Synch Festival: Μουσικό (και όχι μόνο) τριήμερο στο Γκάζι

της Ηρώς Κουνάδη

Ήταν καλοκαίρι του 2004 όταν μία νέα ιδέα ήρθε να ταράξει τα λιμνάζοντα ύδατα του αθηναϊκού καλλιτεχνικού γίγνεσθαι. Τη «διαβάσαμε» πρώτη φορά στις κατά τι ασαφείς αφίσες που είχαν καταλάβει στρατηγικά σημεία της πόλης. Διερχόμενες παρέες κοντοστέκονταν εξεταστικά μπροστά της, στο κεφάτο κλίμα της κοσμοπολίτικης καλλιτεχνικής αναζήτησης που είχαν γεννήσει οι Ολυμπιακοί Αγώνες. «Τι λέει;» ρωτούσαν. «Συνκ ή Συντς»; «Και πού γίνεται;» Στο Λαύριο. «Μακριά δεν είναι το Λαύριο;»

Το Λαύριο ήταν μακριά. Αλλά τις ημέρες του Synch πλημμύριζε από κόσμο. Και εκείνη, και τις τρεις συναπτές χρονιές που ακολούθησαν. Διότι δεν ήταν απλά μια νέα ιδέα που έλειπε από τα φεστιβαλικά δρώμενα της Αθήνας. Ήταν μια καλή ιδέα, που θα αγκάλιαζε τους τομείς εκείνους της τέχνης που πάλευαν να βρουν το χώρο τους ανάμεσα στις κλασσικές, διαχρονικές αξίες. Τομείς όπως η πειραματική μουσική σκηνή, τα νέα μέσα, η σύγχρονη τεχνολογία ως καλλιτεχνικό μέσο και αξία, ο ψηφιακός κινηματογράφος.

Το στοίχημα είχε κερδηθεί. Σε τρία μόλις χρόνια το Synch απέκτησε το δικό του, φανατικό κοινό, έδωσε βήμα έκφρασης σε νέους καλλιτέχνες που είχαν πολλά να πουν και στέγη στο εναλλακτικό κοινό της πόλης και σύστησε νέες μορφές τέχνης και ψυχαγωγίας σε επισκέπτες και περαστικούς. Ο τέταρτος χρόνος της ζωής του το βρίσκει σε νέο σπίτι, στην Τεχνόπολη στο Γκάζι, υπό τη σκέπη του Φεστιβάλ Αθηνών και την αιγίδα του Δήμου Αθηναίων. Ήταν μόνο ζήτημα χρόνου.

Τι αλλάζει και τι μένει ίδιο στο φετινό Synch; Ο νέος χώρος μοιράζεται τις ίδιες βιομηχανικές – ιστορικές αναφορές με τον προηγούμενο, φέρνει όμως το Φεστιβάλ μέσα στον ιστό της πόλης, «ανοίγοντας» το σε ένα ακόμη πολυπληθέστερο κοινό. Οι θεματικοί του άξονες παραμένουν οι αρχικοί τρεις, Μουσική, Νέα Μέσα και Κινούμενη Εικόνα, το πρόγραμμα είναι στα καλύτερά του, ενώ η διοργάνωση φιλοδοξεί να ξεπεράσει κάθε προηγούμενο.

Αν αυτό το άρθρο ήταν trailer, θα ξεκινούσε με τη φράση “Athens Festival proudly presents”. Τη δανειζόμαστε, γιατί δεν αξίζει τίποτα λιγότερο σε ένα φεστιβάλ που κατάφερε, μέσα σε τρία χρόνια, να ξεπεράσει τον εαυτό του και να κερδίσει την εμπιστοσύνη της μεγαλύτερης αθηναϊκής διοργάνωσης –εντάξει, μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες. 
 
Innovative Music: Ολονύχτια πάρτι

Καινοτομική, πειραματική, avant-garde, σύγχρονη, ατμοσφαιρική, ξεσηκωτική, πολυσυλλεκτική. Η μουσική σκηνή του Synch Festival ήταν το πρώτο νέο που άρχισε να διαδίδεται πολύ πριν η διοργάνωση καταστεί θεσμός. Μακριά από κάθε είδους συμβάσεις, γύρισε επιδεικτικά την πλάτη σε «κλασσικές αξίες» και «θρύλους» και συγκέντρωσε γύρω της ένα κοινό, ως επί το πλείστον νεανικό αλλά όχι μόνο, διψασμένο για νέα ακούσματα, ηχητικές εξερευνήσεις και δημιουργική καινοτομία στη μέχρι τότε «παγωμένη» αθηναϊκή σκηνή.

Συνεχίζοντας στο πνεύμα αυτό, το φετινό Synch επιστρατεύει ό,τι καλύτερο έχει να επιδείξει η σύγχρονη ελληνική σκηνή, και ανεβάζει μαζί τους στα τέσσερα stages της Τεχνόπολης σπουδαίους καλλιτέχνες από το εξωτερικό –κάποιοι εκ των οποίων έρχονται για πρώτη φορά στην Ελλάδα. Προετοιμαστείτε για ξενύχτι –οι τελευταίοι καλλιτέχνες ανεβαίνουν στη σκηνή του Αμφιθεάτρου 984 στις 2.00 το πρωί. Κρατήστε σημειώσεις, ακολουθούν μερικά από τα ονόματα που δεν πρέπει να χάσετε με τίποτα.

Οι Έλληνες...

Το αξιοσημείωτο στο φετινό Synch δεν είναι η δυναμική παρουσία Ελλήνων καλλιτεχνών αυτή καθαυτή, αλλά η πολυσυλλεκτικότητα που εμφανίζουν τα διαφορετικά projects. Από τoν funk ήχο των Blend Sextet και Lo-Fi, στο reggae της Anna Mystic και από τους «κινηματογραφικούς» Prefabricated Quartet στους «ατμοσφαιρικούς» Cayetano, Eos και Absent Without Leave, τo Synch μας προσκαλεί να βυθιστούμε μέσα σε πολύχρωμα μουσικά μοτίβα που θα μας ταξιδέψουν.

Η ηλεκτρονική πειραματική σκηνή δίνει για μια ακόμη χρονιά το παρόν, με καλλιτέχνες όπως ο Aza και ο Biomass, ενώ φυσικά δεν θα λείψουν και τα πιο χορευτικά projects όπως η Οlga Kouklaki, o Liberto, οι Basement Freaks, o DJ Moss, οι Disphonia και ο Harris, τα «ανεξέλεγκτα» live των Dread Astaire και του Larry Gus, αλλά και projects που βρίσκονται στα πρώτα βήματα τους όπως η σύμπραξη του Spyweirdos με τον Μουρτζόπουλο και τον Φλωρίδη.

Τη δυναμική που έχει αποκτήσει τα τελευταία χρόνια η σύγχρονη ελληνική μουσική, έρχονται να υπογραμμίσουν με showcases δύο από τις σημαντικότερες δισκογραφικές εταιρείες ηλεκτρονικής μουσικής. H Poeta Negra έχει πάψει προ καιρού να χρειάζεται ιδιαίτερες συστάσεις, αφού οι δύο βραβεύσεις της στα Γαλλικά Qwartz Music Awards, αλλά και οι πάντα προσεγμένες παραγωγές της, την έχουν καταστήσει ένα από τα πιο αξιοσέβαστα ονόματα στον χώρο της εναλλακτικής μουσικής παραγωγής.

Η Low Impedance από την άλλη, αν και νεότερη στο χώρο έχει καταφέρει μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα να κατακτήσει και αυτή μια θέση στην εγχώρια μουσική πραγματικότητα. Και οι δύο εταιρείες διατηρούν την έδρα τους στην Ελλάδα, αλλά έχουν εξασφαλίσει διανομή σε χώρες του εξωτερικού διευρύνοντας το κοινό τους και εξελίσσοντας το επίπεδο των κυκλοφοριών και των καλλιτεχνών τους. Οι Pridon, Tokyo Mask, Qebo, Dani Joss, Keene και Neon θα αναλάβουν την τεκμηρίωση του μουσικού status των δύο εταιρειών.
 
…Και οι διεθνείς

Με τρία ολοκληρωμένα άλμπουμ στις βαλίτσες τους, οι χαρακτηρισμένοι οδοστρωτήρες των dancefloors !!! (προφέρεται Chk Chk Chk) θα μας ξεσηκώσουν με τους dance-funk και ανατρεπτικούς pop ήχους τους, ενώ οι Fischerspooner, «το καλύτερο πράγμα που συνέβη στη μουσική μετά τον ηλεκτρισμό» σύμφωνα με το ΝΜΕ, παίρνουν αμέσως μετά τη σκυτάλη για να πλημμυρίσουν το χώρο με punk ενέργεια, electro ήχους και εγκεφαλικούς στίχους.

Οι πρωτεργάτες – θρύλοι του ΕΒΜ Front242 ανεβαίνουν για πρώτη φορά σε αθηναϊκή σκηνή, ενώ οι Ισλανδοί Μúm έρχονται για να δώσουν τη δική τους πολύχρωμη, διαθλαστική και τελικά παραμυθένια εκδοχή στην electronica. Το καινούριο γκρουπ του Bill Laswell, οι Method of Defiance, αναλαμβάνουν να μας αποδείξουν πώς το drum ’n’ bass, η dub και τα breakbeats μπορούν να ενσωματωθούν σε ένα εξαιρετικά επιτυχημένο live «ζωντανών» μουσικών.

Ο εκλεκτός του ελληνικού avant-garde κοινού Alexander Hacke παρουσιάζει, μαζί με την Danielle de Picciotto, μία οπτικοακουαστική περφόρμανς με τίτλο «Η Ιστορία του Ηλεκτρισμού», ενώ ο Francisco López, από τις σημαντικότερες φιγούρες της underground πειραματικής σκηνής, μας ξεναγεί στο ιδιαίτερο ηχητικό του σύμπαν. Και για όσους νοσταλγήσουν… κάτι από Ανατολή, ο Τούρκος Οnur Özer μιξάρει συριστικά acid drums με τσιφτετέλι, αποδεικνύοντας το ταλέντο που έκανε όλη την Ευρώπη να… λικνίζεται στο όνομά του.

New Media: Αόρατα συστήματα… interactive

Ίσως η ενότητα του Synch Festival που ταυτίστηκε περισσότερο από όλες με τη γενικότερη φιλοσοφία του, τα Νέα Μέσα αντικατοπτρίζουν την πολυδιάστατη πραγματικότητα μέσα στην οποία δημιουργήθηκε το Φεστιβάλ, δίνοντας πνοή στο όραμα των διοργανωτών να αγκαλιάσουν όλους τους τομείς της σύγχρονης τέχνης και προσελκύοντας το ενδιαφέρον ενός εξαιρετικά ετερόκλητου κοινού.

Φετινός κεντρικός άξονας της ενότητας είναι τα Αόρατα Συστήματα. Οι νέοι, αφανείς αλλά αδιαμφισβήτητα ισχυροί κανόνες διακίνησης πληροφοριών, διαμόρφωσης αντιλήψεων και δόμησης της καθημερινότητας μας. Όπως επισημαίνουν και οι επιμελητές της έκθεσης, μπορεί πλέον να μιλάμε για έναν πολιτισμό κυριαρχούμενο από την εικόνα, κάτι τέτοιο όμως σε καμία περίπτωση δεν υποδηλώνει μια ουσιαστική ευκρίνεια μηνυμάτων ή διαύγεια συσχετισμών.

Διαδραστικά έργα Ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών, που ενσωματώνουν τις τεχνικές των New Media, προκαλούν το θεατή να τα εξερευνήσει και να ανακαλύψει τις αναθεωρημένες δομές τους. Αναλυτικότερα:

O Daan Roosegaarde (NL) διερευνά μέσω του διαδραστικού του έργου, τη δυναμική ανάμεσα στα new media, την αρχιτεκτονική και τον θεατή. Στο Synch θα παρουσιάσει την εγκατάσταση Dune 4.

Η Nathalie Bruys (NL) ειδικεύεται στην ηχητική τέχνη με έργα που καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα μέσων, από τη μουσική μέχρι το ραδιόφωνο, την performance και τις εγκαταστάσεις. Στο Synch θα παρουσιάσει μια ηχητική εγκατάσταση προσαρμοσμένη στα δεδομένα του χώρου.

Ο Floris Kaayk (NL) αναμειγνύει εικόνες παραγόμενες από τον ηλεκτρονικό υπολογιστή με ζωντανές λήψεις βίντεο για τη δημιουργία ταινιών animation μικρού μήκους, οι οποίες ακολουθούν μια θεματολογία βασισμένη στην επιστημονική φαντασία. Στο Synch θα προβάλει δύο έργα του.

Ο Andreas Templin (DE) δουλεύει με μια ποικιλία μέσων, εκφράζοντας μια κριτική αντιμετώπιση της σχέσης ανάμεσα στην τέχνη, την pop κουλτούρα και τις σχέσεις των δυνάμεων της παγκοσμιοποίησης. Στο Synch συμμετέχει με μια εγκατάσταση και μία προβολή.

Το σημείο εκκίνησης της Donna Conlon (PA) είναι αντικείμενα της καθημερινότητας, τα οποία χρησιμοποιούνται για να αποκαλύψουν τις ιδιοσυγκρασίες της ανθρώπινης φύσης και τις αντιθέσεις του σύγχρονου lifestyle. Η Donna προβάλει στο Synch ένα από τα χαρακτηριστικά της έργα.

Το έργο του Guy van Belle (BE) είναι επί το πλείστον αφαιρετικό, ορισμένο σε πραγματικό χρόνο και αλγοριθμικό, αποστασιοποιώντας τον καλλιτέχνη από τις συνηθισμένες παραμέτρους της παραγωγής και της αντίληψης. Το παρουσιαζόμενο έργο του στο Synch, είναι μια διαδραστική ηχητική εγκατάσταση.

Η Άννα Τσουλούφη (GR) αποσκοπεί στη δημιουργία ενός χώρου για διάλογο, μέσα από την παρατήρηση και τη συλλογή στοιχείων που συνήθως διαφεύγουν της προσοχή μας. Η Άννα θα παράγει για το Synch μια "γλυπτική" εγκατάσταση.

Το έργο του Δημήτρη Φουτρή (GR) είναι επηρεασμένο από τη μουσική και τη νεανική κουλτούρα και εκφράζεται μέσα από μια ευρεία ποικιλία έργων, από performances μέχρι εγκαταστάσεις. Ο Δημήτρης Φουτρής είναι επίσης ο καλλιτεχνικός διευθυντής του διαδικτυακού εικαστικού ραδιοσταθμού www.artwaveradio.net. Συμμετέχει στο Synch με μία ηχητική εγκατάσταση .

Το One Minutes Foundation προωθεί την παραγωγή και τη διάδοση των βίντεο διάρκειας ενός λεπτού. Πρόκειται για μια πρωτοβουλία η οποία ξεκίνησε το 1998 από την Ολλανδία και εξελίχθηκε σε ένα παγκόσμιο φαινόμενο, με συμμετέχοντες από περίπου ογδόντα διαφορετικές χώρες. To One Minutes Foundation διοργανώνει φεστιβάλ, απονομές βραβείων και εργαστήρια σε διάφορες πόλεις ανά την υφήλιο. Για την φετινή διοργάνωση έχει εξασφαλίσει 5 θεματικές προβολές από την Αφρική, την Ασία, την Ελλάδα, την Ευρώπη, αλλά και από τον υπόλοιπο κόσμο. 

Κινούμενη Εικόνα: Η 7η τέχνη εξελίσσεται

Η τρίτη –όχι κατά σπουδαιότητα– θεματική ενότητα του Synch επικεντρώνεται και εξερευνά τη σύγχρονη κινηματογραφική παραγωγή που χρησιμοποιεί animation (CGI Computer Generated Imaging) και ειδικά ψηφιακά εφέ (VFX-Visual Effects), με στόχο να γίνει ένας χώρος παρουσίασης της ελληνικής παραγωγής ειδικών εφέ και animation, και των σημαντικότερων διεθνών τάσεων στους αντίστοιχους τομείς.

Το πρόγραμμα χωρίζεται σε δύο βασικές ενότητες. Στην πρώτη ενότητα παρουσιάζονται ταινίες μικρού μήκους, animation, και πειραματικές ταινίες, ενώ η δεύτερη ενότητα αποτελείται από εμπορικές παραγωγές όπως διαφημίσεις, showreel καλλιτεχνών VFX, και βίντεο μουσικής. Σημαντικό τμήμα του προγράμματος καλύπτουν τρεις παρουσιάσεις που θα γίνουν από τον Αυστραλό VFX supervisor Tim Baier στις 23 και 24 Ιουλίου και τον Έλληνα computer animator Δημήτρη Λιάτσο στις 22 Ιουλίου.

Στην ενότητα των ανεξάρτητων παραγωγών φέτος θα παρουσιαστούν, μεταξύ άλλων, μια επιλογή από τις καλύτερες ταινίες από το National Centre for Computer Animation του Bournemouth της Αγγλίας, ενός από τα πρώτα πανεπιστήμια παγκοσμίως που προσέφερε εξειδικευμένες σπουδές πάνω στα ειδικά εφέ κινηματογράφου, καθώς και ανεξάρτητες παραγωγές επαγγελματιών του είδους όπως οι ταινίες A Lonely Sky (Ιρλανδία), Oblivion Nebraska (Αυστραλία), Fission (Κίνα) και άλλες, από την Ελλάδα και το εξωτερικό.

Το πρόγραμμα των εμπορικών παραγωγών, πέρα από μεμονωμένες διαφημίσεις, περιλαμβάνει προσωπικά showreel VFX και animation, όπως και showreel εταιρειών παραγωγής που ασχολούνται με τα ειδικά εφέ. Θα παρουσιαστούν παραγωγές των Magikon, Timelapse Pictures, Stefi, Le Spot και άλλων γνωστών εταιρειών. Επίσης στα πλαίσια της ενότητας αυτής θα παρουσιαστεί και ένα διεθνές πρόγραμμα από τις καλύτερες ταινίες που προβλήθηκαν στο επαγγελματικό DVD-περιοδικό Stash που εξειδικεύεται στην διανομή ταινιών VFX και animation.

Όλες οι προβολές και οι παρουσιάσεις της ενότητας Moving Image θα πραγματοποιηθούν στο Αμφιθέατρο 9.84 της Τεχνόπολης. Οι παρουσιάσεις των Tim Baier και Δημήτρη Λιάτσου ξεκινούν στις 17.15, ενώ οι προβολές στις 19.00.

Διαλέξεις: Αναλύοντας τον ψηφιακό πολιτισμό

Το κεντρικό θέμα των διαλέξεων είναι ο Ψηφιακός Πολιτισμός. Τι εννοείται όμως με αυτόν τον όρο που χρησιμοποιείται με ολοένα και μεγαλύτερη συχνότητα; Ο ψηφιακός πολιτισμός σαν έννοια, περιλαμβάνει τόσο τα ίδια τα ψηφιακά προϊόντα (εικόνα, ήχος, τέχνη, video games, websites κ.α.), όσο και όλο το φάσμα των κοινωνικών σχέσεων που αναδύονται από τη χρήση των νέων ψηφιακών τεχνολογιών: παραγωγής, αναπαραγωγής, προβολής, ανταλλαγής και κατανάλωσης οπτικοακουστικής έκφρασης και επικοινωνίας.

Οι τεχνολογικές καινοτομίες στην εποχή της ψηφιοποίησης, επηρεάζουν όλο και περισσότερο, την παραγωγή, την έκθεση και την κατανάλωση των παραδοσιακών πολιτισμικών προϊόντων, όπως η μουσική, ο κινηματογράφος και η εικαστική τέχνη, αλλάζοντας τόσο την ίδια την μορφή τους, όσο και τις κοινωνικές σχέσεις που αναπτύσσονται από την έκθεση και κατανάλωσή τους. Πέραν αυτού όμως, έχουν συμβάλλει στην ανάπτυξη νέων προϊόντων, μορφών τέχνης αλλά και τρόπων επικοινωνίας.

Με τη χρήση των ψηφιακών τεχνολογιών να είναι πια καθημερινή συνήθεια, επιτελούνται σημαντικές μεταβολές σε πολλούς τομείς, του σύγχρονου πολιτισμού αλλά και της ίδιας της καθημερινότητάς μας. Οι νέες φορητές ηχητικές τεχνολογίες, τα ψηφιακά εφέ, οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές, το internet και τα νέα λογισμικά προγράμματα παραγωγής, ανταλλαγής και επικοινωνίας, δίνουν νέες σημασίες στην γενικότερη έκθεσή μας σε οπτικοακουστικά προϊόντα πολιτισμού, μεταβάλλοντας έτσι την καλλιτεχνική δημιουργία, την κινηματογραφική αλλά και μουσική παραγωγή, τις κοινωνικές μας σχέσεις, ακόμα και το τοπίο της πόλης. Με αυτόν τον τρόπο δημιουργούν ταυτόχρονα, νέες μορφές κοινωνικότητας, τέχνης και επικοινωνίας.

Προσεγγίζοντας τα θέματα που αναδύονται από τη χρήση των νέων τεχνολογιών από κοινωνικές και καλλιτεχνικές σκοπιές, οι ομιλητές θα παρουσιάσουν απόψεις και σκέψεις που προέρχονται από πρόσφατες έρευνές τους στον ψηφιακό πολιτισμό και τις ευρύτερες πολιτισμικές και κοινωνικές μεταβολές που επιτελούνται στο πλαίσιο του. Με αυτόν τον τρόπο, προσφέρεται ένα πεδίο για την ανάπτυξη διαλόγου ανάμεσα στην παραγωγή και την ανάλυση του σύγχρονου πολιτισμού.

Όλες οι διαλέξεις θα λάβουν χώρα στο Αμφιθέατρο του Μουσείο Μπενάκη - Κτίριο Οδού Πειραιώς (Πειραιώς 138, Γκάζι, τηλ. +30 210 3453.111-3) από τις 13.00 έως τις 17.00, Κυριακή έως Τρίτη. Η είσοδος είναι ελεύθερη.