Ο καναδός Ντενί Βιλνέβ σκηνοθετεί μια ταινία επιστημονικής φαντασίας που βλέπεται ευχάριστα, κυρίως χάρη στην εξαιρετική πρωταγωνίστριά της.
Παλαιότερο των 360 ημερών
του Λουκά Τσουκνίδα
Ο πιο χοτ καναδός σκηνοθέτης, ο Ντενί Βιλνέβ, επιστρέφει με μία ταινία επιστημονικής φαντασίας, επεκτείνοντας πάνω στις ιδέες του διηγήματος που αποτέλεσε την αφορμή για το σενάριο και επαναπροσδιορίζοντας μια πολύ παλιά εμμονή του είδους, την επικοινωνία με το υπερπέραν. Το “Arrival”, όμως, καλογυρισμένο και καλοπαιγμένο χωρίς αμφιβολία, υπόσχεται πολλά και στο τέλος δίνει λίγα, μια πιασάρικη ανατροπή κι ένα εκβιαστικό φινάλε που ανήκει, ίσως, σε κάποια άλλη ταινία, αλλά όχι σ' εκείνη που βλέπουμε για 60 και πλέον λεπτά.
Η υπόθεση
Δώδεκα εξωγήινα διαστημόπλοια που μοιάζουν με τεράστια μαύρα βότσαλα έχουν εγκατασταθεί σε δώδεκα σημεία του πλανήτη κι επιχειρούν να επικοινωνήσουν με τους ανθρώπους εκεί, δηλαδή τους ειδικούς που αναλαμβάνουν τη δουλειά υπό την επίβλεψη των αρχών. Στις ΗΠΑ, μία γλωσσολόγος κι ένας θεωρητικός φυσικός καλούνται να φέρουν εις πέρας την πιεστική, φαινομενικά ακατόρθωτη αποστολή. Η γλυκύτατη Λουίζ Μπανκς ρίχνεται στη “μάχη” χωρίς να ξέρει τι την περιμένει. Όταν τελικά “σπάει ο πάγος”, η επικοινωνία αποδεικνύεται μια εντελώς διαφορετική εμπειρία απ' όσες είχε μέχρι τώρα...
Η κριτική
Η πικρή αλήθεια για το είδος της επιστημονικής φαντασίας είναι ότι ποτέ δεν ήταν αυτό που λέμε “για όλους” και οι καλύτερες ταινίες του είναι εκείνες που απευθύνονται σε πιο εξειδικευμένο και πιο “ανοιχτόμυαλο” κοινό. Παρ' όλ' αυτά, οι θεματικές του ήταν και είναι πιασάρικες και το κόστος μιας αξιοπρεπούς παραγωγής αρκετά μεγάλο, ώστε τα στούντιο να στοχεύουν σε ένα ευρύτερο κοινό. Αυτές οι απόπειρες για πιστότητα και ποιότητα μαζί με ευρεία απήχηση κι εμπορική επιτυχία έχουν τις κακές και τις καλές εκδοχές τους και το “Arrival” ανήκει σίγουρα στις τελευταίες. Οι δημιουργοί του, όμως, δεν αποφεύγουν (είτε επειδή δεν θέλουν είτε επειδή δεν μπορούν) να πέσουν στην κλασική παγίδα που κρύβει το να γράφεις για πράγματα που δεν εμπίπτουν στην ανθρώπινη εμπειρία, αλλά σε μία διαχρονική, όσο και χιλιοαφηγημένη φαντασίωση: την απλοϊκότητα και την αναμόχλευση των κλισέ που έχουν ήδη στη διάθεσή τους.
Η επαφή με μορφές ζωής απ' το υπερπέραν έχει απασχολήσει τη μυθοπλασία πολλάκις και με ποικίλα αποτελέσματα. Ο Βιλνέβ και οι συνεργάτες του, επιλέγουν ένα πολυβραβευμένο διήγημα του Τεντ Σιανγκ (Story of your Life) και χτίζουν πάνω σ' αυτό μία σοβαρή, ατμοσφαιρική αφήγηση επιστημονικής φαντασίας με δύο κυρίως πρωταγωνιστές, την γλωσσολόγο Λουίζ Μπανκς και την “γλώσσα”, δηλαδή την έννοια της γλώσσας ως εργαλείο επικοινωνίας και διαμόρφωσης κουλτούρας εντός και πέρα απ' τα όρια που της έχουν δώσει οι άνθρωποι. Δίπλα της, τοποθετούν έναν “παραδοσιακό” επιστήμονα που, ενώ αρχικά δείχνει να αποτελεί το ορθολογικό αντίβαρο στην ενστικτώδη προσέγγιση της γλωσσολόγου, γρήγορα αποδεικνύεται “μιας χρήσης”, αν και απαραίτητος πάραυτα. Στα μετόπισθεν, το άκαμπτο κράτος μέσω του στρατού και των μυστικών υπηρεσιών, περιμένει, με το χέρι στη σκανδάλη, μία ξεκάθαρη εικόνα των “εισβολέων” που να εγείρει, τουλάχιστον, κάποια ξεκάθαρη αντίδραση.
Το “Arrival” είναι μία πραγματική απόλαυση για τις αισθήσεις, όχι μόνο επειδή ο διευθυντής φωτογραφίας του Βιλνέβ κάνει εξαιρετική δουλειά, αλλά κι επειδή όλες οι επιλογές του καναδού μαέστρου λειτουργούν αρμονικά ως σύνολο χωρίς να προκαλούν ούτε στιγμή την εντύπωση πως αγωνιά να “ξεχωρίσει” απ' τους παλαιότερους δημιουργούς που πήγαν την κινηματογραφική επιστημονική φαντασία λίγο πιο πέρα ή να μας δώσει το απόλυτο sci-fi έπος” της γενιάς του. Συνειδητοποιημένος ως ανερχόμενος μαιτρ του εμπορικού σινεμά και πιο μετρημένος από ποτέ, αφήνει την εξαιρετική Έιμι Άνταμς να σηκώσει στις πλάτες της το έργο του, κάτι που καταφέρνει απολύτως και εμφατικά στα 2/3, τουλάχιστον, μέχρι τη στιγμή που η πλοκή πρέπει να οδηγηθεί σε κλιμάκωση και να δοθούν οι απαντήσεις που περιμένουμε όλοι μας.
Κι ενώ οι απαντήσεις δίνονται η μία μετά την άλλη, βιαστικά και εκβιαστικά, το ερώτημα που γεννιέται είναι “γιατί;”. Γιατί κάποιος να χτίσει κάτι τόσο στέρεο και μετρημένο γύρω από έναν τόσο αξιαγάπητο και πειστικό χαρακτήρα, αλλά σε ένα ευρύτερο περιβάλλον που μοιάζει να βγήκε από φτηνιάρικο κόμικς; Γιατί να τον βάλει στη διαδικασία να μας πάρει μαζί του καθώς υπερβαίνει τα γνωστά ανθρώπινα όρια, απλώς και μόνο για να του δώσει μια κλωτσιά και να τον θυσιάσει στο βωμό της ευκολίας και του εφησυχασμού του ανώνυμου θεατή; Δεν είναι δα και κάνας γρίφος σαν εκείνον που λύνει η υπέροχη Λουίζ Μπανκς: η ταινία πρέπει να κλείνει με ένα, τουλάχιστον, πανανθρώπινο μήνυμα και μία, τουλάχιστον, ηρωική πράξη που δείχνει πως οι άνθρωποι καταφέρνουν τα πάντα, αρκεί να ενωθούν. Σαν τους έλληνες, ένα πράμα...
Υπάρχουν, σίγουρα, λόγοι για να δει κανείς την ταινία του Βιλνέβ, αλλά ο κυριότερος είναι για να δει πόσο λεπτή είναι η γραμμή μεταξύ ενός άρτιου κινηματογραφικού αφηγήματος και μιας εντυπωσιακής μετριότητας. Ευθύνεται γι' αυτήν ο Βιλνέβ ή οι πιέσεις των στούντιο που ανέκαθεν οδηγούσαν σε στρεβλά αποτελέσματα σε σχέση με τα αρχικά οράματα των δημιουργών; Η γνώμη που έχω για τον καναδό και τις πρότερες πομπώδεις σεναριακές επιλογές του με κάνει να κλίνω προς το πρώτο, αλλά είμαι σίγουρος ότι η εμπορικότητα του εγχειρήματος ήταν μία συνθήκη που έπρεπε να λάβει υπόψιν εξαρχής. Ο τρόπος που η ταινία του βυθίζεται απ' το αισθητικό ζενίθ στο σεναριακό ναδίρ δε συνάδει και πολύ με την εμπειρία του, απ' την άλλη, όμως, το μέτρο που διέπει το πρώτο μισό της ταινίας δεν είναι και ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του σκηνοθέτη.
Ας είναι. Το “Arrival” βλέπεται ευχάριστα, ακόμη και με το ξενέρωμα που επιφυλάσσει σε όποιον το πάρει πολύ στα σοβαρά.
Βγαίνουν ακόμη: Η ενδιαφέρουσα, αλληγορική ιαπωνική ταινία μυστηρίου “Creepy”, η βιογραφική ταινία “The Odyssey” για τον Ζακ-Υβ Κουστό, το ιταλικό πολιτικό θρίλερ “The Confessions”, το απαράδεκτο αμερικάνικο πολιτικό δράμα “American Pastoral”, η κωμωδία “Office Christmas Party” και το “Αγάπη, Αγάπη, Αγάπη” του Κώστα Ζάπα.
Όλες οι Ταινίες
100 χρόνια από τον Οδυσσέα
Ντοκιμαντέρ
Aespa World Tour in Cinemas
Μουσική
Animal
Δράμα
Asura: City of Madness
Δράσης
Back to Black
Δράμα
Bill Evans/Time Remembered
Ντοκιμαντέρ
Cobain: Montage of Heck
Ντοκιμαντέρ
Delivery
Δράμα
Demon Slayer: Kimetsu No Yaiba - To the Hashira Training (με υπότιτλους)
Δράσης
Dune: Μέρος δεύτερο
Δράσης
Ennio - The maestro
Ντοκιμαντέρ
Ghostbusters: Η αυτοκρατορία του πάγου
Περιπέτεια
Han Gong-ju
Δράμα
Horrorant Film Festival - Νύχτες τρόμου 2024
Τρόμου
Kung Fu Panda 4 (με υπότιτλους)
Δράσης
Kung Fu Panda 4 (μεταγλωττισμένη)
Δράσης
Lupin III: Το κάστρο του Καλιόστρο (με υπότιτλους)
Δράσης
Pieta
Δράμα
Poor Things
Κωμωδία
Pulp:μια ταινία για την ζωή, τον θάνατο και τα σούπερμαρκετ
Ντοκιμαντέρ
Radiohead: Meeting people is easy
Ντοκιμαντέρ
Stop making sense
Ντοκιμαντέρ
Take a Trip
Ντοκιμαντέρ
The Royal Hotel
Θρίλερ
The Sacred Triangle: Bowie, Iggy & Lou 1971-1973
Ντοκιμαντέρ
The Wailing
Θρίλερ
Tranzit
Δράμα
Umberto D.- Οτι μου αρνήθηκαν οι άνθρωποι
Δράμα
Veteran
Δράσης
Άβανος
Δράμα
Αγνωστοι μεταξύ μας
Φαντασίας
Αγρια νερά
Θρίλερ
Αδέσποτα κορμιά
Ντοκιμαντέρ
Αμπιγκέιλ
Θρίλερ
Ανατομία μιας πτώσης
Αστυνομική
Αντίκρισα το Διάβολο
Δράσης
Αντίλαλος
Ντοκιμαντέρ
Απαγορευμένα παιχνίδια
Κωμωδία
Αποκάλυψη τώρα: Final Cut
Δράμα
Απόντες
Δράμα
Αρθουρ ο βασιλιάς
Περιπέτεια
Ασπιλη
Τρόμου
Αστυγραφίες στην Οθόνη
Δράμα
Γελώντας στο Αφγανιστάν
Ντοκιμαντέρ
Για πάντα νέοι
Κωμωδία
Γκοτζίλα x Κονγκ: Η νέα αυτοκρατορία
Δράσης
Γλυκόπικρη ζωή
Δράσης
Γυάλα
Τρόμου
Δύο δάχτυλα μέλι 2
Κωμωδία
Εγώ, καπετάνιος
Δράμα
Εμφύλιος πόλεμος
Δράσης
Ενα ταξίδι για πάπιες (μεταγλωττισμένη)
Δράσης
Ενα φλιτζάνι καφέ και καινούργια παπούτσια
Δράμα
Ένας προφήτης, μα τι προφήτης
Κωμωδία
Ενκάντο: Ενας κόσμος μαγικός (με υπότιτλους)
Περιπέτεια
Εξέλιξη
Κωμωδία
Ζώνη ενδιαφέροντος
Δράμα
Η αρπαγή
Δράμα
Η εκδίκηση μιας κυρίας
Θρίλερ
Η κιβωτός του Νώε (μεταγλωττισμένη)
Περιπέτεια
Η Μία και εγώ: Η ταινία (μεταγλωττισμένη)
Περιπέτεια
Η περιπέτεια
Δράμα
Η τελευταία παμπ
Δράμα
Η Χίμαιρα
Περιπέτεια
Κάμπια νύμφη πεταλούδα
Δράμα
Κάρι, έκρηξη οργής
Τρόμου
Κόναν ο βάρβαρος
Περιπέτεια
Λεσβία
Ντοκιμαντέρ
Ληστεία στην Αθήνα
Αστυνομική
Μαγική πόλη
Δράμα
Μαζί, ποτέ!
Δράμα
Ματωμένος δεσμός
Δράσης
Μη μου λες ψέματα
Δράμα
Μητέρα
Αστυνομική
Μνήμες φόνων
Δράσης
Μπίλι
Ντοκιμαντέρ
Ξερά χόρτα
Δράμα
Ο μετρ και η Μαργαρίτα
Φαντασίας
Ο μικρός Νικόλας: Τι περιμένουμε για να είμαστε ευτυχισμένοι; (μεταγλωττισμένη)
Κωμωδία
Ο Νονός 2
Αστυνομική
Ο πρώτος οιωνός
Τρόμου
Ο φίλος μου το ρομπότ
Δράμα
Ο χορός των φαντασμάτων (μεταγλωττισμένη)
Κωμωδία
Οι απέναντι
Δράμα
Οι άποικοι
Αστυνομική
Οι Ελευσίνιοι
Ντοκιμαντέρ
Οπενχάιμερ
Δράμα
Περασμένες ζωές
Δράμα
Πεσμένα φύλλα
Κωμωδία
Ραν
Δράσης
Σιδερένια γροθιά
Δράμα
Σκύλος & Γάτα: μια τρελή καταδίωξη (μεταγλωττισμένη)
Περιπέτεια
Σπίθα στη θάλασσα
Οικογενειακή
Στενές επαφές με τον Διάβολο
Τρόμου
Στο γραφείο καθηγητών
Δράμα
Στο ποταμόπλοιο
Ντοκιμαντέρ
Συνάδελφοι ηρωικοί οικοδόμοι
Ντοκιμαντέρ
Τα μαθήματα της Μπλάγκα
Δράμα
Το αγόρι
Δράμα
Το αγόρι και ο ερωδιός
Περιπέτεια
Το μπλε καφτάνι
Δράμα
Το περασμένο καλοκαίρι
Θρίλερ
Τοτέμ
Δράμα
Υπέροχες μέρες
Δράμα
Χαίρε, Μαρία
Δράμα
Χορεύοντας με τον Μπέκετ
Δράμα
Χρήστος, το τελευταίο παιδί
Ντοκιμαντέρ
100 Years of Ulysses
Ντοκιμαντέρ
2 Fingers Honey 2
Κωμωδία
9th Horrorant International Film Festival
Τρόμου
A Bittersweet Life
Δράσης
A Cup of Coffee and New Shoes On
Δράμα
A Foolish Love
Δράμα
Abigail
Θρίλερ
About Dry Grasses
Δράμα
Aespa World Tour in Cinemas
Μουσική
All of Us Strangers
Φαντασίας
Anatomy of a Fall
Αστυνομική
Animal
Δράμα
Apocalypse Now: Final Cut
Δράμα
Arrete avec tes mensonges
Δράμα
Arthur the King
Περιπέτεια
Asura: City of Madness
Δράσης
Avanos
Δράμα
Back to Black
Δράμα
Bill Evans/Time Remembered
Ντοκιμαντέρ
Billie
Ντοκιμαντέρ
Blaga's Lessons
Δράμα
Carrie
Τρόμου
Chien et chat (dubbed)
Περιπέτεια
Civil War
Δράσης
Cobain: Montage of Heck
Ντοκιμαντέρ
Conan the Barbarian
Περιπέτεια
Copies on the Screen
Δράμα
Dance First
Δράμα
Delivery
Δράμα
Demon Slayer: Kimetsu No Yaiba - To the Hashira Training (subbed)
Δράσης
Dune: Part Two
Δράσης
Embryo Larva Butterfly
Δράμα
Encanto (subbed)
Περιπέτεια
Ennio
Ντοκιμαντέρ
Fallen Leaves
Κωμωδία
Fellow heroic builders
Ντοκιμαντέρ
Gegen die wand
Δράμα
Ghostbusters: Frozen Empire
Περιπέτεια
Godzilla x Kong: The New Empire
Δράσης
Han Gong-ju
Δράμα
I Saw the Devil
Δράσης
Immaculate
Τρόμου
In A Fishbowl
Τρόμου
Io Capitano
Δράμα
Je vous salue, Marie
Δράμα
Jeux interdits
Κωμωδία
Kristos, The Last Child
Ντοκιμαντέρ
Kung Fu Panda 4 (Dubbed)
Δράσης
Kung Fu Panda 4 (subbed)
Δράσης
L'ete dernier
Θρίλερ
L`Avventura
Δράμα
La Chimera
Περιπέτεια
Lady Vengeance
Θρίλερ
Late Night with the Devil
Τρόμου
Laughing in Afghanistan
Ντοκιμαντέρ
Le petit Nicolas: Qu'est-ce qu'on attend pour etre heureux? (dubbed)