Ο καναδός Ντενί Βιλνέβ σκηνοθετεί μια ταινία επιστημονικής φαντασίας που βλέπεται ευχάριστα, κυρίως χάρη στην εξαιρετική πρωταγωνίστριά της.
Παλαιότερο των 360 ημερών
του Λουκά Τσουκνίδα
Ο πιο χοτ καναδός σκηνοθέτης, ο Ντενί Βιλνέβ, επιστρέφει με μία ταινία επιστημονικής φαντασίας, επεκτείνοντας πάνω στις ιδέες του διηγήματος που αποτέλεσε την αφορμή για το σενάριο και επαναπροσδιορίζοντας μια πολύ παλιά εμμονή του είδους, την επικοινωνία με το υπερπέραν. Το “Arrival”, όμως, καλογυρισμένο και καλοπαιγμένο χωρίς αμφιβολία, υπόσχεται πολλά και στο τέλος δίνει λίγα, μια πιασάρικη ανατροπή κι ένα εκβιαστικό φινάλε που ανήκει, ίσως, σε κάποια άλλη ταινία, αλλά όχι σ' εκείνη που βλέπουμε για 60 και πλέον λεπτά.
Η υπόθεση
Δώδεκα εξωγήινα διαστημόπλοια που μοιάζουν με τεράστια μαύρα βότσαλα έχουν εγκατασταθεί σε δώδεκα σημεία του πλανήτη κι επιχειρούν να επικοινωνήσουν με τους ανθρώπους εκεί, δηλαδή τους ειδικούς που αναλαμβάνουν τη δουλειά υπό την επίβλεψη των αρχών. Στις ΗΠΑ, μία γλωσσολόγος κι ένας θεωρητικός φυσικός καλούνται να φέρουν εις πέρας την πιεστική, φαινομενικά ακατόρθωτη αποστολή. Η γλυκύτατη Λουίζ Μπανκς ρίχνεται στη “μάχη” χωρίς να ξέρει τι την περιμένει. Όταν τελικά “σπάει ο πάγος”, η επικοινωνία αποδεικνύεται μια εντελώς διαφορετική εμπειρία απ' όσες είχε μέχρι τώρα...
Η κριτική
Η πικρή αλήθεια για το είδος της επιστημονικής φαντασίας είναι ότι ποτέ δεν ήταν αυτό που λέμε “για όλους” και οι καλύτερες ταινίες του είναι εκείνες που απευθύνονται σε πιο εξειδικευμένο και πιο “ανοιχτόμυαλο” κοινό. Παρ' όλ' αυτά, οι θεματικές του ήταν και είναι πιασάρικες και το κόστος μιας αξιοπρεπούς παραγωγής αρκετά μεγάλο, ώστε τα στούντιο να στοχεύουν σε ένα ευρύτερο κοινό. Αυτές οι απόπειρες για πιστότητα και ποιότητα μαζί με ευρεία απήχηση κι εμπορική επιτυχία έχουν τις κακές και τις καλές εκδοχές τους και το “Arrival” ανήκει σίγουρα στις τελευταίες. Οι δημιουργοί του, όμως, δεν αποφεύγουν (είτε επειδή δεν θέλουν είτε επειδή δεν μπορούν) να πέσουν στην κλασική παγίδα που κρύβει το να γράφεις για πράγματα που δεν εμπίπτουν στην ανθρώπινη εμπειρία, αλλά σε μία διαχρονική, όσο και χιλιοαφηγημένη φαντασίωση: την απλοϊκότητα και την αναμόχλευση των κλισέ που έχουν ήδη στη διάθεσή τους.
Η επαφή με μορφές ζωής απ' το υπερπέραν έχει απασχολήσει τη μυθοπλασία πολλάκις και με ποικίλα αποτελέσματα. Ο Βιλνέβ και οι συνεργάτες του, επιλέγουν ένα πολυβραβευμένο διήγημα του Τεντ Σιανγκ (Story of your Life) και χτίζουν πάνω σ' αυτό μία σοβαρή, ατμοσφαιρική αφήγηση επιστημονικής φαντασίας με δύο κυρίως πρωταγωνιστές, την γλωσσολόγο Λουίζ Μπανκς και την “γλώσσα”, δηλαδή την έννοια της γλώσσας ως εργαλείο επικοινωνίας και διαμόρφωσης κουλτούρας εντός και πέρα απ' τα όρια που της έχουν δώσει οι άνθρωποι. Δίπλα της, τοποθετούν έναν “παραδοσιακό” επιστήμονα που, ενώ αρχικά δείχνει να αποτελεί το ορθολογικό αντίβαρο στην ενστικτώδη προσέγγιση της γλωσσολόγου, γρήγορα αποδεικνύεται “μιας χρήσης”, αν και απαραίτητος πάραυτα. Στα μετόπισθεν, το άκαμπτο κράτος μέσω του στρατού και των μυστικών υπηρεσιών, περιμένει, με το χέρι στη σκανδάλη, μία ξεκάθαρη εικόνα των “εισβολέων” που να εγείρει, τουλάχιστον, κάποια ξεκάθαρη αντίδραση.
Το “Arrival” είναι μία πραγματική απόλαυση για τις αισθήσεις, όχι μόνο επειδή ο διευθυντής φωτογραφίας του Βιλνέβ κάνει εξαιρετική δουλειά, αλλά κι επειδή όλες οι επιλογές του καναδού μαέστρου λειτουργούν αρμονικά ως σύνολο χωρίς να προκαλούν ούτε στιγμή την εντύπωση πως αγωνιά να “ξεχωρίσει” απ' τους παλαιότερους δημιουργούς που πήγαν την κινηματογραφική επιστημονική φαντασία λίγο πιο πέρα ή να μας δώσει το απόλυτο sci-fi έπος” της γενιάς του. Συνειδητοποιημένος ως ανερχόμενος μαιτρ του εμπορικού σινεμά και πιο μετρημένος από ποτέ, αφήνει την εξαιρετική Έιμι Άνταμς να σηκώσει στις πλάτες της το έργο του, κάτι που καταφέρνει απολύτως και εμφατικά στα 2/3, τουλάχιστον, μέχρι τη στιγμή που η πλοκή πρέπει να οδηγηθεί σε κλιμάκωση και να δοθούν οι απαντήσεις που περιμένουμε όλοι μας.
Κι ενώ οι απαντήσεις δίνονται η μία μετά την άλλη, βιαστικά και εκβιαστικά, το ερώτημα που γεννιέται είναι “γιατί;”. Γιατί κάποιος να χτίσει κάτι τόσο στέρεο και μετρημένο γύρω από έναν τόσο αξιαγάπητο και πειστικό χαρακτήρα, αλλά σε ένα ευρύτερο περιβάλλον που μοιάζει να βγήκε από φτηνιάρικο κόμικς; Γιατί να τον βάλει στη διαδικασία να μας πάρει μαζί του καθώς υπερβαίνει τα γνωστά ανθρώπινα όρια, απλώς και μόνο για να του δώσει μια κλωτσιά και να τον θυσιάσει στο βωμό της ευκολίας και του εφησυχασμού του ανώνυμου θεατή; Δεν είναι δα και κάνας γρίφος σαν εκείνον που λύνει η υπέροχη Λουίζ Μπανκς: η ταινία πρέπει να κλείνει με ένα, τουλάχιστον, πανανθρώπινο μήνυμα και μία, τουλάχιστον, ηρωική πράξη που δείχνει πως οι άνθρωποι καταφέρνουν τα πάντα, αρκεί να ενωθούν. Σαν τους έλληνες, ένα πράμα...
Υπάρχουν, σίγουρα, λόγοι για να δει κανείς την ταινία του Βιλνέβ, αλλά ο κυριότερος είναι για να δει πόσο λεπτή είναι η γραμμή μεταξύ ενός άρτιου κινηματογραφικού αφηγήματος και μιας εντυπωσιακής μετριότητας. Ευθύνεται γι' αυτήν ο Βιλνέβ ή οι πιέσεις των στούντιο που ανέκαθεν οδηγούσαν σε στρεβλά αποτελέσματα σε σχέση με τα αρχικά οράματα των δημιουργών; Η γνώμη που έχω για τον καναδό και τις πρότερες πομπώδεις σεναριακές επιλογές του με κάνει να κλίνω προς το πρώτο, αλλά είμαι σίγουρος ότι η εμπορικότητα του εγχειρήματος ήταν μία συνθήκη που έπρεπε να λάβει υπόψιν εξαρχής. Ο τρόπος που η ταινία του βυθίζεται απ' το αισθητικό ζενίθ στο σεναριακό ναδίρ δε συνάδει και πολύ με την εμπειρία του, απ' την άλλη, όμως, το μέτρο που διέπει το πρώτο μισό της ταινίας δεν είναι και ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του σκηνοθέτη.
Ας είναι. Το “Arrival” βλέπεται ευχάριστα, ακόμη και με το ξενέρωμα που επιφυλάσσει σε όποιον το πάρει πολύ στα σοβαρά.
Βγαίνουν ακόμη: Η ενδιαφέρουσα, αλληγορική ιαπωνική ταινία μυστηρίου “Creepy”, η βιογραφική ταινία “The Odyssey” για τον Ζακ-Υβ Κουστό, το ιταλικό πολιτικό θρίλερ “The Confessions”, το απαράδεκτο αμερικάνικο πολιτικό δράμα “American Pastoral”, η κωμωδία “Office Christmas Party” και το “Αγάπη, Αγάπη, Αγάπη” του Κώστα Ζάπα.
Όλες οι Ταινίες
100 χρόνια από τον Οδυσσέα
Ντοκιμαντέρ
26ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης
Ντοκιμαντέρ
Animal
Δράμα
Barbie
Περιπέτεια
Bob Marley: One Love
Δράμα
Dune: Μέρος δεύτερο
Δράσης
Ferrari
Δράμα
Madame Web
Δράσης
Operation Star
Δράσης
Poor Things
Κωμωδία
Spider-Man: Ακροβατώντας στο αραχνο-σύμπαν (μεταγλωττισμένη)
Δράσης
Stop making sense
Ντοκιμαντέρ
Take a Trip
Ντοκιμαντέρ
Tranzit
Δράμα
Αγνωστοι μεταξύ μας
Φαντασίας
Αγρια φύση
Θρίλερ
Ανατομία μιας πτώσης
Αστυνομική
Αποστολή στην Ελλάδα
Δράσης
Γάτες στο μουσείο (μεταγλωττισμένη)
Περιπέτεια
Γουόνκα (μεταγλωττισμένη)
Περιπέτεια
Εγώ, καπετάνιος
Δράμα
Εκεί που το κακό παραμονεύει
Τρόμου
Ενα για τον δρόμο
Κωμωδία
Ενα ταξίδι για πάπιες (μεταγλωττισμένη)
Δράσης
Ενας φανταστικός φίλος
Θρίλερ
Εξέλιξη
Κωμωδία
Ευτυχισμένοι μαζί
Δράμα
Ευχή (μεταγλωττισμένη)
Περιπέτεια
Ζώνη ενδιαφέροντος
Δράμα
Η Αβυσσος
Περιπέτεια
Η αδελφότητα της καπνιστής σάουνας
Ντοκιμαντέρ
Η Αφρίν στον καιρό της πλημμύρας
Ντοκιμαντέρ
Η κυρία με το σκυλάκι
Δράμα
Η Περιφρόνηση
Δράμα
Η τελευταία νύχτα του Φράνκο Αμόρε
Θρίλερ
Η τελευταία παμπ
Δράμα
Θαυμάσιος Βοκάκιος
Κωμωδία
Κάποια μέρα θα πούμε τα πάντα ο ένας στον άλλο
Δράμα
Λατρεύω να σε μισώ
Κωμωδία
Λεονόρα αντίο
Δράμα
Μάγια η μέλισσα: Η χρυσή σφαίρα (μεταγλωττισμένη)
Περιπέτεια
Μάμα Γκλόρια
Δράμα
Ματωμένος δεσμός
Δράσης
Μια προσωπική ιστορία
Δράμα
Μυστήριο στη φάρμα των ζώων (μεταγλωττισμένη)
Κιν. σχέδια
Ο Διάβολος δεν υπάρχει
Δράμα
Ο μελισσοκόμος
Δράσης
Ο μικρός Νικόλας: Τι περιμένουμε για να είμαστε ευτυχισμένοι; (μεταγλωττισμένη)
Κωμωδία
Ο τελευταίος αυτοκράτορας
Δράμα
Οι αχώριστοι (μεταγλωττισμένη)
Κιν. σχέδια
Οι ευχούληδες 3:Μαζί για μπάντα (μεταγλωττισμένη)
Περιπέτεια
Οι περιπέτειες του επιθεωρητή Σαν (μεταγλωττισμένη)
Κωμωδία
Οπενχάιμερ
Δράμα
Περάσματα
-
Περασμένες ζωές
Δράμα
Πεσμένα φύλλα
Κωμωδία
Σκύλος & Γάτα: μια τρελή καταδίωξη (μεταγλωττισμένη)
Περιπέτεια
Στο γραφείο καθηγητών
Δράμα
Στο ποταμόπλοιο
Ντοκιμαντέρ
Τα παιδιά του χειμώνα
Κωμωδία
Το αγόρι και ο ερωδιός
Περιπέτεια
Το άλλο με τον Τοτό το ξέρεις? (μεταγλωττισμένη)
Κωμωδία
Το κορίτσι με τα μαύρα
Δράμα
Το μπλε καφτάνι
Δράμα
Υπέροχες μέρες
Δράμα
Φόνισσα
Δράμα
100 Years of Ulysses
Ντοκιμαντέρ
26th Thessaloniki Documentary Festival
Ντοκιμαντέρ
A girl in black
Δράμα
A Mystery on the Cattle Hill Express (dubbed)
Κιν. σχέδια
All of Us Strangers
Φαντασίας
Ama Gloria
Δράμα
Anatomy of a Fall
Αστυνομική
Animal
Δράμα
Anyone But You
Κωμωδία
Barbie
Περιπέτεια
Bob Marley: One Love
Δράμα
Cats in the Museum (dubbed)
Περιπέτεια
Chien et chat (dubbed)
Περιπέτεια
Dune: Part Two
Δράσης
Evil Does Not Exist
Δράμα
Fallen Leaves
Κωμωδία
Ferrari
Δράμα
Force of Nature: The Dry 2
Θρίλερ
Happy Together
Δράμα
Imaginary
Θρίλερ
Inspector Sun & The Curse Of The Black Widow (dubbed)
Κωμωδία
Io Capitano
Δράμα
Last Night of Amore
Θρίλερ
Le mepris
Δράμα
Le petit Nicolas: Qu'est-ce qu'on attend pour etre heureux? (dubbed)
Κωμωδία
Leonora addio
Δράμα
Les blagues de Toto (Dubbed)
Κωμωδία
Love Lies Bleeding
Δράσης
Madame Web
Δράσης
Maya the Bee 3: The Golden Orb (dubbed)
Περιπέτεια
Mighty Afrin: in the time of floods
Ντοκιμαντέρ
Migration (dubbed)
Δράσης
Murderess
Δράμα
On the Adamant
Ντοκιμαντέρ
One for the Road
Κωμωδία
Operation Star
Δράσης
Oppenheimer
Δράμα
Passages
-
Past Lives
Δράμα
Perfect Days
Δράμα
Poor Things
Κωμωδία
Smoke Sauna Sisterhood
Ντοκιμαντέρ
Someday We'll Tell Each Other Everything
Δράμα
Spider-Man: Across the Spider-Verse (dubbed)Spider-Man: Ακροβατώντας στο αραχνο-σύμπαν