Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης: Κι όμως, είναι (επιτέλους) εδώ!

Δύο ημέρες ζωής μετρά, ήδη, την ώρα που διαβάζετε αυτές τις γραμμές, το νεότερο μέλος της οικογένειας των εθνικών μουσείων, εκείνο για το οποίο καιρό παραπονιόμασταν ότι έλειπε, το ολοκαίνουριο, αστραφτερό Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης. Στεγασμένο προσωρινά στο κτίριο του Ωδείου Αθηνών, μέχρι να ολοκληρωθούν οι εργασίες στο παλιό εργοστάσιο του Φιξ, που θα αποτελέσει τη μόνιμη έδρα του, άνοιξε προχθές επίσημα τις πόρτες του με δύο εξαιρετικά ενδιαφέρουσες περιοδικές εκθέσεις, καθώς και μια μικρή γεύση από τις μόνιμες συλλογές του.

David Claerbout (Διάρκεια: 30.9.2008 – 7.12.2008)
Ο Claerbout είναι ένας διεθνώς καταξιωμένος καλλιτέχνης ο οποίος ανήκει σε μια νεότερη γενιά βίντεο καλλιτεχνών που πειραματίζονται με την έννοια του χρόνου. Τα βίντεο που δημιουργεί χαρακτηρίζονται από τη μίξη της στατικής και της κινούμενης εικόνας. Επεξεργάζεται ψηφιακά αρχειακές φωτογραφίες, στις οποίες ενσωματώνει την κίνηση, διαμορφώνοντας ένα είδος φωτογραφίας σε κίνηση. Τα ποιητικά του βίντεο μοιάζουν με ζωγραφικούς πίνακες που υποβάλλουν το θεατή, δημιουργώντας μια συγχώνευση των ορίων μεταξύ των δύο καλλιτεχνικών μέσων, της φωτογραφίας και του κινηματογράφου.

Όπως αναφέρει η Δάφνη Βιτάλη στο κείμενο του καταλόγου «Ο Claerbout συνενώνει στατικές και κινούμενες εικόνες για να δημιουργήσει έργα τα οποία βρίσκονται ανάμεσα στον “επιβραδυμένο κινηματογράφο» και στο στιγμιαίο της φωτογραφικής πόζας. Είναι έργα που αφορούν στην καταγραφή, την παρατήρηση και την επιβράδυνση, καθιστώντας δυνατή την παρουσία του χρόνου και αποκαλύπτοντας το αθέατο.»

Η κυρίαρχη θεματική των έργων του είναι το πέρασμα του χρόνου που δηλώνεται κυρίως από τα φυσικά φαινόμενα, το ηλιοβασίλεμα, τις σκιές, τα σύννεφα, κ.ά., υπονοώντας συχνά μια διάθεση υπαρξιακή. Σημαντική διάσταση της δουλειάς του αποτελεί και ο ρόλος της μοντέρνας αρχιτεκτονικής. Συχνά επιλέγει ως σημείο αφετηρίας αρχιτεκτονικές φωτογραφίες που τον ενδιαφέρουν για να δομήσει τις βίντεο-εγκαταστάσεις του.

Στην έκθεση θα παρουσιαστούν οκτώ βίντεο εγκαταστάσεις από το 1996 μέχρι σήμερα. Ο θεατής θα έχει τη δυνατότητα να αποκτήσει μια συνολική εικόνα του έργου του Claerbout και να δει την εξέλιξη της εικαστικής του έρευνας από το 1996 που δημιούργησε το πρώτο του βίντεο.

Ulrich Rückriem Σκιές της Πέτρας (Διάρκεια : 30.9.2008-30.11.2008)
O Ούλριχ Ρούκριμ (Ντίσελντορφ, 1938), από τους σημαντικότερους ευρωπαίους γλύπτες, είναι γνωστός για τους μνημειακούς όγκους του από δολομίτη, γρανίτη και άλλους λίθους. Η σχεδιαστική του πρακτική αποτελεί μια παράλληλη δραστηριότητα που αναπτύχθηκε σε διάλογο και σε οργανική σύνδεση με το γλυπτικό του έργο. Η έκθεση Ούλριχ Ρούκριμ. Σκιές της πέτρας παρουσιάζει για πρώτη φορά στο ελληνικό κοινό ένα σημαντικό μέρος των σχεδίων του, που εκτείνεται χρονικά από τα μέσα της δεκαετίας του ‘90 έως σήμερα. Συγκεντρώνει 100 περίπου σχέδια σε διαφανές χαρτί καθώς και μεγάλης κλίμακας σχέδια, τα οποία θα εκτελεστούν απευθείας στο δάπεδο και στους τοίχους του εκθεσιακού χώρου.

Ενότητες σχεδίων του Ρούκριμ που διαρθρώνονται σε πολλαπλά στρώματα διαφανούς χαρτιού και θεωρούνται από τον καλλιτέχνη «γλυπτά», σχηματίζουν παλίμψηστα με αιθέριο και ποιητικό χαρακτήρα. Για το μεγάλης κλίμακας σχέδιο του Οι σκιές της πέτρας που αποτελεί τη σχηματική παράσταση των σκιών ενός μνημειακού γλυπτού του, ο καλλιτέχνης αναφέρει ότι «επιθυμούσε βαθιά –για μια φορά– να ελευθερωθεί από το βάρος των περιορισμών που συνοδεύουν την πραγματοποίηση ενός έργου και από όλες τις συνέπειες που απορρέουν από αυτή.»

Στην έκθεση Ούλριχ Ρούκριμ. Σκιές της πέτρας ο καλλιτέχνης μέσα από τη χρήση ενός απλού γεωμετρικού λεξιλογίου που βασίζεται σε μια σειρά στοιχειωδών κανόνων και επιτρέπει μια πολλαπλότητα παραλλαγών, παρουσιάζει ένα πλούσιο σύνολο σχεδίων, στατικό και κινητικό, προκαθορισμένο και απρόβλεπτο, ερμητικό και ανοιχτό, αυστηρό και παιγνιώδες, προκαλώντας τη φαντασία και την αντίληψη του θεατή.

* Εκπαιδευτικά προγράμματα και ξεναγήσεις μαθητών πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης πραγματοποιούνται δωρεάν και στις δύο εκθέσεις, από Τρίτη έως Παρασκευή 9.30-11.00 και 11.00-12.30, με διάρκεια περίπου μιάμιση ώρα. Για πληροφορίες και δηλώσεις συμμετοχής, μπορείτε να επικοινωνείτε με το Μουσείο, στο τηλέφωνο 210 9242111-112.

Πέραν των περιοδικών εκθέσεων, κάθε μήνα θα φιλοξενούνται στο ΕΜΣΤ στο Ωδείο εκθέσεις από τη μόνιμη συλλογή, υπό τον γενικό τίτλο «Κάθε Μήνα». Επισκεπτόμενοι το μουσείο τον Οκτώβριο θα έχετε την ευκαιρία να δείτε τις εξής εκθέσεις.

Στήβεν Αντωνάκος Ταξίδι, ένα έργο σε 72 ενότητες, 1998
(Χώρος: Μεσοπάτωμα – Αίθουσα Μ, Διάρκεια: 30/9 – 2/11/ 2008)
Το Ταξίδι, ένα έργο σε 72 ενότητες (1998) του Στήβεν Αντωνάκου (1926) είναι ένα έργο που αποτελείται από 72 μικρού μεγέθους ζωγραφικά έργα με γεωμετρικά σχήματα στα οποία κυριαρχεί το πράσινο, το μωβ, το φούξια και το άσπρο. Το τετράγωνο και ο κύβος που επαναλαμβάνονται σε όλα τα έργα αυτής της σειράς, είναι σχήματα που κατέχουν κεντρική θέση σε ολόκληρο το έργο του καλλιτέχνη. Ο καλλιτέχνης προσδίδει μια συμβολική σημασία στο έργο αυτό, καθώς συνδέει τα 72 ζωγραφικά έργα με τα 72 χρόνια της ζωής του, τη χρονολογία που το δημιούργησε. Πρόκειται για ένα εικαστικό ταξίδι που ολοκληρώθηκε την 1η Νοεμβρίου του 1998, την ημέρα των γενεθλίων του.

Στηβ Ρόντεν, moon (both receiver and transmitter... there now remained), 2008
(Χώρος: Μεσοπάτωμα – Αίθουσα προβολών, Διάρκεια: 30/9 – 2/11/ 2008)
Aφετηρία για τη δημιουργία της ηχητικής εγκατάστασης Moon (both receiver and transmitter... there now remained), υπήρξε η εφεύρεση της συσκευής phonoautograph από τον Edward Leon Scott το 1850 στη Γαλλία, που είχε την ιδιότητα να καταγράφει τον ήχο σε κομμάτια χαρτιού. Τα σχέδια αυτά θα αποτελούσαν ίσως τις πρώτες ηχογραφήσεις, αν είχε εφευρεθεί στην εποχή τους ο αντίστροφος μηχανισμός μετατροπής τους σε ήχο. Όταν πολύ πρόσφατα επιστήμονες μπόρεσαν να αναπαράγουν, με τη βοήθεια λέιζερ και εξειδικευμένου λογισμικού τον ήχο που καταγράφηκε στα σχέδια αυτά, διαπίστωσαν ότι πρόκειται για ένα απόσπασμα από τραγούδι του γαλλικού νανουρίσματος Au clair de la lune. Ο καλλιτέχνης ακούγοντας το ηχητικό αυτό απόσπασμα χάραξε με κλειστά μάτια με μια βελόνα 16 χρωματιστές ωρίδες από φιλμ 16 mm, για να δημιουργήσει στη συνέχεια από αυτό μια μουσική σύνθεση. Ο τίτλος του έργου προέρχεται από το κείμενο Ur-Gerausch (1919) του Ράινερ Ρίλκε. Ηχητικά έργα του Steve Roden παρουσιάστηκαν στην έκθεση Ο Μεγάλος Περίπατος του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης το 2006.

Βαντίμ Ζαχάροφ, Μαύρα Πουλιά, 2007, ηχητική εγκατάσταση, (φιλοξενούμενο έργο)
(Χώρος: Περιστύλιο, Διάρκεια: 30/9 – 2/11/ 2008)
Η ηχητική εγκατάσταση Μαύρα Πουλιά είχε δημιουργηθεί για την 1η Μπιενάλε της Θεσσαλονίκης το 2007 και ανήκει στο Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης – Συλλογή Γ. Κωστάκη ως χρησιδάνειο. Ο Ζαχάροφ τοποθετεί δεκαέξι πανομοιότυπες αντρικές φιγούρες φυσικού μεγέθους σε μία σειρά, οι οποίες είναι ντυμένες με μαύρα ρούχα και καπέλα και κρατάνε χαρτοφύλακες. Οι αποπροσωποποιημένες και άλαλες αυτές φιγούρες θυμίζουν τους μαύρους χαρακτήρες που αιωρούνται στο έργο Golconda του Magritte. Το έργο Μαύρα Πουλιά θυμίζει μία παρέλαση από σύγχρονους επιχειρηματίες, ενώ ένας υποβλητικός ήχος από αρχαίες ελληνικές ψαλμωδίες ενισχύει τη σιωπή των μαυροφορεμένων μορφών.

Media Lounge
Το ΕΜΣΤ έχει οργανώσει, σε έναν ειδικά διαμορφωμένο χώρο, ένα Media Lounge το οποίο θα φιλοξενεί εκθέσεις μικρής κλίμακας από τη συλλογή νέων μέσων του ΕΜΣΤ καθώς και άλλες εκθέσεις διαδικτυακών έργων on line, ηχητικών έργων, κ.ά.

Το Media Lounge εγκαινιάζεται με τις εκθέσεις:
e-critures, online έκθεση διαδικτυακών έργων
(Χώρος: Μ1 Online εκθέσεις, Διάρκεια: 30 / 9 – 31/ 12/ 2008)
Συμμετέχοντες καλλιτέχνες: Mark Amerika, Yael Kanarek, Olia Lialina, Marisa Olson και Abe Linkoln, Young-Hae Chang Heavy Industries

SonicTime, συλλεκτικό project σε εξέλιξη με βίντεο και ηχητικά έργα από τη συλλογή του ΕΜΣΤ
(Χώρος: Μ2 Audio Lounge)
Η έκθεση εντάσσεται στο πλαίσιο μιας έρευνας του ρόλου του ήχου και της μουσικής στη σύγχρονη τέχνη μετά το δεύτερο μισό του 20ού αιώνα, και θα αναπτυχθεί σε θεματικούς κύκλους. Ο πρώτος κύκλος της έκθεσης, με θέμα Γύρω από τον John Cage, επικεντρώνεται στα πρώτα πειραματικά μουσικά και ηχητικά έργα της δεκαετίας του 50 και του 60. Θα παρουσιαστούν έργα της ομάδας Fluxus, του Nam June Paik και του John Cage. Ο κύκλος θα εμπλουτίζεται συνεχώς με έργα από τη συλλογή του μουσείου.

Info:
Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στο Ωδείο Αθηνών, Βασιλέως Γεωργιου Β’ 17-19 και Ρηγίλλης, Αθήνα (είσοδος επί της οδού Ρηγίλλης)
Ώρες λειτουργίας: Τρίτη έως Κυριακή: 11.00-19.00, Πέμπτη: 11.00-22.00, Δευτέρα κλειστά
Εισιτήρια: 3 ευρώ κανονικό και 1,5 ευρώ φοιτητικό/ μειωμένο για καθεμία από τις εκθέσεις David Claerbout και Ulrich Rückriem. 5 ευρώ κανονικό και 3 ευρώ φοιτητικό/ μειωμένο το κοινό εισιτήριο και των δύο εκθέσεων.
Η είσοδος στις εκθέσεις "Κάθε Μήνα" και "Media Lounge" είναι ελεύθερη, καθώς και η είσοδος σε όλες τις εκθέσεις κάθε Πέμπτη από τις 17.00 έως τις 22.00.
Παιδιά κάτω των 12 ετών, άτομα άνω των 65, άτομα με ειδικές ανάγκες και οι συνοδοί τους εισέρχονται δωρεάν στο μουσείο.
Τακτικές ξεναγήσεις για το ευρύ κοινό πραγματοποιούνται κάθε Πέμπτη στις 19.00 και Κυριακή στις 12.00.

Επιμέλεια: Ηρώ Κουνάδη