5 σπουδαία βιβλία για όσους αγαπούν την ποίηση
Πέντε προτάσεις βιβλίων που συγκεντρώνουν ολόκληρες δεκαετίες ποίησης σπουδαίων ελλήνων (και όχι μόνο) ποιητών.
Ναι, ποιος διαβάζει ποίηση εν έτει 2015; Ποιος θεωρεί ότι μπορεί να αφιερώσει λίγο χρόνο και λίγο χρήμα σε ένα βιβλίο με ποιήματα που φαντάζει άκαιρο και αλυσιτελές, σε μια εποχή όπου κυριαρχεί η μεγάλη αφήγηση (μυθιστόρημα), η εικόνα (τηλεόραση) και η αστραπιαία ανάγνωση (διαδίκτυο); Ίσως για όλους αυτούς τους λόγους, αξίζει να δούμε μερικά βιβλία που συγκεντρώνουν ποίηση δεκαετιών:
Κωνσταντίνος Π. Καβάφης «Τα Ποιήματα», επιμέλεια Δ. Δημηρούλης, εκδόσεις Gutenberg 1
Όλα τα ποιήματα του Καβάφη σε έναν ενιαίο τόμο δείχνουν πόσο η ποίησή του είναι βαθιά ριζωμένη, όχι μόνο στον προσωπικό τρόπο θέασης του κόσμου, αλλά και στο ιστορικό πεδίο που γίνεται οικείο, στο ερωτικό που μοιάζει αποτυχημένο, στο φιλοσοφικό που κατεβαίνει στην καθημερινότητα. Κι αν συλλάβει κανείς την πολυποίκιλη ειρωνεία, θα καταλάβει ότι η ζωή δεν είναι μονής όψης, αλλά ένας συνεχώς εναλλασσόμενος αντικατοπτρισμός.
Νάσος Βαγενάς, «Βιογραφία», εκδόσεις Κέδρος
Όλες οι ποιητικές συλλογές, ενσωματωμένες σε έναν τόμο, δείχνουν την πορεία ενός ποιητή που ξεκίνησε από τον ελεύθερο στίχο και σταδιακά προσέγγισε τον ομοιοκατάληκτο. Ο ποιητής φλερτάρει συνεχώς με τα κείμενα που διάβασε, με τον έρωτα ο οποίος τον οιστρηλατεί παρέα με τον θάνατο που τον φοβίζει. Το φως και το σκοτάδι δείχνουν καλλιτεχνική ματιά, τα χρώματα τέμνουν τα ποιήματα, η αλήθεια ως φιλοσοφική δαμόκλειος σπάθη τσούζει, η πατρίδα ανοιγοκλείνει το μάτι δειλά.
Νάνος Βαλαωρίτης, «Στο υποκύανο μάτι του Κύκλωπα», εκδόσεις Ψυχογιός
Ο Νάνος Βαλαωρίτης είναι ίσως από τους τελευταίους υπερρεαλιστές που ακόμα παράγει και ξεσαλώνει με τη γλώσσα. Τη χρησιμοποιεί σαν παιχνίδι, και την ποίηση σαν λούνα παρκ, όπου όλα βρίσκονται στη χαρά ενός πανηγυριού. Τα αντίθετα συνυπάρχουν, οι ήχοι αλωνίζουν, ονόματα και καταστάσεις συμφύρονται σε μια τρελή ξεγνοιασιά, μια νεανική ορμή που δεν ανακόπτεται από αναστολές.
Χριστόφορος Λιοντάκης, «Ποιήματα (1982-2010)», εκδόσεις Γαβριηλίδης
Τριάντα χρόνια ποίηση καλύπτει η περίοδος της ωριμότητας του Λιοντάκη. Από τα οργασμικά ποιήματα έρωτα και φύσης μέχρι τα μεστά έργα μιας βαθύτερης αισθαντικότητας, τα ολιγόστιχα κείμενα γίνονται στο τέλος καταιγιστικοί μονόλογοι, καθώς τα αυτοβιογραφικά στοιχεία, λ.χ. του γενέθλιου Χάνδακα, χωνεύονται σε μια ματιά που περιλαμβάνει το “εγώ” αλλά και το “εσύ”. Η φύση συνδέεται με τον ελληνικό μύθο κι αυτός με το φως, στοιχεία άφθαρτα μιας ελληνικότητας που γίνεται διαχρονική.
Γ.Χ. Ώντεν, «Πένθιμο μπλουζ», μετ. Ε. Σοφράς, εκδόσεις Κίχλη
Ο Γ.Χ. Ώντεν είναι κορυφαία μορφή της αγγλικής γενιάς του ’30 που άφησε το στίγμα του στους συνομιλήκους και στους επόμενους. Ο παρών τόμος ανθολογεί δώδεκα ποιήματά του, όπου φαίνεται η φιλοσοφική και στοχαστική σκέψη του. Τα ποιήματά του διακρίνονται από ένα είδος αφηγηματικότητας, πίσω από την ιστορία των οποίων υπάρχει ένα μήνυμα, μια βαθύτερη βάση, συχνά πολιτική. Ο Ώντεν μάλιστα, που έζησε τον μεσοπόλεμο, ήταν σφόδρα αντιφασίστας.
Ο blogger Πατριάρχης Φώτιος
Κωνσταντίνος Π. Καβάφης «Τα Ποιήματα», επιμέλεια Δ. Δημηρούλης, εκδόσεις Gutenberg 1 Όλα τα ποιήματα του Καβάφη σε έναν ενιαίο τόμο δείχνουν πόσο η ποίησή του είναι βαθιά ριζωμένη, όχι μόνο στον προσωπικό τρόπο θέασης του κόσμου, αλλά και στο ιστορικό πεδίο που γίνεται οικείο, στο ερωτικό που μοιάζει αποτυχημένο, στο φιλοσοφικό που κατεβαίνει στην καθημερινότητα. Κι αν συλλάβει κανείς την πολυποίκιλη ειρωνεία, θα καταλάβει ότι η ζωή δεν είναι μονής όψης, αλλά ένας συνεχώς εναλλασσόμενος αντικατοπτρισμός.
Νάσος Βαγενάς, «Βιογραφία», εκδόσεις Κέδρος Όλες οι ποιητικές συλλογές, ενσωματωμένες σε έναν τόμο, δείχνουν την πορεία ενός ποιητή που ξεκίνησε από τον ελεύθερο στίχο και σταδιακά προσέγγισε τον ομοιοκατάληκτο. Ο ποιητής φλερτάρει συνεχώς με τα κείμενα που διάβασε, με τον έρωτα ο οποίος τον οιστρηλατεί παρέα με τον θάνατο που τον φοβίζει. Το φως και το σκοτάδι δείχνουν καλλιτεχνική ματιά, τα χρώματα τέμνουν τα ποιήματα, η αλήθεια ως φιλοσοφική δαμόκλειος σπάθη τσούζει, η πατρίδα ανοιγοκλείνει το μάτι δειλά.
Νάνος Βαλαωρίτης, «Στο υποκύανο μάτι του Κύκλωπα», εκδόσεις Ψυχογιός Ο Νάνος Βαλαωρίτης είναι ίσως από τους τελευταίους υπερρεαλιστές που ακόμα παράγει και ξεσαλώνει με τη γλώσσα. Τη χρησιμοποιεί σαν παιχνίδι, και την ποίηση σαν λούνα παρκ, όπου όλα βρίσκονται στη χαρά ενός πανηγυριού. Τα αντίθετα συνυπάρχουν, οι ήχοι αλωνίζουν, ονόματα και καταστάσεις συμφύρονται σε μια τρελή ξεγνοιασιά, μια νεανική ορμή που δεν ανακόπτεται από αναστολές.
Χριστόφορος Λιοντάκης, «Ποιήματα (1982-2010)», εκδόσεις Γαβριηλίδης Τριάντα χρόνια ποίηση καλύπτει η περίοδος της ωριμότητας του Λιοντάκη. Από τα οργασμικά ποιήματα έρωτα και φύσης μέχρι τα μεστά έργα μιας βαθύτερης αισθαντικότητας, τα ολιγόστιχα κείμενα γίνονται στο τέλος καταιγιστικοί μονόλογοι, καθώς τα αυτοβιογραφικά στοιχεία, λ.χ. του γενέθλιου Χάνδακα, χωνεύονται σε μια ματιά που περιλαμβάνει το “εγώ” αλλά και το “εσύ”. Η φύση συνδέεται με τον ελληνικό μύθο κι αυτός με το φως, στοιχεία άφθαρτα μιας ελληνικότητας που γίνεται διαχρονική.
Γ.Χ. Ώντεν, «Πένθιμο μπλουζ», μετ. Ε. Σοφράς, εκδόσεις Κίχλη Ο Γ.Χ. Ώντεν είναι κορυφαία μορφή της αγγλικής γενιάς του ’30 που άφησε το στίγμα του στους συνομιλήκους και στους επόμενους. Ο παρών τόμος ανθολογεί δώδεκα ποιήματά του, όπου φαίνεται η φιλοσοφική και στοχαστική σκέψη του. Τα ποιήματά του διακρίνονται από ένα είδος αφηγηματικότητας, πίσω από την ιστορία των οποίων υπάρχει ένα μήνυμα, μια βαθύτερη βάση, συχνά πολιτική. Ο Ώντεν μάλιστα, που έζησε τον μεσοπόλεμο, ήταν σφόδρα αντιφασίστας.
Ο blogger Πατριάρχης Φώτιος
