μαστοράκης, με τους Βίκυ Βολιώτη και Αιμίλιο Χειλάκη στο Ακροπόλ. Πρεμιέρα στις 5 Δεκεμβρίου.

*Με την ανατριχιαστικά... ανθρώπινη μπρεχτική παραβολή «Ο Καλός άνθρωπος του Σε Τσουάν» δοκιμάζεται η διαρκώς ανερχόμενη Κατερίνα Ευαγγελάτου. Δύσκολο το πρωτότυπο, μια αυθεντική παραβολή, αλλά θα βασιστεί για τον απαιτητικό διπλό ρόλο (της καλοκάγαθης Σεν τε και του μοχθηρού Σούι Τα) στις ανεξάντλητες δυνάμεις της Στεφανίας
Γουλιώτη. Στη Στέγη από 23 Ιανουαρίου.

* Διπλός Πομερά στην πόλη μας. Στη «Μεγάλη και θαυμαστή Ιστορία του Εμπορίου» του Γάλλου δημιουργού, που θα δούμε σε δική του σκηνοθεσία, παρακολουθούμε τη σταδιακή μετάλλαξη ενός ανθρώπου. Κάποτε ο ιδεαλισμός του Μάη του '68, τον έφερε αντιμέτωπο με το δίλημμα «άνεργος η ανήθικος;» και στα πρόθυρα μιας αυτοκτονίας. Σήμερα είναι ο ίδιος άνθρωπος ο σκληροτράχηλος καπιταλιστής. Μια παράσταση για τα όρια της ηθικής. Στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, από 28 Μαρτίου.

* «Κύκλοι-ιστορίες», ένα αξιοθαύμαστο κείμενο του Πομερά (με βραβείο Μολιέρ) για το «εξημερωμένο θεριό που λέγεται Ευρωπαίος», μέσα από στιγμές της ευρωπαϊκής καθημερινότητας ήδη από το Μεσαίωνα, σε μια παράσταση της πολιτικής θεατρικής ομάδα Κανιγκούντα. Οκτώ ηθοποιοί θα υποδύονται 40 ρόλους. Στη Στέγη, από 3 Απριλίου.

* Ήταν μια παράσταση που σημάδεψε όχι μια αλλά δυο θεατρικές σεζόν, στη θεατρογειτονιά τότε ακόμα της οδού Μαυρομιχάλη. Το θέατρο Πολύτεχνον (σήμερα σούπερ μάρκετ AB) είχε μεταβληθεί σε πόλο μιας ανεξήγητης κοσμοσυρροής. Η είδηση κυκλοφόρησε στόμα με στόμα: ο Δημήτρης Πιατάς υποδυόμενος τη λαίμαργη γιαγιά στο La Nonna, σκορπούσε τόνους θεατρικής ευωχίας. Σήμερα, πιο ώριμος από ποτέ, αποφάσισε να τον επαναλάβει, σε δική του σκηνοθεσία στο θέατρο Ακάδημος. 

* Ο Ανδρέας Παπανδρέου δεν έκρυβε την αδυναμία του στο ταμπεραμέντο και στη φωνή της. Η Ρίτα Σακελλαρίου, μια ειδική μουσική κατηγορία στο λαϊκό τραγούδι από μόνη της, γίνεται υλικό σκηνής από τον «βετεράνο» στο είδος Γιώργο Χρονά. «Με το μικρό όνομα Ρίτα» είναι ο τίτλος του μονολόγου που σκηνοθετεί ο Νίκος Σούλης, με ερμηνεύτρια την Ειρήνη Βελιμαχίτη. Στο Θέατρο Ακάδημος, από τον Νοέμβριο.