Παιδικά βιβλία: 10 ιστορίες που διαβάζαμε μικροί

 

Ό,τι κι αν διαβάζετε αυτή τη στιγμή, είτε τα αναγνωστικά σας γούστα ρέπουν προς την βαριά λογοτεχνία, είτε το ράφι σας τρέφει ιδιαίτερη προτίμηση σε πιο ελαφριά αναγνώσματα, όλοι πιθανότατα μοιράζεστε αρκετές κοινές μνήμες από τις σελίδες των παιδικών σας χρόνων. 

 

Τότε που σιχαινόσασταν να σας φέρνουν βιβλία ως δώρα στα γενέθλιά σας, αλλά όταν διαπιστώνατε πως στις σελίδες τους κρύβονταν ιστορίες όπως αυτές ενός πρίγκιπα και μιας αλεπούς, ενός κοριτσιού σε χώρες με θαύματα και τραπουλόχαρτα ή μιας γειτονιάς όπου μένουν αξιολάτρευτα λαχανικά-λαγωνικά, τότε το πράγμα άλλαζε. Και θυσιάζατε μία ή δύο ώρες από το κρυφτό ή την μπάλα, ή κλέβατε λίγο χρόνο ανάμεσα στα καλοκαιρινά μπάνια, τότε που η μαμά επέμενε πως έπρεπε να περιμένετε κάποιες ώρες μετά το φαγητό για να ξαναφορέσετε τα μαγιό, για να ξεφυλλίσετε τις περιπέτειές τους. 

 

Το ίδιο κάναμε πιθανότατα όλοι μας. Με τα ίδια κλασικά παιδικά βιβλία, που αντέχουν ακόμα και σήμερα, και θα αντέχουν για πολύ ακόμα. Σήμερα, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Παιδικού Βιβλίου που γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 2 Απριλίου, τιμάμε κι εμείς την ημέρα, ξεφυλλίζοντας τα βιβλία που «στοίχειωσαν» τα παιδικά μας μεσημέρια και περιμένουμε τα δικά σας αγαπημένα, στο τέλος του δημοσιεύματος.

 

 

Ξεκινάμε με ελληνικά, κλασικά και… εικονογραφημένα. Μπορεί να είχε την μορφή κόμικ, μπορεί να ήταν εξίσου απολαυστική η τηλεοπτική μεταφορά της, αλλά η Φρουτοπία θα μείνει στην συνείδησή μας ως ένα από τα πιο αγαπημένα παιδικά μας αναγνώσματα. Ο εγκληματολόγος με την παιδική φαντασία, Ευγένιος Τριβιζάς, βάζει τις υπέροχες ιστορίες και ο σκιτσογράφος Νίκος Μαρουλάκης το πενάκι, και το αποτέλεσμα είναι τρεις κύκλοι φρεσκότατων στην κυριολεξία περιπετειών φρούτων και λαχανικών, ανατολικά του Αβγατηγανιστάν. 

 

Ένας μανάβης εξαφανίζεται, ο Αιμίλιος το μήλο αναλαμβάνει δράση, η Μαρουλίτα το μαρούλι, ο Βλάσης το βλίτο, η Μάτα η ντομάτα η παραγινωμένη και τα υπόλοιπα ζαρζαβατικά της γειτονιάς κηρύσσουν την ανεξαρτησία τους και μπλέκουν σε… αστυνομικές περιπέτειες. Δείτε εδώ όσα μας αποκάλυψε για την τέχνη της συγγραφής παιδικών βιβλίων ο ίδιος ο Ευγένιος Τριβιζάς στην συνέντευξη που παραχώρησε αποκλειστικά στο in2life. 

 

Η αγαπημένη παιδική συγγραφέας ίσως να μην φανταζόταν καν τις διαστάσεις που θα έπαιρνε η δημοτικότητα του συγκεκριμένου βιβλίου, όταν έγραφε το Καπλάνι της Βιτρίνας. Ίσως αν σας ρωτούσαμε σήμερα, να μην θυμάστε καν τι είναι αυτό το περιβόητο καπλάνι, αλλά στα 10 σας σίγουρα δεν έλειπε από την βιβλιοθήκη σας, και σίγουρα ξέρατε πολύ καλά τι είναι το καπλάνι, όσο διαβάζατε τα κορακίστικα των δύο αδελφών, εκείνα τα αυγουστιάτικα απογεύματα που έψαχναν να λύσουν το μυστήριο της μεγάλης σάλας.

 

Μια αγριοφουντουκιά φυτρώνει σε μια άχρωμη γειτονιά, και τα παιδιά γίνονται… φίλοι της, κάνοντας ό,τι περνάει από το παιδικό τους χέρι για να μην την ξεριζώσει η μπουλντόζα. Η Φουντουκιά γίνεται σύμβολο ελπίδας, το ξανθό παιδί που κάθεται πάνω στα κλαδιά της στο κλασικό εξώφυλλο του Πατάκη μας συντροφεύει ακόμη ως ανάμνηση και η Αγγελική Βαρελά, συγγραφέας αυτού και πολλών ακόμη αγαπημένων βιβλίων, μας εξηγεί πώς η έμπνευση την επισκέπτεται μέσα από μια χαραμάδα ή με το φύσημα μιας κουρτίνας. Δείτε την συνέντευξη που παραχώρησε στο in2life εδώ. 

 

Η σύγχρονη ελληνική οικογένεια βρίσκει την πιο καθημερινή της λογοτεχνική εκδοχή στις σελίδες της Πέτροβιτς, που μας συστήνει μια φαμίλια μέσα από τα μάτια των πέντε μελών της. Τα ημερολόγια των ετεροθαλών αδελφιών, οι κωμικές και οι δραματικές στιγμές και το κυνήγι της καθημερινής ευτυχίας καταφέρνουν να ψυχαγωγούν και να διδάσκουν χωρίς μελοδραματισμούς και κυρίως, να μας κρατήσει καλή παρέα κατά την ανάγνωση – αργότερα και στην τηλεόραση. 

 

Καλοκαίρι στην Αίγινα. Ηλιοκαμένα παιδιά που αποφασίζουν να «παντρευτούν» κάπου κοντά στην ακρογιαλιά της Βαγίας, και στο μεταξύ ψάχνουν έναν θησαυρό. Το ημερολόγιο εναλλάσσεται μεταξύ της δεκαετίας του ’30 και του ’60, μεταξύ Κατοχής και ενηλικίωσης. Και μαζί, ενηλικιωθήκαμε κι εμείς, αλλά τα βιβλία της Ζωρζ Σαρή παραμένουν ακόμα ένας θησαυρός κάπου στην βιβλιοθήκη μας ή σε κάποια τυχερή, παλιά κούτα που φυλάει καλά τα μυστικά των παιδικών μας χρόνων. 

 

 

Ακόμη κι αν ανήκετε στην σπάνια πληθυσμιακή ομάδα που δεν έχει διαβάσει το μαγικό βιβλίο του Εξιπερί, σίγουρα θα σας «ανάγκασαν» να το διαβάσετε στο μάθημα των «Κειμένων» στο σχολείο. Ή θα έχετε διαβάσει κάποιο quote από το βιβλίο στις αγαπημένες ατάκες των φίλων σας στο Facebook. Ή θα έχετε δει τις ζωγραφιές του ξανθού αγοριού πάνω στον μικρό πλανήτη του, στον πάγκο κάποιου πλανόδιου ζωγράφου στο Θησείο. Σε κάθε περίπτωση, αν υπάρχει έστω και ένας που δεν γνωρίζει για τον Μικρό Πρίγκιπα, την εξημερωμένη του αλεπού και τις περιπέτειες του μοναδικού του λουλουδιού, θα πρέπει να ελέγξουμε την πιθανότητα να είναι εξωγήινος. Ανακαλούμε: Μόλις θυμηθήκαμε ότι και ο Μικρός Πρίγκιπας, είναι εξωγήινος!

 

Δύο αδέλφια συγκεντρώνουν την παρέα τους στο μυστικό κρησφύγετό τους, επινοούν συνθηματικά, μπλέκουν σε σκοτεινές ιστορίες, ακολουθούν τα γαβγίσματα του Σκάμπερ, και αφού πέσουν στις παγίδες των κακών που κυνηγούν, καταφέρνουν πάντα να διαλευκάνουν το μυστήριο. Η Enyd Blyton δεν διεκδικεί δάφνες αριστουργηματικής λογοτεχνίας, αλλά σίγουρα ήξερε τι ήθελε πάντα να ζήσει ένα παιδί και το περιέλαβε στις σελίδες της: Συντροφιές με μυστικές ταυτότητες, περιπέτειες σε εγκαταλελειμμένα σπίτια και happy ends με μπισκότα και παιχνίδια. Το ίδιο άλλωστε εφάρμοσε και στην επόμενη σειρά παιδικών περιπετειών της, τα Πέντε Λαγωνικά.

 

Η Ματίλντα είναι ένα αξιαγάπητο κοριτσάκι, που, αν οι γονείς της, της έδιναν την παραμικρή σημασία θα έβλεπαν πως εκτός από αξιαγάπητη είναι και χαρισματική. Αλλά οι μεταφυσικές δυνατότητές της και η χρυσή καρδιά της δεν εκτιμούνται ούτε και στο σχολείο της, όπου η τρομακτική διευθύντρια Trunchbull «καταπίνει» παιδιά του Δημοτικού για δεκατιανό. Η μικρή Ματίλντα όμως βρίσκει τον τρόπο να επιβιώσει και να διδάξει το μεγαλείο της παιδικότητας, μέσα από τις σελίδες του Βρετανού Ρόαλντ Νταλ, που μεταφέρθηκαν και στον κινηματογράφο το 1994 (αν ανοίξετε την τηλεόραση στο… 4, κάποιο μεσημέρι Κυριακής στις 14.50, δεν αποκλείεται να την ξανασυναντήσετε). Αγαπάμε τα βιβλία του Νταλ και για έναν επιπλέον λόγο: Το 10% των εισπράξεων από κάθε βιβλίο του πηγαίνουν απευθείας στις φιλανθρωπικές οργανώσεις που έχει ιδρύσει ο ίδιος ο συγγραφέας. 

 

Μία λαγότρυπα οδηγεί την Αλίκη σε μια μαγική χώρα, όπου τίποτα δεν είναι αυτό που φαίνεται. Οι περιπέτειές της και οι παράξενοι ήρωες της ιστορίας μας κράτησαν συντροφιά στα μαθητικά μας χρόνια, αλλά οι συμβολισμοί, οι αλληγορικές συναντήσεις, το παιχνίδι με την έννοια της ταυτότητας και της γλώσσας ίσως μπορούν να εκτιμηθούν καλύτερα από την ενήλικη λογική, που σίγουρα χρειάζεται συχνές δόσεις παιδικότητας. Και θαυμάτων.

 

Δεν θα μπορούσαμε παρά να κλείσουμε με μια ολόκληρη κατηγορία παιδικών αναγνωσμάτων, που, όντας πιο σύντομα, πιο στιλιζαρισμένα και ίσως πιο εύληπτα σε σχέση με την λογοτεχνία στα παιδικά μάτια, χωρίς να χάνουν στο παραμικρό την διδακτική τους φύση, αποτέλεσαν την αγαπημένη συνήθειά μας, από τότε που φορούσαμε ακόμη πάνες. 

 

Είτε ήταν τα απολαυστικά –και ελαφρώς… splatter- παραμύθια των αδελφών Γκριμ, όπως η Χιονάτη και οι Επτά Νάνοι, η Κοκκινοσκουφίτσα, ο Χάνσελ και η Γκρέτελ, η Ωραία Κοιμωμένη, η Σταχτοπούτα και ο Λύκος με τα εφτά κατσικάκια, είτε οι ακόμα πιο σκοτεινές σελίδες του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν, όπως αυτές του Μολυβένιου Στρατιώτη, του Ασχημόπαπου και του Κοριτσιού με τα Σπίρτα, είτε ακόμη και οι εικονογραφημένοι μύθοι του Αισώπου με τα πάντα εύστοχα επιμύθιά τους, τα παραμύθια θα μείνουν πάντα εντυπωμένα στο μυαλό μας. Και σε αυτό των παιδιών μας, που σίγουρα θα τους διαβάσουμε ακριβώς τις ίδιες ιστορίες, αυτές που τους βοηθούν να κάνουν τα πρώτα τους βήματα στον μαγικό κόσμο του βιβλίου.